Vitaminler, vucutta metabolik olayların normal bir şekilde meydana gelmesi ve sağlıklı durumun surdurulmesi icin gerekli olan, D vitamini haricinde vucutta sentez edilemeyen veya yetersiz sentezlenen, gıdalarla veya guneşle dışardan alınması gereken maddelerdir.

Vitamin Eksikliği

Vitaminlerin keşfinden itibaren vitamin eksikliği bildirilmektedir. Ciddi eksiklik durumlarında bir takım klinik sendromlar tanımlanmıştır ve bunlar genellikle kotu diyetle ilişkilendirilmiştir. Ozellikle batı tarzı beslenme, yaşlılık, alkol tuketimi, malabsorbsiyon, guneşe az cıkma, gastrik operasyonlar veya metabolik hastalıklarda vitamin eksiklikleri daha sık gorulmektedir.

Vitamin A

Total vitamin A, retinol ve Beta karotenlerden oluşur. Retinol sadece hayvansal urunlerde bulunurken karotenoidler sebze ve meyvelerde bulunur.
Vitamin A, ozellikle goz sağlığı icin cok onemlidir. Gorme ile ilgili diğer onemi gozun seluler diferansiasyonudur. Konjonktiva ve retina hucreleri icin retinoik asit cok onemlidir. Antioksidan ozellikleri nedeni ile kanser riskini azaltıcı ozellikleri de bulunmaktadır.

Eksikliği

Gelişmiş ulkelerde vitamin A eksikliği cok nadirdir. Ancak halen daha tum dunyada 3. en sık gorulen nutrisyonel eksikliktir. Her yıl yaklaşık 500.000 okul oncesi cocuk kor olmakta ve coğu olmekte. Eksikliğin endemik olduğu bolgelerde rutin A vitamini verilmesi ile cocukluk cağı mortalitesinde %5-15 oranında azalmaya neden olacağı tahmin edilmektedir.
Vitamin A eksikliği aynı zamanda malabsorsiyon, kistik fibrozis, colyak hastalığı, kolestatik karaciğer hastalığı, Crohn hastalığı ve pankreatik yetmezliği olan hastalarda daha sık gorulmektedir.
Vitamin A eksikliği tanısı klinik bulgulara gore konur ancak laboratuar ile de desteklenebilir. Serum retinol seviyesi 20 microgram/dl altında ise eksikliği gosterir.
Vitamin D
Yağda eriyen vitaminlerden olan D vitamininde asıl kaynak dermal sentezdir. Diyetle alınan ve deriden sentezlenen D vitamini biyolojik olarak inaktiftir ve karaciğerde enzimatik reaksiyon ile 25 OH vit D’ ye donuşur ve bu form sirkulasyondaki D vitaminin major formudur.
Vitamin D’ nin temel fonksiyonu kalsiyum ve fosfor metabolizmasını sağlamak ve kemik sağlığını idame ettirmektir.

Profilaksi - Koruyucu

Amerikan Pediatri Akademisi yalnızca anne sutu ile beslenen tum bebeklere 400 IU/gun D vitamini onermektedir. RDA’ya gore 1-18 yaş arası tum bireylere 600 IU/gun D vitamini profilaksisi onermektedir. Bu doz ile cocuk riketsten korunur, ve 25 (OH)D duzeyi > 20 ng/ml olması sağlanır.
ESER ELEMENTLER

Eser elementler vucut ağırlığının 0.01’nden daha azını oluşturmasına rağmen sağlıklı buyume ve gelişme icin gereklidirler. Eksikliği en sık gorulen eser elementler demir, cinko ve iyottur.

Cinko

Cinko esansiyel bir eser elementtir. Cinko alımı genellikle protein alımı ile koreledir. Tum dunyada nutrisyonel eksikliğe bağlı olumun onemli bileşenlerindendir.
İclerinde karbonik anhidraz, alkalen fosfataz ve karboksipeptidaz bulunan 70’den fazla enzim sisteminde kofaktor rol oynayan esansiyel bir eser elementtir. Bu enzimlerin aktivasyonu ile nukleoprotein regulasyonu, doku onarımı, yara iyileşmesi, karbonhidrat toleransı, buyume ve testikuler hormon sentezi gercekleşir. Aynı zamanda bağışıklık sistemi icin de cok onemlidir.

Eksikliği

Cinko eksikliği ozellikle gelişmekte olan ulkelerdeki cocuk ve adolesanlarda onemli bir sorundur. Cinko eksikliği, ilk kez Mısır ve İran’da tanımlanmış. Etkilenmiş bireylerde buyume geriliği, hipogonadizm, apati ve letarji bildirilmiştir. Anne sutu alan bebeklerde annede cinko eksikliği olmadığı taktirde eksiklik gorulmez.

Hafif eksiklik durumunda; bağışıklık sisteminde baskılanma, tat ve koku alımında azalma, gece korluğu gorulur. Ciddi eksiklikte; bağışıklık sisteminde ciddi baskılanma, sık enfeksiyon, egzema, ishal ve sac dokulmesi gorulur.

[h=2]İzmir Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]