Koca koca fabrikalar varken benim bir parca plastiğim mi dunyayı kurtaracak diye duşunmeyin; evet, bir kişinin bile bu konuda duyarlı olması demek dunyanın biraz daha temiz olması demektir. Bu nedenle satın aldığınız urunlerin uzerindeki geri donuşum işaretlerini oğrenmeli ve bu surece kendi katkılarını sağlamalısınız. Farklı geri donuşum işaretlerine ve anlamlarına gelin yakından bakalım.
Geri donuşum işaretleri ve anlamları: Mobius Dongusu Yeşil Nokta Plastik geri donuşum işaretleri PET Plastik HDPE Plastik PVC Plastik LDPE Plastik PP Plastik PS Plastik Diğer Plastikler Cam Aluminyum Elektronik Geri Donuşum Kompostlanabilir Kağıt Mobius Dongusu:
Pek cok farklı renk ve desende karşımıza cıkan mobius dongusu, en bilinen geri donuşum işaretlerinden bir tanesidir. Rengi fark etmeksizin hepsi aynı anlama gelmektedir. Uzerinde mobilus dongusu gorduğunuz bir urun, geri donuşturulebilir demektir. Ancak urunun geri donuşum merkezleri tarafından kabul edileceğinin garantisini vermez. Sanılan aksine uzerinde mobius dongusu bulunan bir urun, geri donuşturulmuş malzemelerden yapılmış değildir. Yine de bazı urunlerde geri donuşturulmuş malzemeden uretildiği yazısı ile birlikte kullanılmaktadır.
Yeşil Nokta:
Yeşil nokta olarak adlandırılan geri donuşum işareti, mobius dongusu ile karıştırılsa bile bambaşka bir anlamı vardır. Yeşil nokta işareti, uzerinde bulunan urunun geri donuşturuleceği ya da geri donuşturulmuş malzemeden uretildiği anlamına gelmez. Yeşil nokta işareti, uzerinden bulunan urunun uretici firmasının geri donuşume mali olarak katkı sağladığını gosterir.
Plastik geri donuşum işaretleri:
1-PET Plastik: Polietilen Tereftalat, kısaca PET olarak bildiğimiz plastik, dunyada ve ulkemizde en yaygın kullanılan plastik turlerinden bir tanesidir. Ozellikle su ve benzeri icecek şişeleri PET plastikten yapılmaktadır. Tek kullanımlıktır, tekrar tekrar kullanımı insan sağlığına zararlı olarak kabul edilen organizma ve bakteriler oluşturur. PET plastikleri geri donuşturebilirsiniz ancak tekrar tekrar kullanmanız onerilmiyor.
2-HDPE Plastik: HDPE kısaltması ile anılan Yuksek Yoğunluklu Polietilen, en dayanıklı ve guvenli plastik turlerinden bir tanesidir. Piknik masaları, deterjan şişeleri, cop kutuları, yağ şişeleri, park bankları, oyuncaklar ve benzeri daha pek cok malzeme HDPE plastik turunden uretilmektedir. Bu plastik turu dayanıklıdır, tekrar tekrar kullanılabilir ve geri donuşturulebilir. Ustelik geri donuşturulmesi oldukca ucuz ve basittir.
3-PVC Plastik: PVC kısaltması ile anılan Polivinil Klorur, yumuşak ve oldukca esnek bir plastik turudur. Bilgisayar kablolarında, plastik borularda, gıda ambalajlarında, cocuk oyuncaklarında, evcil hayvan oyuncaklarında, pencere cercevelerinde, hortumlarda ve daha benzeri pek cok urunde PVC ana malzemedir. Ancak PVC, pek cok toksin sızdırma potansiyeline sahip olduğu icin zehirli plastik olarak adlandırılır. PVC plastik urunler geri donuşturulemez.
4-LDPE Plastik: LDPE kısaltması ile anılan Duşuk Yoğunluklu Polietilen, diğer plastik turlerine gore daha az toksin barındırdığı icin daha guvenli bir plastik turu olarak kabul edilir. Kuru temizleme ambalajları, ekmek poşetleri, mağazalardaki plastik poşetler, cop tenekesi, yer karosu gibi urunler LDPE plastik kullanılarak yapılır. LDPE plastik tekrar kullanılabilir ve her zaman olmasa da geri donuşturulebilir. Ancak geri donuşturulmuş LDPE plastikten uretilen urunler yeterince sert olmazlar.
5-PP Plastik: PP kısaltması ile anılan Polipropilen; sert, hafif ve ısıya karşı dayanıklı bir plastik turudur. Ozellikle kuru tahıl paketleri uzerinde kullanılarak urunleri nem ve yağ gibi maddelerden uzak tutar. Cocuk bezlerinde, kovalarda, plastik şişe kapaklarında, katı yağ kaplarında, yoğurt kaplarında ve iplerde Polipropilen yaygın olarak kullanılır. Polipropilen tekrar kullanılabilir ve kolayca geri donuşturulebilir.
6-PS Plastik: PS kısaltması ile anılan Polistiren; ucuz, hafif ve kolay şekil verilebilen bir plastik turudur. Plastik bardak, yumurta kutusu, plastik catal, kopuk ambalaj ve nakliye kutularında kulanılan kopukler Polistiren plastik turunden uretilir. Polistiren zayıf ve oldukca hafif bir yapıda olduğu icin kolayca kırılarak dağılır. Bu dağılabilir yapısı nedeniyle dunyanın dort bir tarafında sayısız Polistiren parcası vardır ve deniz canlıları tarafından yutulur. Polistiren geri donuşturulebilir ancak bu konuda pek bir calışma yapılmaz.
7-Diğer Plastikler: Bilinen ve yaygın olarak kullanılan plastik turlerinin yanı sıra bir de BPA, Polikarbonat ve LEXAN gibi farklı plastik turleri vardır. 7 rakamı ile sınıflandırılan bu plastik turleri diğerlerinden ayrı olarak toplanır. Ancak tekrar kullanıma uygun olması ya da geri donuşturulebilir olması konusunda herhangi bir standart prosedur bulunmamaktadır.
Cam:
İlla atacaksanız her şeyi atın ama camları mutlaka saklayın. Şişeler, kavanozlar ve daha nice cam urunun buyuk bir bolumu geri donuşturulebilir. Cam urunlerin uzerinde bulunan ancak cam olmayan plastik şişe kapağı, metal kavanoz kapağı gibi maddeleri ayırarak cam urunleri kendi grubu icinde geri donuşum merkezlerine bırakabilirsiniz.
Aluminyum:
Geri donuşum işaretleri arasında belki de en az bilinenlerden bir tanesi aluminyum işaretidir. alu kısaltması altında ve ustunde iki donuşlu oktan oluşan aluminyum geri donuşum işaretini uzerinde gorduğunuz bir urun, geri donuşturulebilir aluminyum malzemeden uretilmiş demektir.
Elektronik Geri Donuşum:
Elektronik geri donuşum işareti, belki de en sık karşılaştıklarımızdan bir tanesidir. Hatta telefonunuzu cevirip arkasına bakarsanız buyuk ihtimalle bu işaret ile karşılaşacaksınız. Elektronik geri donuşum işareti bariz bir şekilde uzerinde bulunduğu urunu cope atmamanız gerektiğini cunku her bir parcasının geri donuşturulebilir olduğunu soyler.
Kompostlanabilir:
Sık sık pek cok farklı urun uzerinde karşılaşsak bir dikkat etmediğimiz geri donuşum işaretlerinden biri olan kompostlanabilir işareti, uzerinde bulunduğu urunun EN 13432/14955 Avrupa standardı kapsamında kompostlanabilir olduğu anlamına gelir. Yani bu işaretin uzerinde bulunduğu urun kendi kendine ya da ozel işlemler sonucu doğada yok olacaktır.
Kağıt:
Pek sık gormesek de Ulusal Kağıt Tuccarları Birliği patenti ile kullanılan kağıt geri donuşum işareti damgası, uzerinde bulunduğu urunun en az %50 oranında atık kağıtlar kullanılarak uretildiği anlamına gelir.
Dunyamızın giderek kirlendiği bugunlerde onemini tekrar tekrar anladığımız geri donuşum icin kullanılan farklı işaretleri inceledik ve kısaca bu işaretlerin anlamlarından bahsettik. Geri donuşum hakkındaki duşuncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.