Irc Hakkında Cok Geniş Bir Anlatım ve Tanımı
1.1 IRC Nedir?

IRC: Internet Relay Chat kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltma olup, dunya uzerindeki değişik kullanıcıların internete bağlı oldukları ve de aynı sunucuyu yada birbirine bağli sunucuların network'unu sectikleri durumunda birbirleri ile iletişim kurmalarını sağlayan bir ortamdır.

IRC aracığılı ile dunya uzerinde herhangi birisi ile konuşabilmek, değişik odalarda sohbet etmek, dosya alışverişi yapmak, hoşca zaman gecirmek mumkundur.
IRC temel olarak incelendiğinde, bir sunucu, sunucuda userlar, userlarin oluşturduğu odalar, ve de userlar arasındaki ozeller'den oluşmakta olduğu gorulur.


1.2 Programa ihtiyacım var mı?

IRC'e girmek icin oncelikle bir IRC yazılımına ihtiyacınız var. Eğer IRC'e UNIX account'undan ulaşıyorsanız, Sistem yoneticinize IRC arabirim programının daha onceden kurulu olup olmadığını sorun. Sizlere programlar hakkında oneride bulunacaklar ya da kurulumlarında size yardımcı olacaklardır.


1.3 Program Kurulumları

Programların kurulumunda Arabirim programlarının uretici firmaların sayfalarından yararlanabilirsiniz.

http://www.mirc.co.uk
http://www.tr-nuclear.com gibi


Windows icin en yaygın arabirim olan mIRC icin irc.mircrosoft.net ayarlarını buradan acıklamalı olarak oğrenebilirsiniz.


1.4 Bağlanmada gucluk cekiyorum...


a. Kullandığınız arabirimlerin kontrollerini yapınız. Bir network sistemindeyseniz, network admininizden yardım isteyiniz. Tek IP uzerinden cıkış yapan networklerde (Wingate sistemleri), server makinanın network IP'sini ve de SOCKS servisinin bulunup bulunmadığını oğreniniz.

b.Serverlarımızda ana port 6667'dir. Oncelikle bunu kontrol ediniz.
/server irc.mircrosoft.net şeklinde yazarak deyiniz.



1.5 Basit IRC Terimleri


1.5.1 NICKNAME ne demektir?

NICK olarak da kısaltabileceğimiz, RUMUZ mahiyetindeki herkişiye ozel bir isim. Nick olarak adınızı kullanabileceğiniz gibi, diğer hoşunuza giden takma isimleri de kullanabilirsiniz. Bonny, PuFiDik gibi. Burada dikkat edilmesi gereken onemli husus, aynı anda, aynı ortamda bir nickten iki tane olamaz. Boyle bir durumda server sizi uyaracak ve de başka bir nick almanızı soyleyecektir. Gene nick seciminde onemli bir nokta sizin gercek hayattaki kimliğinizi yansıtmaması. Nede olsa sanal olan bir ortamda gercek kimliğinizi saklamak sizin hakkınız.


1.5.2 SERVER (Sunucu) nedir?

IRC sunucusu; insanların aynı ortamda birbirlerini bulabilmeleri icin temel catı.


1.5.3 KANAL (Channel) nedir?

# on takısını alan, IRC SERVER uzerindeki bir yada daha fazla user'in oluşturdukları, genelde belli bir konu uzerinde konuştukları, yazılan herşeyin diğer kullanıcılara da paralel bir şekilde iletildiği ortam.


1.5.4 PRIVATE (MSG, QUERY, WHISPER) nedir?

Ozel olarak da adlandırılan, iki kullanıcı arasında diğer kiþilerin goremeyeceği sadece iki kişinin konuşmasını sağlayan ortam.


1.5.5 OP ne demektir?

Operatorun kısaltması olan bu deyim, kanaldaki (channel) yoneticilerine (mkd: yoneticilere) verilen isimdir. Nickname'lerinin başında @ işareti bulunmaktadır. Bu kişiler kanaldaki guvenlikten sorumludur ve de kanal kuruculari tarafından gorevlendirilirler.


1.5.6 IRCOP'lar kimlerdir?

IRC SERVER'lardaki guvenlik gorevlisi. Size kufreden, rahatsızlık verenlere gerekli uygulamayı yapan, bulunduğunuz serverin diğer ayarlarını halleden kişi. Kanal operatorlerinden farklı olarak IRCop'lar kanallardan değil server'in genelinden sorumludurlar. Bu nedenle kanal sorunlarınızı oncelikle o kanalda bulunan operatorlere iletmeniz yararlı olacaktir.


1.5.7 BOT ne demektir?

Robot kelimesinin kısaltmasından gelen BOT, bir kullanıcı gibi sunucuya bağlanarak belli durumlarda belli şekilde tepki vermek uzere programlanabilen yazılımlardır. Programlanmasına ve gelişmişliğine bağlı olarak yoneticilerinden gelen komutlarla kanallarda ve/veya ozellerde konuşmak gibi normal kullanıcı komutlarını da kullanabilirler.


1.5.8 KICK,KICK'lenmek nedir?

IRC'de bir kanal operatorunun bir kişiyi kanaldan atmasına kick denir. Kullanıcılar bu şekilde kanaldan uzaklaştırılırken atılma nedeninin yazılacagı bir "KICK REASON" faydalı olacaktır. Kick'lendikten sonra kanala yeniden girebilirsiniz.


1.5.9 Banlanmak nedir?

Bir kullanıcıyı kanaldan geri gelemeyecek şekilde atmak anl***** gelir. BAN acılana veya BAN'i oluşturan şartlar (atılan kişinin nick/ip/ident'inden biri veya birkacı) degişmedikce o kişi kanala giremez. Bu komutu da kick gibi sadece kanal operatorleri kullanabilir.


1.5.10 INVITE nedir?

Kanaldaki kullanıcılardan herhangi biri dışardan birisini bu komut ile kanala cağırabilir. Orneğin kanal (+i) durumundayken kanala girilebilmesi icin gereklidir.


1.5.11 KILL nedir?

Sadece IRCOP'ların kullanabildikleri bu komut ile user'in gecici bir sure icin server ile olan bağlantısı kesilir. Kişi tekrar server'a giriş yapabilir (login yapmak) ve kaldığı yerden devam edebilir.


1.5.12 KLINE nedir?

IRCOP'larin bi komutu olan KLINE ile kişi server'lardan ban edilir, yani server ile bağlantısı IRCOP'un tanımladığı zaman zarfi icin kesilir. (mkd: bence deildir;P)orneğin KUFRETMEK, diğer insanları rahatsiz etmek birer KLINE sebebidir.

KILL ve KLINE'i işleyiş, komut yazılımı ve etkileri acısından KICK ve BAN'a benzetebiliriz.


1.6 @ ve + işaretleri ne anlama gelir.

@ işareti kanalda bulunan operatorlerin takısıdır. 1.5.5 bolumune bakabilirsiniz.
+ işareti voice (ses) verilen kullanıcıların takısıdır. Bir kanalın modareted (+m) oldugu durumlarda yalnızca operatorler ve de voice verilen kullanıcılar kanala mesaj gonderebilir. Diğer kullanıcıların kanala yazdıkları gorunmez. Bu yuzden + işareti voice (ses) anl***** gelmektedir.


2.1 SERVICES'ler nedir?

Bir takım kanal ve nick guvenliğini sağlayan, karşılıklı e-mail gibi mesajlaşmayı sağlayabilen otomatik sistem. Genelde 3 bolumden olusur: CHANSERV, NICKSERV ve MEMOSERV
(Servislerin kullanımı hakkında detaylı bilgiyi Servis'ler bolumunde bulabilirsiniz)

Services'lar Nick ve Kanal ayarlarının guvenliğini sağlayan en onemli araclardır. Services'lar sayesinde nicklerinizin başkası tarafından kullanılmasını engelleyebilir, kanallarınızın ayarlarının sabit kalmasını sağlayabilir, başkası tarafından ele gecirilmesini onleyebilirsiniz...

NickServ, nickinizin sadece sizin kontrolunuzde olmasını sağlamaktadır. Kullanıcı, nickserv sayesinde o anda kendi nickini kullanan kişinin IRC ile olan bağlantısını duşurup kendi nickini alabilir ya da bunu NickServ ayarları ile otomatikleştirebilir.

ChanServ, kanal kayıtlarını yapan servistir. Kanalın kaydını yapan kişiye Founder (kurucu) adı verilir. Founderlar, kanalın mode'larını, daimi operatorleri ve diğer kanal ozelliklerini ChanServ sayesinde ayarlayabilirler. ChanServ ayrıca kanaldan otomatik olarak atılacak kişilerin kaydını da tutar.

MemoServ, kullanıcıların diğer kayıtlı nicklerle olan iletişimini sağlar. Belirli bir sure icinde memo yollanan nick, IRC'de nick tanımlamasını yazarsa Memo'larını okuyabilir. Bir nevi kısa mesaj servisidir.


2.2 Nickimi nasıl kayıt (register) edebilirim?

Bir nicki kayıt etmek icin oncelikle o nickin başka biri tarafından kaydedilmemiş olması gerekmektedir.

Ornegin, kaydetmek istediğiniz nick browning olsun.
Bunun kayıtlı olup olmadığını aşağıdakı satırı yazıp, enter'a basarak oğrenebilirsiniz.

/msg NickServ info browning.

Bu satırdan sonra size NickServ'den gelen cevap

-NickServ- Nick browning isn't registered. ya da
-NickServ- browning kayitli bir nick degil.

şeklinde ise bu nicki kayıt edebilirsiniz demektir.

/nick browning

komutu ile nickinizi almak istediğiniz nicke donuşturebilirseniz. Hemen arkasından

/msg NickServ register

komutunu yazarak nickinizi kayıt etmiş olursunuz.
kısmına sizin belirleyeceğiniz en az 5 haneli bir şifre, kısmına e-mail adresinizi (or: [email protected]) yazabilirsiniz.
Eğer bir email adresiniz yoksa buraya tıklayarak en kolay yoldan email sahibi olabilirsiniz.

Şifrenizi secerken gercek adınız gibi kolay tahmin edilebilecek şeyler kullanmayın. Kısa şifreler de guvenilir değildir. Bu nedenle en azından 5 karakter uzunluğunda ve icinde space karakteri bulunmayan, hatta icinde rakam olan karakter serileri secmeniz yararınıza olacaktır.

Nick şifrenizi asla unutmayınız. Bir kenara not alınız. ASLA kimseye soylemeyiniz ve de internet cafe gibi yerlerde şifrenizi yazarken kimsenin size bakmadığından emin olunuz.

Eğer şifrenizi kaydederken bir problem yaşıyorsanız NickServ sayfalarımıza yada /join #help yazarak #help kanalımızdan detaylı bilgi alabilirsiniz.


2.3 Kanalımı nasıl kaydedebilirim ?

Bir kanalı kaydedebilmeniz icin oncelikle o kanalda OP statunuzun olması gerekmektedir. Kayıtlı olmayan bir kanala ilk giren kişi iseniz, o kanalın operatoru statusunde olursunuz ve nickinizin onunde @ takısı olur.

/msg ChanServ register #

Bu komuttaki yerine kaydetmek istediğiniz kanalın ismi, yerine kanal icin kullanacağınız şifre , yerine ise kanalınızın bir tanımlamasını yapbilirsiniz. Tabi bu komutun gecerli olması icin de nickinizin kayıtlı bir nick olması gerekmekte.

Bu işlemlerden sonra kanalınız kaydedilip kaydedilmediğini oğrenmek icin aşağıdaki komutu yazabilirsiniz.

/msg ChanServ info #

Kanal şifrenizi asla unutmayınız. Bir kenara not alınız. ASLA kimseye soylemeyiniz ve de internet cafe gibi yerlerde şifrenizi yazarken kimsenin size bakmadığından emin olunuz.

Eğer şifrenizi kaydederken bir problem yaşıyorsanız ChanServ sayfalarımıza yada /join #help yazarak #help kanalımızdan detaylı bilgi alabilirsiniz.


2.4 Neden Servisler bazen cevap vermiyor?

Bunun değişik nedenleri olabilir.

a. /msg ChanServ/NickServ/MemoServ şeklinde yazarken yazım hatası yapıyor olabilirsiniz. Bu konuda en buyuk sorunlardan biri ise Turkce karakterler sorunu. Orneğin: nickserv yerine nıckserv yazmamaya ozen gosteriniz. İngilizce karakter setinde buyuk i , I harfidir.

b. Eğer mIRC programını kullanıyorsanız. Bazen servislerden size gelen mesajlar "Status" ekranında cıkabilir. Status penceresini kontrol ediniz.

c. Lag'de olabilirsiniz. Serverla olan Laginizi kontrol ediniz. /ctcp nickiniz ping komutuyla laginizi olcebilirsiniz.

d. Servisler, diğer kullanıcıları koruma amaclı olarak, servislere flood yapan kullanıcıları gecici olarak ignore eder (gormezlikten gelir).

e. Script kullanıyor iseniz ve de hızlı gelen mesajları scriptiniz flood gibi goruyor ise orneğin /msg NickServ help komutu ile gelen NickServ notice'lerini flood kabul edip servisleri ignore etmiş olabilir. Ignore listenizi kontrol ediniz.


2.5 Bir nickin ya da kanalın kayıtlı olup olmadığını nasıl anlarız?

Bir nickin ya da kanalın kayıtlı olup olmadığı servislerin "info" komutuyla oğrenilebilir. Orneğin bir nick icin yerine kontrol etmek istediğiniz nicki yazın:

/msg nickserv info

Bir kanal icinse aşağıdaki komutla oğrenilebilir. Tabi yerine bilgi almak istediğiniz kanalın adını girin:

/msg chanserv info #

Diğer komutları NickServ ve ChanServ sayfalarımızdan oğrenebilirsiniz.



2.6 Kanalımda başka birisine nasıl kalıcı opluk veririm?


Kanallarda erişim seviyeleri vardır. Bir kanal kurucusu (Founder) diğer nicklere 1-9999 arası erişim (access) verebilir. Kayıt edilmiş bir kanalda standart olarak 5 leveli olan nick kalıcı operator olur. 10 level ve ustu kanalda AutoKick yetkisine sahip olur. Ayrıca bir nick kendisinin bir alt leveli kadar başka bir nicke kanalda access verebilir. Orneğin, 8 levelli bir kullanıcı 7 level'den başka bir nicke access verebilir.

Level eklenmesi ya da bir kullanıcının levelini değiştirmek icin aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz.

/msg ChanServ access # add

kişinin access listesine ekleneceği kanalın ismi,
eklenecek kişinin nicki. Tabi bu nickin de kayıtlı olması gerekmektedir.
kanaldaki erişim seviyesi. Kalıcı opluk icin en az 5 en fazla 9999

10 ve 10'un uzerinde level eklerken, eklediğiniz kişiye gercekten guvendiğiniz kişilerden olmasına dikkat ediniz.

Kanaldan kalıcı bir op'un operatorluğunu silmek icin ise oncelikle levelinizin ondan yuksek olması gerekmektedir. Eğer kanal sizin ise zaten en yuksek seviyedesinizdir. Bunun icin aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz.

/msg ChanServ access # del

Kanaldaki operatorler ve seviyelerini gormek icin olan komut ise aşağıdaki gibidir.

/msg ChanServ access # list

kısmını boş bırakırsanız tum access listesini gorebilirsiniz.


2.7 Nickime ya da kanalıma ne oldu ?


21gun boyunca identify edilmeyen (şifresini tanımlamayan) nicklerin kayıtları silinir.
Kanallar icin durum biraz daha değişiktir. Kanallarda 14 gun boyunca Access Listesinde bulunanlar icinden kimse girmemiş ise kanal duşer (Kayıtları silinir)


2.8 Şifremi unuttum, ne yapmalıyım ?


Oncelikle panik yapmayın. Şifrenizi tekrar oğrenebileceğiniz bir iki yol bulunmaktadır.
Nick bilgilerinizdeki email adresinizden [email protected] adresine email atınýz. Eğer Nick info'nuzdaki email ile yolladığınız email adresleri aynı ise size şifreniz email ile gonderilecektir.

Dikkat:
Nick bilgilerinizde Bir email adresi bulunması gerekmektedir. Eğer nick bilgilerinize email adresinizi eklememiş iseniz aşağıdaki komutla email

/msg nickserv set email

Email bilgilerinizi sık sık kontrol ediniz. Email değişimlerinde tekrar bu komutla yeni email'inizi Nick bilgilerinize işleyebilirsiniz.


2.9 Kullanmak istediğim bir nick var fakat kullanamayacağım soyleniyor?

Info komutunu kullanarak nickin en son ne zaman kullanıldığını oğreniniz. 15 gun boyunca kullanılmayan nickler duşer. (Servislerin Veritabanı'ndan silinir)


2.10 Operatoru (yada kurucusu) olduğum kanala giremiyorum...

Oncelikle banlı olup olmadığınızı kontrol ediniz. Girmeye calıştığınızda size gelen hata mesajını kontrol ediniz.

Mesaj: You are banned from #kanal şeklinde ise aşağıdaki komutu kullanıp tekrar /join # şeklinde girmeyi deneyiniz:

/msg chanserv unban #

Mesaj: You can't join #kanal (It's invite only) şeklinde ise aşağıdaki komutu kullanıp tekrar /join # komutunu kullanınız

/msg chanserv invite #

Mesaj: You can't join #kanal (Requires the correct key) şeklinde ise:
Eğer kanal kurucusu iseniz:

/msg chanserv clear # modes

komutu ile eğer kanalda +k gibi bir anahtar kelime , +i (sadece davet ile girebilme modu) var ise bu modları temizleyebilirsiniz. İdeal kanal modları +tn-iklps'dir. Bunun icin aşağıdaki komutu kullanınız

/msg chanserv set # mlock +tn-ilkps

Boylelikle eğer bir kanal operatoru, kanal modlarını +i (invite only) ya da +k (anahtar kelime ile girilebilen) olarak değiştirirse ChanServ otomatik olarak eski haline getirecektir.

Eğer kanalda access'iniz varsa (kalıcı operator iseniz) ve de founder yok ise bir IRCop'a başvurunuz. Bu tur durumlarda #ircops kanalına bakınız. IRCop'ları aşağıdaki komut yardımı ile bulabilirsiniz.
IRC'nin Tarihcesi

Bu dokuman yeterince yardımcı olurmu bilmiyorum ayrıca burda adı gecmesi gereken fakat benim unuttuğum kişilerden şimdiden ozur diliyorum.1988 in yaz aylarında Oulu Universitesinin bilgi işlem departmanında calışıyordum.Sanırım yapacak pek bi işim yoktu.Yaptığım iş cok vaktimi almıyordu ve boş vaktim oluyordu.Ve halka acık tolsun.oulu.bi uzerinden host edilen geliştirilmiş bir BBS iletişim programı yazmaya karar verdim. Amac USENET news gibi bir tartışma ve iletişim tarzını gercek zamanlı(anında) bir hale getirmekti.

Jyrki Kuoppala birinin başka bir makinadaki birine mesaj yollaması icin rmsg , programını yaptı.Bu #kanal sistemiyle değilde kişiden-kişiye bir iletişim sistemiydi.

Halihazırda var olan bir diğer cok-kullanıcılı chat(sohbet) programı ise MUT(MulyiUser Talk) idi.Jukka Pihl tarafından yazılmıştı.Bu programın kotu bir yonu duzenli calışmamasıydı.Bunu duzeltebilmek icin IRC denen şey duşunuldu.

IRC nin doğum tarihi 1988 in ağustos ayıdır.Kesin tarih belli olmamakla beraber aynı ayın sonu diyebiliriz.

Bitnet Relay Chat IRC icin iyi bir ilham kaynağıydı.IRC başladığında 10 un biraz uzerinde kullanıcı olurdu.Ben guney Finlandiya'da ki bazı arkadaşlarımın (Tampere Universitesi ve Helsinki Universitesi) IRC serverları(sunucularını) kurmalarını istedim.Ve sonra diğer universiteler de başladı.Markku Jarvinen IRC client programını (IRC istemci) geliştirdi.O zamanlar BBS ye fonksiyon eklemek iyi bir fikir değildi.Bir amac icin bir program olması daha iyiydi.Ve BBS yi geliştirme fikrinden vazgecildi ve sadece IRC'ye yonelindi.

IRC Finlandiya'da yayıldı.Bitnet vasıtasıyla arkadaşlarımla temasa gectim ve bu programı denemelerini istedim.Finlandiya'da ki internet bağlantıları yurtdışına acılmamıştı,yani insanlar Finlandiya serverına bağlanamıyorlardı.(bu sebebten dolayı IRC nin ilgi cekmediğini duşunuyorum) Sonraları(zamanını hatırlamıyorum) internet bağlantıları uluslararası iletişime acıldı.Haber gruplarına insanların nerden coklu sohbet programlarına ulaşabileceklerini yazdım,cevap alamadım.

Soylenene gore ai.ai.mit.edu ITS kullanıyomuş.Oradan bir hesap actırdım ve kullanmayı biraz oğrendim.Oradan ilk IRC kullanıcısıyla tanıştım.İskandinavya'dandı. ai.ai.mit.edu vasıtasıyla Vijay Subramaniam'ı tanıdım ve IRC yi ona verdikten sonra bir sure haber alamadım.Ardından Jeff Trim,Tod Ferguson ve David Balcmanbir'den e-mail aldım.Vijay IRC yi onlara vermiş ve onlar IRCd yi kendi makinalarına kurmuşlar ve Finlandiya IRC network'une bağlanmak istediler.Bundan sonra başka insanlar IRC kullanmaya başladılar ve serverların sayısı hızla buyudu.

İlk IRC server(hala kullanımda) tolsun.oulu.fi ' dir.
Son IRC server hakkında hicbir bilgim yok..

Yazinin sahibi: Jarkko Oikairen (IRC'nin mucidi)
Alıntıdır
__________________