Yumurtalıklar karın boşluğunda, rahmin iki tarafında bağlarla serbest olarak asılı duran organlardır. Kadınların doğurganlığını sağlayan yumurta hucresi (oosit) bu organda depolanır. Ayrıca beyinden salgılanan hormonların etkisi ile (FSH-LH) yumurtalıklardan salgılanan hormonlar, adet duzenini sağlar. Her ay hormonların etkisiyle yumurtalıklardan yumurtayı iceren kucuk bir kist oluşur. Bu kiste folikul denir. Yumurta buyuyen folikulden atılır ve sperm ile buluşursa oluşan embriyo hormonların etkisi ile rahimden oluşmuş dokuya tutunur. Gebelik oluşur. Yumurtalıkta bebeği erken donemde besleyen bir kist oluşur. Gebelik oluşmamış ise adet kanaması ile son bulur.
Pek cok kadın hayatının bir doneminde yumurtalıklarında kist problemi ile karşılaşabilir. Yumurtalık kisti yumurtalıkların yuzeyinde veya icinde, ici sıvı ile dolu olan keselerdir. Yumurtalıklardaki kistler genellikle herhangi bir belirti gostermez, coğu zaman rutin jinekolojik kontroller sırasında fark edilir. Kistlerin en sık gorulen belirtileri adet duzensizlikleri, karında şişlik, karın veya kasık ağrısı, sindirim sitemi bozuklukları, idrar yolu şikayetleridir. Yırtılabilir, kendi ekseni etrafında donebilir veya kistlerin icine kanama olabilir. Bu durumda şiddetli ağrı oluşur.
İyi huylu kistler belirgin bir rahatsızlık vermediği gibi, bazen tedavi de gerektirmeyebilirler. Kotu huylu kistler muayenede buyukluk ve dokulara verdiği zararla değerlendirilir.
Menopoz sonrası ortaya cıkan kistlerin kotu huylu olma olasılığı yuksek olduğu icin bu donemdeki kadınların jinekolojik kontroller noktasında cok daha dikkatli davranması gerekmektedir.
Yumurtalık (over) fonksiyonu itibarıyla kistler uretebilir. Ureme cağındaki her kadın her ay icinde yumurta hucresini barındıran follikul adı verilen kucuk bir kisti geliştirir ve yaklaşık 2 cm capa erişen bu yapı adet doneminin 14. gunu civarında catlar. Bu yumurtlama dediğimiz bir olaydır ve her ay olur. Ancak bazı adet donemlerinde farklı etkilerle soz konusu follikuller aşırı buyuyebilir ya da kist icerisine yumurtlama sırasında aşırı kan dolabilir. Bu şekilde oluşmuş kistler 8 cm capa dek ulaşabilirler ve fonksiyonel kist olarak değerlendirilirler. Bir ya da iki adet donemi beklemekle kendiliğinden ortadan kalkarlar. Bu tip kistlerin varlığı durumunda acele cerrahi kararı vermek gereksiz operasyonlara yol acar. Ancak yumurtalıkta ortaya cıkan bircok kist tipinden bazıları kanser olabilir.
Fonksiyonel kistlerin bircoğu şikayete yol acmaz. Muayene sırasında farkedilir. 1-3 ay icinde kendiliğinden kaybolabilirler. Doğum kontrol hapları yumurtlamayı baskılayıcı ozelliklerinden dolayı tedavide kullanılırlar. Kist icine kanama olduğunda şiddetli ağrı olur, ağrı kesici kullanılarak takip edilebilir. Nadiren yumurta kisti catlarken damara isabet eder ve batın boşluğuna yumurtlama sırasında kanama olursa, operasyon gerekebilir. Kist yırtılmalarında ani başlayan ağrı oluşur. Kist sıvısı karın organlarını saran periton denilen zar tarafından emilir. Bu hastanede takibi gerektirir. Kistler batın boşluğunda asılı duran yumurtalıkların kendi etrafında donmesine ve yumurtalığın dolaşımının bozulmasına neden olabilirler. Bu durumda da ağrı olur. Takip ve gerekirse laparoskopi uygulanır.
Yumurtalıklarda kistik tumorler sıklıkla ortaya cıkabilir. Bunların bir kısmı iyi huylu, bir kısmı da kotu huylu olabilmektedir Ayırıcı tanı acısından vajinal yoldan yapılan ultrason cok buyuk onem taşımakla beraber bu yolla kistin buyukluğu ve kist ici ozellikleri değerlendirilerek tanı koymamıza yardımcı olmaktadır.
Bazı tumor belirtecleri sık kullanılır. Bunlardan CA-125 denen over kanserlerinde yuksek oranda pozitif olan markerdan oldukca yararlanılır.
Over kistleri durumunda ne zaman cerrahiye başvurulacağı oldukca onemlidir. Fonksiyonel over kistlerinde 6-8 haftalık gozlem altında beklenmesi en uygunudur. Eğer kist bu sure icerisinde kaybolmamış ya da nitelik değiştirmemişse cerrahiyle alınmalıdır. Ancak tumor ozellikle kanser kuşkusu durumunda daha dikkatli olunmalıdır. Cerrahi oncesi değerlendirmelerle doğru tanı ancak % 80 civarında başarılıdır.
Cerrahi operasyonKanser kuşkusu olduğunda operasyonla kist cıkartılır. Patolojik inceleme sonucunda tumorun cinsi belirlenir.

Yumurtalık kanserlerinin yaklaşık ucte ikisinde ileri donemde tanısı konulabiliyor. Bu durumda karın icerisindeki butun tumor cıkarılmaya calışılıyor. Kitle kucultulmesi denilen bu ameliyat ile rahim ve yumurtalıkların alınması gerekiyor ve gerekirse tumorun cıkarılmasına izin verecekse bağırsaklardan, dalaktan ve hatta karaciğerden bir kısım alınmasına dahi başvurulur. Ameliyat sırasında tumor capı bir 1 cm nin altına duşurulmeye calışılır. Jinekolojik onkoloji deneyimi olan cerrahlarca bu yuksek oranlarda başarılabilmektedir. Over kanserleri kemoterapiye cok duyarlı olduğu icin, tedaviye kemoterapi ile devam edilmelidir.


[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]