YUMUŞAK DOKU SARKOMU: AZ BİLİNEN TUMORLER
Yumuşak Doku Sarkomu (YDS ) yağ, kas, sinir, kiriş, fibroz ve sinovyal dokular (eklem cevresindeki dokular), kan ve lenf damarları gibi vucudun yumuşak dokularından ortaya cıkan ve vucudun her yerinde gorulen bir malignite turudur.Butun yumuşak doku sarkomlarının seyri aynı değildir, bazıları yavaş buyurken, diğer bazıları cok hızlı buyuyen, hızla yayılan ve olume yol acabilen tumorlerdir.Tekrarlama riski yuksektir. Bu yazıda yuzeyel yerleşimli YDS ları hakkında kısa bilgi verilecektir.
Hastanın şikayetleri : Deri veya deri altında şişlik,ele gelen kitle veya cilde ait bir lezyon olarak fark edilir, ağrı nadiren ilk şikayetlerle birliktedir. Buyuduklerinde cevre dokulara veya yakındaki bir sinire bası yaptıkları zaman ağrı ortaya cıkar. Coğu kez buyume (yuzeyel genişleme, kabarıklığında artma ve ele gelen kitlenin buyumesi) veya daha once ameliyatla cıkarılan yerde tekrar ortaya cıkması (tekrarlaması ) ilk yakınmadır.
Tanı aşmasında ve ameliyat oncesi yapılması gerekenler:
Radyolojik incelemeler : Tumorun klinik muayenesi uygun goruntulemeyi secmede yardımcı olur.Ultrasonografi, BT (Bilgisayarli tomografi) ve MRI (Magnetic Resonans Imaging) yapılır. Bu yolla hem şişlik hem ve hem de şişliğin cevre ile dokularla ilişkisi hakkında daha ayrıntılı bilgi sahibi olunur.
Biyopsi : Tumorden doku parcası alınır, patolog tarafından mikroskop altında incelenir. Şişliğin sarkom, başka tip bir kanser veya iyi huylu olup olmadığı anlaşılır,sarkom ise cinsi ve grade’i (saldırganlık derecesi) tayin edilir.
Kapalı biyopsi (Core needle biopsy, Tru-Cut biopsy) tercih edilen biyopsi şeklidir. Bu işlemde ozel bir alet yardımıyla kitleden doku orneği alınır. Tanı icin coğu kez yeterlidir. Cerrahi biyopsiye gore daha kucuk bir işlemdir, daha az ağrılıdır. Lokal anestezi altında yapılabilir, işlem sonrası hasta evine gider. Biyopsinin Ultrason veya BT altında yapılması gerekebilir. Amac cevreye bulaşmaya yol acmadan tanı koymak icin patoloji incelemesi icin yeterli doku teminidir.
Acık (Cerrahi ) biyopsi : (Eksizyonel biyopsi): Bu işlemde şişliğin tamamı cıkarılır ve mikroskopik incelemeye gonderilir. Cerrahi biyopsi, genellikle YDS duşunulmeyen kucuk tumorlerde yanlışlıkla yapılmış olur. Lokal veya genel anestezi altında yapılabilir. Acık biyopsinin bu konuda uzman kişiler tarafından yapılması onerilir. Zira bu tumorlerin implante edilme (ekilme) olasılığı cok yuksektir. Uygunsuz yapılmış bir biyopsi asıl ameliyatın gereğinden daha geniş olmasına ve nuks riskinin yukselmesine yol acabilir.
Tedavi şekline karar verme : Tumor buyukluğu ve tumorun grade’i hastalığın seyrini tayin eder.YDS ları nadiren lenf bezlerinde metastaz yaparlar, buna karşın akciğere uzak metastaz yapma ihtimali vardır. Kitleye ait radyolojik bulgular, ayrıntılı patolojik inceleme sonucları ve vucut taraması yapıldıktan sonra , hastalığın evresine gore tedavi planlanır.
Evreleme :
Evre IA: Tumor iyi – diferansiye (kaynaklandığı dokuyu iyi taklit eden) veya orta derecede iyi-diferansiye, yuzeye yakın veya derin yerleşimli, 5 cm. den kucuk. Lenf bezlerine veya vucudun diğer bolgelerine sıcrama yok.
Evre IB: Tumor iyi-diferansiye veya orta derecede iyi- diferansiye, yuzeye yakın yerleşimli, 5cm. den buyuk. Lenf bezlerine veya vucudun diğer bolgelerine sıcrama yok.
Evre IIA: Tumor iyi diferansiye veya orta derecede iyi-diferansiye, derin yerleşimli ve 5cm. den buyuk. Lenf bezlerine veya vucudun diğer bolgelerine sıcrama yok.
Evre IIB:Tumor kotu diferansiye (kanser hucresi kaynaklandığı dokudan tamamen farklıdır) veya andiferansiye, yuzeye yakın veya derin yerleşimli, 5 cm. den kucuk. Lenf bezlerine veya vucudun diğer bolgelerine sıcrama yok.
Evre IIC: Tumor kotu diferansiye veya andiferansiye, yuzeye yakin yerleşimli, 5 cm. den buyuk. Lenf bezlerine veya vucudun diğer bolgelerine sıcrama yok.
Evre III:Tumor kotu diferansiye veya andiferansiye, derin yerleşimli, 5 cm. den buyuk. Lenf bezlerine veya vucudun diğer bolgelerine sıcrama yok.
Evre IV: Sarkom lenf bezlerine sıcramıştır veya baş veya boyun gibi vucudun diğer bolgelerine yayılmış olabilir.
Tedavi Secenekleri: Tedavi secenekleri hastanın genel durumuna, yaşına, tumorun yerleştiği bolgeye, hastanın başvurduğu merkeze ve en onemlisi EVRE’sine gore değişmekle birlikte ; 3 tur tedavi soz konusudur;
1. Cerrahi : Ameliyatla kitlenin cıkarılması işlemidir.
2. Radyoterapi (şua, ışın tedavisi) : Yuksek doz X-ışınları kullanılarak tumor hucreleri oldurulur.
3. Kemoterapi (Ilac tedavisi) : İlaclarla kanser hucreleri oldurulur.
Cerrahi Tedavi (Ameliyat ) : YDS ‘larının tedavisinde en sık kullanılan yontemdir. Ameliyat şekli tumorun bulunduğu vucut bolgesine ve yerleştiği doku planına gore değişir. Onemli olan, tumorun cevresinden yeterli genişlikte sağlam doku ile cıkarılmasıdır. YDS cerrahisinde cevreye herhangi bir bulaşma (kanama,cerrahi aletlerin tumor dokusu ile kirlenmesi) olmadan kanserli dokunun tamamının guvenle cıkarılması esastır. Tumor vucudun yuzeyel bolgesinde yerleşik ise, cerrahi sırasında vucut butunluğunu sağlayan deri ve yumuşak dokular da tumor ile birlikte cıkarılır ve coğu kez ortaya acık bir yara cıkar. Plastik cerrahideki gelişmeler, YDS’ larının cerrahi tedavisine de yansımıştır. Acık yara bolgesi plastik cerrahlar tarafından anında kapatılır. Gunumuzde cerrahi ekipte plastik cerrahın da yer alması ile cerrahi uygulanabilecek hasta sayısı artmış, organ koruyucu (kol ve bacağın korunması) ameliyatlar daha guvenli olarak yapılabilir ve buyuk tumorler ciddi bir işlev kaybı yaratmadan ameliyat edilebilir hale gelmiştir. Acık yarayı kapatmak uzere ,yaranın yanından ve uzağından hazırlanan flepler dondurulerek yara kapatılır.Yara cok yuzeyde ise tercihen bacaktan alınan ince deri grefti ,acık yarayı kapatmak icin yeterli olabilir. YDS lenf bezlerine yayılmış ise aynı ameliyatta lenf bezleri de cıkarılır (lenf bezi disseksiyonu). Bazı durumlarda (tumor 5 cm. den buyuk ve/veya yuksek grade’li ise) ameliyat oncesi kemoterapi ve/veya radyoterapi yapılarak tumor kucultulur ve ardından ameliyat yapılır.
Radyoterapi : Kanser hucrelerini oldurur ve tumorun kuculmesini sağlar.Ameliyat oncesi, sırasında veya ameliyat sonrası uygulanabilir. Radyoterapi bir makine aracılığı ile vucuda dışardan (eksternal radyoterapi ) uygulanabilir, ışın yayan materyal ( radyoizotop) doğrudan doku icine konarak ya da kanser hucrelerinin bulunduğu yere ameliyat sırasında yerleştirilen ince plastik tupler icinden gecirilen radyoaktif teller kullanılarak radyoterapi (interstisyel radyoterapi,brakiterapi) yapılabilir.
Kemoterapi : Kanser hucrelerinin oldurulmesi icin ilacların kullanılmasıdır. İlac koldaki bir damardan veya buyuk damarlara yerleştirilen kateterlerden tum kan dolaşımına verilebilir, bu tur tedavi sistemik kemoterapi adını alır. Ilac sadece kanser hucrelerinin bulunduğu bolgeyi ilgilendiren damarlar icine verilebilir, bu tedavi şekli regyonal (bolgesel) kemoterapi olarak isimlendirilir.Kemoterapi de hastalığın durumuna gore ameliyat oncesi,sonrası verilebileceği gibi ile aynı zamanda yapılabilir (kemoradyoterapi).
Prof.Dr.Sıdıka Kurul
Genel Cerrahi Uzmanı ,Plastik ,Rekonstruktif ve Estetik Cerrahi Uzmanı
İ.U.Onkoloji Enstitusu,Cerrahi Onkoloji Unitesi



[h=2]İstanbul Plastik Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]