Bayanlar arasında sıkca sozu edilen ve tedavisinde farklılıklar gorulen yumurtalık kistleri hakkında kısaca onemli noktaları acıklamak istiyoruz.
Ortalama 14 yaşından itibaren kadınlar duzenli olarak yumurtlamaya başlar. Yumurta normalde folikul adı verilen kesecikler icinde gelişir. Catlayan kesenin icinden yumurta dışarı tuplere doğru atılır. Bazen kese buyumesine rağmen catlama oluşmaz ve buyuk olarak kalır hatta 4 cm’e kadar ulaşabilir. İcindeki sıvının normal şartlarda kendi kendine kaybolması gerekir ancak bu sıvı kaybolmazsa folikul kisti denen yumurtalık kisti ortaya cıkar. Uremem cağındaki kadınlarda en sık gorulen yumurtalık kistinin nedeni budur. Bu tip kistlerin kansere donuşme riski yoktur bu sebeple kanserden korkmak yersizdir. Onemli olan muayene ve ultrasonografi ile doğru tanının konulmasıdır. Folikul kistlerinin ozellikle ultrasonografide goruntusu ici sıvı dolu ve kenarları duzenli bir kese şeklindedir. Ancak yinede bazı olgularda ultrasonografi ile kesin tanı konulabilmesi mumkun değildir. Bu noktada laparoskopi adı verilen yontemle karın icine girilerek bakılması ve parca alınması tanıyı kolaylaştıracaktır.
Yumurtlama fonksiyonu olan her kadında folikul kistleri oluşabilir ve izlendiği zaman ceşitli buyukluklere ulaşabilir. Eğer buyume aşırı olursa bu kistin yırtılma ve kendi etrafında donme riski vardır. Bu nedenle tamamen selim olmalarına rağmen boyle bir kistin varlığında mutlaka doktor kontrolunde izlenmesi gerekir. Yumurtalık kistleri genellikle hicbir şikayete yol acmazlar ve tesadufen muayene esnasında ortaya cıkarlar. Nadiren kasık ağrısı ve şişkinlik hissine neden olabilir.
Folikul kistlerinin tedavisinde ilk yaklaşım zaman tanımak ve kuculmesini beklemektir. Bu kistlerin buyuk kısma bu şekilde kuculur ve kaybolur.
Bazı olgularda doğum kontrol haplarının kullanılması kistin kaybolma suresini kısaltır. Ancak beklenmesine veya doğum kontrol haplarının kullanılmasına rağmen gerilemeyen ve hızla buyuyen kistlerde operasyon duşunulebilir. Yine unutulmamalıdır ki ultrasonografi ile tanı konulmayan ve habaset şuphesi olan kistlerde de en uygunu operasyon ve biyopsi alınmasıdır. Yumurtalık kistleri tedaviden sonrada tekrarlayabilir bu nedenle 6 ay ve 1 yıl arasında tedavi sonrası kontrollerine gidilmesi onerilir. Folikul kisti olanların aşırı aktivite gerektiren sporlardan kacınmaları gerektiği bunun yırtılmalara yada kendi etrafında donmeye yol acabileceği unutulmamalıdır.
Benzer olarak yine yumurtalıklarda korpus liteum kisti adı verilen ve gebelikte ortaya cıkan selim bir kist turu daha vardır. Gebeliğin oluşmasıyla beraber plesenta tarafından uretilen hormonlar yumurtalıklarda yine gebeliği destekleyen bu yapının ortaya cıkmasına neden olur. Bu kistler de gebeliğin ilerleyen donemlerinde kuculur ve kaybolur. Bu nedenle gebeliğin ilk uc ayında gorulen bu kistlerden de korkmaya veya ameliyata gerek yoktur.
Prof. Dr. Teksen CAMLIBEL
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı

[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]