Gunluk hayatımızda cok sık karşılaştığımız ancak genelde cok takılmadığımız o ses aslında buyulu bir kimyasal surecin sonucu. Asitli iceceklerde oluşan bu kabarcıklar karbonatlaşma nedeniyle oluyor. Hadi gelin bu karbonatlaşma neymiş, neden sonsuza kadar kabarcıklar cıkmıyor yakından bakalım.
Gazlı iceceklerdeki kabarcıklar neden oluşuyor?
Bu kabarcıklar, ictiğiniz iceceğin icerisindeki maddelerin kimyasal tepkimeye girmesi sonucu oluşuyor. Bu noktada gazlı iceceğin icine eklenen karbondioksit, su veya sulu bir cozeltiye basınc yoluyla ekleniyor. Bu basınc karbondioksidin gazdan sıvı formuna gecerek ana sıvıya karıştırılmasıyla mumkun oluyor.
Cozunmenin icme anına kadar engellenmesi gerekiyor.
Bunun icin ureticiler; teneke kutu, cam veya plastik şişenin icerisindeki basıncı artırıp bu urunleri duşuk sıcaklıkta tutuyor. Bu koşullar sağlandığında su molekulleri cok fazla karbondioksit molekulunu tutuyor. Hava gecirmeyen kutular icerisinde karbondioksidin bir miktarı suda cozunuyor.
Geriye kalan kucuk kısım ise şişe veya kutunun en ustu ile sıvının arasında gaz halinde bulunuyor. Gazlı bir iceceği ilk actığımızda cıkan "tıss" sesi de bu gazın aniden atmosfere kacması nedeniyle oluşuyor.
Peki bu kabarcıklar neden kacıyor? Kacmasalar da icsek ne olurdu?
Karbondioksit, nefes aldığımız havadan yaklaşık 1,5 kat daha ağır. Bu acıdan baktığımızda aslında bu gazın kacmaması gerekiyor. Ancak gazlı icecekler karbondiokside aşırı doymuş olurlar. Bu sebeple de karbondioksidin koladan kacmaya calıştığnı goruruz.
Bu kacış ise kolanın icinden başlayıp yukarı doğru cıkan kabarcıklarla olur. Kabarcıklar en uste cıkınca patlayarak cızırtı sesinin oluşmasını sağlarlar. Kutunun icerisindeki karbondioksit miktarı uretici tarafından belirlenir ve elbette bir noktada tukenir veya azalır. Kola ya da gazozların asidinin kacmasının sebebi de aslında karbondioksit eksikliğinden kaynaklanıyor.
Gazlı icecekler calkalandıklarında iclerindeki karbondioksit daha hızlı kacmasına yardımcı olur. Bir gazlı iceceği calkaladığınızda kutunun boş kısmındaki havayı sıvının geri kalanıyla karıştırmış olursunuz. Bu da daha fazla kimyasal reaksiyona sebep olur. Kutunun icerisinde bir sıkışma yaratan bu durumda kutunun basıncı daha da fazla yukselir. Eğer patlamazsa bir sure sonra karbondioksidin bir miktarı yeniden sıvıda cozunebilir.
Kutu calkalandıktan hemen sonra acıldığında kontrolsuz bir şekilde kopuklenmesinin sebebi de sıvının icerisindeki karbondioksidin cok hızlı bir şekilde kacmaya calışmasından kaynaklanıyor.
Kaynaklar: Let's Talk Science, Live Science, Scientific American