19. Yuzyıl ve sonrasında toplumlardaki sosyal dokunun değişimi, calışma şartlarının farklılaşması, kişisel rollerin farklılaşması ve ağırlaşması sonucu yorgunluk cok sık duyulan bir şikayet olmaya başlamıştır. Son yıllarda ulkemizde yapılan taramalarda 100 kişiden 55'i cok yorgun olduğunu dile getirmektedir. Bu oran İngiltere icin yaklaşık %38 gibidir. A.B.D. de yapılan calışmalarda yorgunluğun getirdiği ekonomik kayıp yıllık 43 milyar dolar duzeyindedir. Bu değerler olayın sıklığı ve topluma getirdiği ekonomik kayıpların oldukca onemli duzeylerde olduğunu gostermektedir.

Yorgunluk icin genel anlamda bir tanımlama yapmak zordur. Kişinin gunluk aktivitelerine başlamak icin kendinde yeterli gucu, enerjiyi bulamaması, ya da rutin aktivitelerinin bitiminde tukenmişlik hissinin gelişmesi durumudur. Yorgunluk, subjektif, kişinin algılaması ile ilgili bir yakınmadır, bu sebeple kişisel farklılıklar gosterir. Halsizlik, isteksizlik, gucsuzluk, yıpranmışlık, sıkıntı gibi tanımlamalar benzer durumu
tanımlamak icin sıklıkla kullanılır. Ancak, bazı hastalar egzersiz esnasındaki nefes darlığını veya bacaklardaki ağrıyı yorgunluk olarak dile getirebilir. Bu durumda tarifedilen yogunluk bizim sıklıkla kullandığımız tanımın dışında kalp – damar sisteminin hastalığının şikayet bulgusu olabilir. Bu sebeple gucsuzluk yorgunluk gibi yakınmaların arkasında gercekte anlatılmak istenenin ne olduğu netleştirilmelidir.

YORGUNLUK CEŞİTLERİ
Fizyolojik Yorgunluk Sağlık durumu normal olan kişilerde stres, yetersiz dinlenme, yetersiz uyku, diyet değişiklikleri veya aşırı aktivite durumunda gorulur. Yaşlı hastalarda bu tip yorgunluk daha sıktır.
Organik Yorgunluk
Bu tip yorgunluk bazı hastalıklarla birliktedir. Orta ve ileri yaş hastalarda en sık durumdur. Aile hikayesi, tam bir fizik muayene ve yapılan kan ve goruntuleme ile ilgili tetkikler sonrası nedeninin belirlenip, ilgili hastalığın tedavisi ile yorgunluk ortadan kaldırılabilir.
Psikojenik Yorgunluk
Genel olarak tum yogunlukların %50 sini oluşturur. En sık depresyonla birliktedir. Herhangi bir yaş gurubunda oluşabilir. Coğunlukla gun icinde azalır. Duygu, duşunce ve stres durumuna paralel olarak şiddeti değişebilir.
Kronik Yorgunluk Sendromu
19. Yuzyıl'da Kronik Nervoz Tukenme olarak tanımlanmıştır. Kronik yorgunluk sendromu buyuk ihtimalle yuzyılımızın yaygın hastalığı olacaktır. Yaşlılarda nadirdir. Yorgunluğu olan hastaların %30 unda organik veya psikolojik sebep bulunmaz. Tanı koyulana dek idiyopatik kronik yorgunluk olarak değerlendirilir. Bu olgularda motivasyon azlığı konsantrasyon yetersizliği, gucsuzluk, irritabilite vardır. Sıklıkla psikomotor yavaşlama vardır. Yorgunluk coğunlukla bir hastalık bulgusu olamakla birlikte kronik yorgunluk sendromu adı altında hastalığın kendiside olabilir. Yorgunluk her turlu bakteriyai, viral yada parazitik enfeksiyonun, kansızlık ve benzeri kan hastalığının, karaciğer yada bobrek hastalığının, kandaki vitamin ve mineral eksikliklerinin, hormonal hastalıkların, beslenme ve uyku bozuklukları sonucunda oluşabilir. Ozellikle tiroid hormon yetmezliği, bobrek ustu bezi yetmezliği, buyume hormonu yetmezliğive hipoglisemi gibi hormonal sebepler erken donemde gozden kacabilir.
Kronik yorgunluk sendromunun tanısı icinse; tam bir klinik değerlendirme sonrası tanımlanamayan devamlı ve tekrarlayan yorgunluğun yeni ve bilinen bir zamanda başlaması, devamlılığı, sosyal ve iş hayatındaki aktivitelerde yavaşlamaya yol acması gerekir. 6 Ay uzerinde devam eden durumlarda bu sendrom duşunulmelidir.

Yorgunluk yakınması; daha once yaşanılmayan olcude yoğunsa, gunluk aktiviteleri sınırlıyorsa, beraberinde başka yakınmalar mevcutsa, takipte olduğunuz kronik bir hastalığınız mevcutsa yada aile hikayesi veya vucut yapısı nedeniyle bazı organik hastalıklar acısından risk grubunda bulunuyorsanız ve kendi cabalarınızla gecmiyorsa zaman harcamadan bir hekimle goruşmelisiniz. Yakınmanın tehlikeye işaret edip etmediği bazı tıbbi araştırmalar sonucunda netleşecek bir durumdur. Pek cok sinsi seyirli kanserin ilk bulgusu yorgunluk olabilmektedir. Ve bu durumda kilo kaybı, beslenme bozukluğu ve hastalığın tutulma bolgesi ile ilgili pek cok ek yakınma sonradan tabloya eklenebilmektedir.

KRONİK YORGUNLUK SENDROMU
Bu sendrom surekli ve tekrarlayıcı seyreden, bir cok sistemi etkileyen bir hastalığı tanımlamak icin kullanılır.Tek bir sebebi yoktur.Bu hastalığın viral bir enfeksiyon tarafından calışma dengesi bozulan beyin kaynaklı olduğu veya stres ve savunma sisteminde oluşan bozulmanın ve hedef sapmasının icinde olduğu bir durum olduğunu kabul etmeliyiz. Kronik yorgunluğun en ayırtedici ozelliği yatak istirahati ile gecmemesidir. Bu surecin sonucu bitkinliktir.
Kronik Yorgunluğun Belirtiler Fiziksel Tukenmişlik Bulguları
_ Başka bir nedene bağlı olmayan, istirahatle gecmeyen, 6 aydan uzun suren, ortalama gunluk aktiviteyi en azından %50 azaltacak derecede, surekli ve tekrarlayıcı fiziksel ve mental bitkinlik hissi.
_Gucsuzluk, daha once tolere edilebilen egzersizden sonra oluşan ve 24 saat ya da uzerinde devam eden bir durumdur.
_Enerji kaybı
_Yıpranma
_Hastalıklara karşı daha hassas olma
_Baş ağrıları
_Bulantı
_Kas krampları ve myalji
_Bel ağrıları
_Denge kaybı
_Sindirim sorunları
_Uyku bozuklukları
_Cabuk yorulma
_Hafif ateş ,uşume
_Boğaz ağrısı
_Boyunda ağrılı lenf bezleri
_Acıklanamayan genelleşmiş kas zayıflığı
_Kaslarda katılaşma
_Gecici eklem ağrıları
_Farenjit
_Bazı hastalarda gribal infeksiyon benzeri durumlar
Duygusal Tukenmişlik Bulguları
_Işıktan rahatsızlık
_Duşunmede zorluk
_Goz onunde beneklerin ucuştuğu hissi
_Depresyon
_Umutsuzluk , unutkanlık
_Evde ,işte gerginlik- tartışma artışı
_Kızgınlık
_Net gorememe
_Huzursuzluk,sabırsızlık
_Nezaket, saygı gibi pozitif bulgularda azalma
Zihinsel Tukenmişlik Bulguları
_Doyumsuzluk
_İşi bırakma
_Kendine ve işine karşı negatif yaklaşım
_Hafıza problemleri
_ İşi savsaklama
Kronik yorgunluk sendromu A tipi agresif dediğimiz hırslı, titiz, mukemmeliyetci, cabuk sinirlenen, tez canlı kişilik yapılarında daha cok gorulur. Kentsel yaşam ve calışma yoğunluğunun sonucu olarak bu toplumun bireylerinde daha sıktır. Doktorlar ve diğer yardımcı sağlık calışanlarında, yonetici kadrosunda calışanlarda, ekonomi alanında calışanlarda daha yoğun gorulur. Kadın cinsiyet erkeklerden daha fazla risk altındadır. Kronik Yorgunluk Sendromunun tanı amaclı kan testleri yoktur.
Tedavi planı:
-tatil
-egzersiz( kas gevşemesine yardımcı, hafif egzersizler)
- gunluk istirahat surelerini uzatma
-ilac ( ENADA – ulkemizde yok , ARCALİON)
-vitaminler ( gunluk ihtiyaca gore)
-psikoterapi( hayat tarzı değişikliği)

Gun icinde yaptığımız işler birbirine benzer olmakla birlikte yorgunluk durumumuz değişken olabilmektedir. Bu durum kendimizden, calıştığımız ortamın fiziksel ve sosyal yapısındaki değişiklikten kaynaklanabilmektedir. Calışma ortamımızda iş akışını bozmayacak şekilde yapabileceğimiz kadar sık istirahat etmeliyiz. Hayat akış hızımızı azaltmalıyız. Stresli ortamlardan uzak durmaya calışmalıyız. Calışma ortamını, bizi en az yoracak şekilde duzenlemeliyiz. Sosyal destek almalı, gereksiz sorumluluktan uzak durmalıyız.

[h=2]İstanbul Dahiliye uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]