Gectiğimiz aylarda, ABD'nin Teksas eyaletinde Dinozor Vadisi Eyalet Parkı'nda 113 milyon yıl oncesine ait dinozor izleri bulunmuştu. Kuraklık sebebiyle ortaya cıkan bu izlerin, "Acrocanthosaurus" adındaki bir dinozor turune ait olduğu acıklandı.
Dinozorun ortalama 5 metre boyunda ve 7 ton ağırlığında olduğu tahmin edildi. 140'ından 60'ının rahat bir şekilde gorunduğu bu ayak izlerinin bunca sene bozulmaması da herkesi şaşırtmıştı.
Peki nasıl oluyor da bu izler bozulmadan gunumuze ulaşıyor?
Canlılar camurlu bir yolda adım atarken, ayaklarının veya ellerinin altındaki zemin basınctan sıkışır. Ayak izleri ceşitli katmanlara ulaşabilir. Zamanla bu ayak izlerinin icleri minik cakıllarla veya kumlarla dolar. Bir sure sonra dolan yerler taşlaşmaya başlar.
Taşlaşan ayak izleri milyonlarca yıl korunabilir ve uzerindeki katmanlardan dolayı insanlar onları fark edemez. Ta ki, kuraklığın etkisiyle zeminin ustune cıkana kadar.
Ayak izlerinin fosile donuşmesi icin ceşitli etkenler bulunur.
Zeminin kıvamı ve yoğunluğu, ayak izlerinin şeklini, boyutunu ve derinliğini etkiler. Kusursuz bir iz icin zemin cok sert veya yumuşak olmaması gerekir.
Eğer zemin cok sertse, cıkan baskı belli belirsiz olur. Detayları gostermez ve şeklin neye benzediğine dair pek bilgi vermez. Zemin cok yumuşaksa, izler kolayca bozulabilir ya da kendi icine cokebilir.
Dinozorların ayak izleri bize ne anlatır?
Dinozorların ayak izleri de bir tur fosildir. Bu izler onların canlı olduğu zamanki etkinliklerinin kanıtıdır ancak onların pir parcası değildir. Bu izlere bakan bilim insanları, boyutlarını ve şekillerini inceleyerek hangi dinozor grubuna ait olduğunu tahmin edebilirler. Ek olarak, iki veya dort ayak uzerinde durduklarını da anlayabilirler.
İzlerden varsayım yapmaya calışan arkeologlar, coğrafi konumu ve cevredeki kayaların yaşını da goz onunde bulundurarak daha doğru tahminlerde bulunabilirler.
Kaynaklar: Natural History Museum, Science Focus, National Park Service.