Yumurtalık rezervinin değerlendirilmesi, bir kadının kalan yumurtalarının sayısına ve kalitesine dayanarak ureme potansiyeli hakkında fikir edinmek icin gereklidir. Bunun temel amacı, azalmış yumurtalık rezervine sahip hastaları tespit etmektir. Azalmış yumurtalık rezervinin tanımı konusunda bir goruşbirliği bulunmamaktadır. Duşuk rezervli kadınların coğunun adetleri duzenlidir fakat follikul sayıları yaşıtlarına gore duşuk olduğu icin fertilite ilaclarına verecekleri cevap ve dolayısıyla doğurganlıkları azalmıştır. Yumurtalık rezervinin değerlendirilmesi bu hastalara prognozları hakkında bilgi verirken, uygun tedavi secimi konusunda rehberlik eder. Her ne kadar bu testler ile doğurgan yılların ne zaman sona ereceği ongorulemese de, normal dışı değerlere sahip kadınlara ‘fırsat pencerelerinin’ beklediklerinden daha kısa olabileceği, ve gebelik planları varsa bunu cok ileri bir tarihe otelemekten kacınmaları onerilebilir; infertilite araştırmasına başlanabilir. Şu aşamada, over rezervini değerlendiren testler ile spontan gebelik şansını ongormek mumkun değildir. Yumurta kalitesi hakkında en iyi fikri veren parametre ise yaştır.
Yumurtalık rezervinin duşuk bulunmasının gebe kalınamayacağına dair kesin bir gosterge olmadığı ve infertilite tedavisine başlanmasına tek başına engel olmaması gerektiği unutulmamalıdır.
Kimlerin yumurtalık rezervleri değerlendirilmelidir?
Altı aydır duzenli cinsel ilişkiye rağmen gebe kalamayan 35 yaşın ustundeki hastalara veya azalmış over rezervi acısından risk grubuna giren kadınların over rezervleri değerlendirilmelidir.
Risk faktorleri aşağıda sıralanmıştır:
35 yaş ustunde olmak
Ailede erken menopoz oykusu olması
Genetik hastalığı olanlar (45 X mozaisizmi gibi)
FMR1 (fragile X) premutasyon taşıyıcıları
Over hasarı riski olanlar (endometriosis, pelvik enfeksiyon)
Gecirilmiş over cerrahisi (endometrioma eksizyonu)
Ooferektomi oykusu olanlar
Gonadotoksik kanser tedavisi veya pelvik radyoterapi gorenler
Gonadotoksik ilac kullanım oykusu olanlar
Sigara icenler
OVER REZERVİNİ DEĞERLENDİRMEDE KULLANILAN TESTLER
Bazal Follikul Stimulan Hormon (FSH) ve Estradiol
Bazal FSH ve estradiol, siklusun 2-4.gunlerinde olculur. FSH değerleri siklustan siklusa kayda değer farklılık gostermektedir. Buna laboratuar kitleri arasındaki variabilete de eklenince, tek bir FSH değerinin guvenilirliği azalmaktadır. FSH değerleri surekli olarak yuksek (>10-20 IU/L) bulunuyorsa, bu kotu prognoz işareti olarak kabul edebilir.
Erken folikuler fazda estradiol’un yuksek bulunması (>60-80 pg/mL) over rezervinin azaldığına işaret edebilir. Yuksek estradiol değerleri negatif feedback ile FSH’ı normal seviyeye duşurebildiği icin bazal FSH mutlaka estradiol ile birlikte değerlendirilmelidir. Bazal estradiol, prediktif değerinin oldukca duşuk olması nedeniyle over rezervi değerlendirmesinde tek başına kullanılmamalıdır.
Anti-Mullerian Hormon (AMH)
AMH, primer, preantral ve 2-6mm caplı antral follikullerdeki granulosa hucrelerinden salınan bir glikoprotein olup primordial yumurta havuzu hakkında bilgi verir. Si̇klus icinde ve sikluslar arasında onemli bir varyasyon gostermez. Duşuk AMH değerleri (0.2-0.7 ng/ml DSL ELISA) stimulasyona zayıf cevabı ongorse de, diğer tum testler gibi, gebelik elde edilemeyeceğini gostermez.
Antral Folikul Sayımı (AFC)
AFC, erken follikuler fazda (siklusun2-5.gunleri) transvajinal ultrasonla 2-10mm capına sahip follikulerin olcumu ile gercekleştirilir. AFC’nin sikluslar arası ve gozlemciler arası değişkenliği az olup, kalan follikul sayısı ile korelasyon gosterdiği ve stimulasyona verilen cevabı ongorduğu gosterilmiştir.
OVER HACMİ
Over hacmi yaş ile azalmakta olup otomatik olarak ultrason cihazı tarafından veya manuel olarak uc boyutun 0.52 ile carpımı ile olculebilir. Her ne kadar over hacmi stimulasyon ile uyumlu olsa da, değeri AFC’ye gore duşuktur.
KOMBİNE TESTLER
Tek bir testin sensitivetesinin veya spesifisitenin %100 olmaması nedeniyle farklı kombinasyonların kullanılması gundeme gelmekle beraber, bu denemeler bekleneni verememiştir. Maliyeti artması ve sonucların kafa karıştırıcı olması da bunlardan uzaklaşılmasına neden olmuştur.
SONUC
Yumuralık rezervinin değerlendirilmesinin temel amacı azalmış over rezervine sahip hastaları tespit etmek, bu hastaları doğru şekilde yonlendirmektir. Buna ek olarak, stimulasyon cevabını ongorerek tedavinin kişiselleştirmesine imkan tanımaktadır.
AFC ve AMH, oosit sayısının ve stimulasyona cevabın en guclu gostergeleridir. Bazal FSH-estradiol olcumu de, diğer ikisi kadar etkin olmamakla birlikte, kullanılabilir. Oosit kalitesi icin en onemli gosterge ise hastanın yaşıdır. Fakat hic bir testin gebelik elde edilememesi yonunde ongorude bulunmasının mumkun olmadığı unutulmamalıdır.


[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]