Yumurtalık kisti nedir?
Yumurtalık kistleri kadının tek veya her iki yumurtalığının icerisinde olan, genellikle icerisinde farklı kıvamda sıvı ya da sert yapılar iceren, top şeklinde yapılardır.
Her yumurtalık kisti aynı olmayıp farklı tipleri vardır.
Follikul kistleri
Coğunlukla gecicidirler. Berrak sıvı ile doludurlar. Nadiren 3 cm'nin ustune cıkarlar. Duzgun kenarlıdırlar, iclerinde sert yapılar yoktur. Tedavide sadece takip yeterlidir. Adet sonrası genellikle kaybolurlar. Gecmeyen olgularda 3-6 ay sure ile kombine doğum kontrol hapı verilmesi duşunulebilir.

-İcine kanamış kistler: En sık gorulen kistlerdendir. Yumurtlama ile oluşan korpus luteum kistinin icerisine fazla kanama olur ise ici kan dolu bir kist oluşabilir. Bu kistlerin en onemli bulgusu şiddetli kasık ağrısıdır. Kanama durmuş ise kist buyumez fakat kanama devam ederse kist yaklaşık 6-10 cm'ye kadar buyutebilir. Karın boşluğuna kan sızması sonucu hayati tehlike yaratabilir, bulantı, kusma, şiddetli karın ağrısı gorulebilir. Hastanın durumu değerlendirilir. Genelde 4 cm'nin altındaki kistlerde hastanın durumu iyi ise, karın icerisinde kan yok ise takip yapılabilir. Vucut kanı cekecek ve kist kaybolacaktır. Hastanın hayati durumu kotuleşiyor ise, kist 6 cm'nin ustunde ise, hastanın şikÂyetlerinde duzelme yerine kotuleşme oluyor ise laparoskopi ile tedavi planlanabilir.

-Basit kistler: Genellikle 4-5 cm'nin uzerinde olurlar ve kendiliğinden kaybolmazlar. İcinde berrak sıvı vardır. Sert dokular icermezler ve duzgun kenarlıdırlar. Kistin patlaması ile şiddetli kasık ağrısı hissedilebilir. Kist yumurtalığın kendi etrafında donesine neden olabilir. Tedavide laparoskopik olarak kistin cıkarılması gerekebilir. Laparoskopik (kapalı) olarak yumurtalık kistinin cıkarılması ameliyatını izlemek icin tıklayınız.

Genc bir kızda basit kist
-Dermoid kist (Matur kistik teratom): Dermoid kistlerin icerisinde embriyolojik dokular vardır. Genellikle yağ dokusu, sac, deri, diş ve tiroid dokusu gibi dokular olabilir. Genc kızlarda daha sık olarak gorulur. Yumurtalığın icerisinden gelişir. Yumurtalığın kendi etrafında donmesine neden olan en sık yumurtalık kistidir. Kendiliğinden kesinlikle erimezler ve surekli buyuyerek dev boyutlara ulaşabilirler. USG'de cok tipik gorunumleri vardır. Fakat şupheli durumlarda MRI incelemesi kesin tanı icin yapılabilir. Capları ne olursa olsun (1 cm'de olsa) laparoskopik olarak cıkarılmalıdırlar.
Dermoid kistin laparoskopik (kapalı) olarak cıkarılması ameliyatını izlemek icin tıklayınız.


İcinde sac gelişmiş olan bir dermoid kist


-Cikolata kisti (Endometrioma): Endometriozis olarak bilinen rahim ic duvarını kaplayan dokunun olmaması gereken yumurtalıklarda olması, zaman ile burada kanamalara neden olarak icin cikolata renginde, yoğun kıvamda kist oluşturmasına endometrioma kisti (cikolata kisti) denir. Endometriozisin ureme cağındaki kadınlarda gorulme sıklığı %7 civarındadır. Diğer bir değişle her 100 kadının 7'sinde endometriozis gorulur. Endometriozisli hastaların yaklaşık yarısında cikolata kisti gelişir. Tek ya da cift taraflı olabilir.
Cikolata kisti-ŞikÂyetler:
Surekli kasık ağrısı, adet doneminde şiddetli kasık ağrısı, ilişki sırasında kasık ağrısı ve gebe kalmada gucluk olur. Kistin acılarak cikolata sıvısının karın boşluğuna yayılması durumunda cok şiddetli kasık ağrısı, hafif ateş, bulantı-kusma, kanda beyaz kan hucrelerinin sayısında artma gibi acil tedavi gerektiren durumlara neden olabilir.
Cikolata kisti-Tanı:
Cikolata kistinin USG'de gorunumu cok tipik olup genellikle tanı koydurucudur. Ca-125 denen kan belirteci bu hastalarda yuksektir. Ca-125 aslında yumurtalık kanserinde yukselir fakat endometrioma gibi durumlarda da yukselebilir. Bu nedenle endişe etmeye gerek yoktur.

USG'de cok tipik gorunumlu endometrioma kisti
Cikolata kisti-Tedavi:
Tedavide hastanın cocuk isteyip istemediği, şikÂyetlerinin durumu ve kistin buyukluğune gore planlama yapılır. Cikolata kisti kendiliğinden erimez, kaybolmaz. Tedavi edilmez ise aksine daha da buyuyup dev boyutlara ulaşabilir. Kistin buyumesi ile birlikte sağlam yumurtalık dokusunu azaltarak yumurtalık rezervinin azalmasına neden olur. %1 oranında tabanında yumurtalık kanseri gelişebilir.
BekÂr veya cocuk istemeyenlerde kasık ağrısı şikÂyeti var ise veya kist buyukluğu 4 cm'nin ustunde ise cikolata kistinin laparoskopik olarak cıkarılması gereklidir. Cocuk isteyenlerde tup bebek planı yok ise, captan bağımsız olarak cikolata kistlerinin cıkarılması gereklidir. Laparoskopik olarak cikolata kistleri cıkarılanlarda 2 yıl sure ile cinsel ilişki olması durumunda gebelik elde etme oranı, ameliyat olmayanlara gore cok daha fazladır. Hastanın tup bebek planı var ise 4 cm'nin ustundeki kistler laparoskopik olarak cıkarılmalıdır. 4 cm'nin altındaki kistlerin tup bebek oncesi cıkarılmasına gerek yoktur. Tup bebek oncesi 4'cm den kucuk cikolata kistlerinin iğne ile boşaltılması kesinlikle onerilmez.
Cikolata kistinin laparoskopik (kapalı) olarak cıkarılması ameliyatını izlemek icin tıklayınız.
-Tumoral kistler: Kistadenomlar olarak bilinirler. Kendiliğinden erimezler. Giderek buyurler. Coğunluğu 6 cm'nin ustundedir. Laparoskopik kistektomi yapılarak cıkarılmalıdırlar. Patolojik inceleme ile kanserleşmenin olup olmadığı teyit edilmelidir.
Polikistik yumurtalık hastalığı
İcinde kist kelimesi gecse de polikistik yumurtalık hastalığındaki 2-9 mm capındaki yapılar kist değildir ve kesinlikle alınmamalıdır.
Yumurtalığın kendi etrafında donerek kanlanmasını bozması ve kangren olması
Kistler yumurtalığın kendi etrafında donmesine neden olabilirler. Kendi etrafında donmuş olan yumurtalığın kan akımı eksilir ve yumurtalık kangren halini alır. Şiddetli kasık ağrısı, bulantı, kusma, hafif ateş izlenebilir. USG'de yumurtalıklarda kan akımının izlenmemesi tanıyı destekler. Kendi etrafında donerek kansız kalmış yumurtalık cok acil olarak ameliyata alınmalıdır. Mumkun ise laparoskopi avantajlarından dolayı tercih edilmelidir. Laparoskopi ile kendi etrafında donmuş olan yumurtalık tersine dondurulerek tekrar kanlanmasını sağlanır. Belirli bir sure beklenerek kanlanmanın olup olmadığı kontrol edilir. Yumurtalığı almak icin acele edilememelidir. Beklemeye rağmen kanlanma duzelmez ise yumurtalığın alınması gereklidir. Fakat coğu durumda kanlanma normal olarak gelir ve yumurtalık kurtulabilir. Yumurtanın tekrar donmesini engellemek icin yumurtalık pelvik yan duvara dikilebilir.

[h=2]Ankara Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]