D Vitamini Nedir?
D vitamini vucutta onemli gorevleri olan yağda cozunen bir vitamindir. D Vitamininin gorevi ihtiyaca gore kemik ve bağırsaklardan kalsiyum emilimini sağlayarak, kemiklerde mineralizasyonu arttırmakta, kemik erimesini engellemektedir. D vitamini, iki yolla elde edilir. İlk olarak deride bulunan oncu maddenin, guneş ışınları etkisiyle başka bir forma donuşmesi, emilimi, daha sonra once karaciğer, sonra bobrekte aktif metabolit haline gelmesiyle, diğer yol ise diyetle D vitamini oncu maddenin alınması ve yine aynı şekilde aktif formuna donuşmesiyle elde edilir. Diyetle alınan kalsiyumun bağırsaklardan emilmesi icin D vitaminine ihtiyac vardır. Vitamin D’nin insanlar icin iki onemli formu mevcuttur; Ergokalsiferol (Vitamin D2) , Kolekalsiferol (Vitamin D3).
D vitamini eksikliğinde nasıl anlaşılır?
İnsan vucudunda D vitamini durumu 25-hidroksivitamin D 10–30 (25-OH D) duzeyi ile değerlendirilmektedir. Serum 25-OH D duzeyi guneş ışığına maruziyet, yaşanılan bolgenin deniz seviyesinden yuksekliği, deri pigmentasyon yoğunluğu, yaş ve beslenmeyle alınan D vitamini miktarına gore değişmektedir. Bu nedenlere bağlı değişiklikler gostermekle birlikte genel olarak; erişkinlerde paratiroid hormon (PTH) yukselmesine neden olmayacak 25-OH D duzeyi olan 30 ng/ml eşik değer olarak alınmakta ve 30 ng/ml altındaki değerler yetersiz/duşuk, 10 ng/ml altı ise eksiklik olarak normal kabul edilmektedir.
D vitamini eksikliği nasıl engellenir?
D vitamini, guneş ışınları etkisiyle deride oluşur. Gunluk D vitamini gereksinimi; kollar, bacaklar ve yuzun 20 dakika gun ışığına maruz kalmasıyla karşılanabilir. Gerekli guneş ışığı miktarı, kişini yaşı, deri rengi, maruziyet suresi ve varsa diğer tıbbi sorunlara gore değişir. D vitaminin deride yapımı, yaşla giderek azalır. Deri rengi koyu olan kişilerde, yeterli D vitamininin deride oluşması icin, ozellikle kış aylarında uzun sureli gun ışığına gereksinim vardır. Guneş koruyucular (faktor 20 ve fazlası) kullananlarda deride D vitamini oluşamaz.
D vitamini kaynakları nelerdir ?
D vitaminin diğer onemli kaynağı gıdalardır. Bazı gıdalarda D vitamini doğal olarak bulunur (yağlı balıklar, balık yağı, yumurta). Tereyağ, sut, yulaf, tatlı patates, yumurta sarısı, sıvı yağlar, karaciğer, ozellikle yağlı olan tuzlu su (deniz) balıklarından somon, sardunya ve ton balığında bulunur. Bitkilerden maydanoz, ısırgan otu, yoncada mevcuttur. Bazı ulkelerde sut ve sut urunleri, ekmek, tahıllar D vitamini ile zenginleştirilmektedir. Ulkemizde henuz boyle bir uygulama yoktur.
D vitamini eksikliği olan annnenin cocuğunda neler olabilir ?
Fetus kalsiyum ihtiyacını anneden karşılar; annenin gebelikte ve laktasyon doneminde normak kalsiyum dengesi icin D vitamini duzeyinin yeterli olması gereklidir. Bu nedenle D vitamini eksikliği olan annelerden, doğan bebeklerde eğer dışardan destek sağlanmazsa serum 25-OHD duzeyleri hızla duşer ve bu da yenidoğan doneminde kalsiyum duşukluğu , konjenital riketse neden olur. Annede D vitamin eksikliğinin doğum zehirlemesi, gebelerde tansiyon yuksekliği, bebekte duşuk doğum ağırlığı, cocuklarda diş minelerinde gelişme bozukluğu, doğuştan katarakt ,Tip1 şeker hastalığı, zeka geriliği yapabilir. Cocuklarda bağışıklık sistemini zayıflatır.
Vitamin D eksikliği sebepleri nelerdir?
Guneşe maruziyetin az olması, Diyetle alımının yetersiz oluşu, İlerlemiş karaciğer hastalıkları, bobrek yetersizliği, ilaclar (barbituratlar, fenitoin, rifampin vs.) vb nedenler D vitamini eksikliği yapabilir.
Vitamin D eksikliği nasıl tedavi edilir?
Vitamin D eksikliği, insanlar yeterli guneş ışığına maruz kalmadıkları veya yeterli şekilde gıda ile vitamin D almadıklarında oluşur. Yuz, kollar eller, bacaklar, yuz veya sırtın haftada en aşağı 2 kez 10-15 dakika guneş ışığına maruziyeti optimal serum vitamin D duzeylerini sağlar. Guneş koruyucuların kullanımı vitamin D sentezini azaltır. Yağlı balıklar (somon, sardunya)yumurta sarısı vitamin D’den zengindir. Gıda hazırlama sırasında vitamin D kaybına neden olan en onemli pişirme şekli, bitkisel yağlarla kızartmadır. Hastalarda ileri bir vitamin D eksikliği varsa hastalar 50.000 IU/haftada bir D vitamini , 6- 8 haftalık bir tedaviye alınır ve serum 25OHD duzeylerinin normal seviyelere ulaştırılması hedeflenir.
Vitamin D eksikliği kas-kemik sistemi dışında ne gibi etkileri vardır?
Son yıllarda vitamin D eksikliğinin iskelet sistemi dışındada cok onemli 2 fonksiyonarı olduğu anlaşılmıştır. Bağışıklık sistemi metabolik sendromun ogeleri olan kardiyovaskuler sistem bozuklukları, obezite, glukoz intoleransı oluşundaki etkileri yanında kanser oluşumu, yaşlanma ve yaşam sureci uzerine de onemli etkileri olduğu bilinmektedir. Genelde yeteri kadar guneşe maruziyet vitamin D yoksunluğu veya yetmezliğini onleyebilmekte ise de, guneşin deriye ulaşmasındaki sorunlar (kapalı giyim tarzları, yuksek rakımda veya enlem boylarında bulunmak, hava kirliliği yaratan durumlar ve yaşlılık ta yoksunluk tabloları veya bazı hastalıklara yatkınlık ortaya cıkmaktadır.
Osteomalazi ne demektir?
Erişkinde yeni oluşan osteoidin (kemiğin organik, protein matriksi) mineralizasyonunda bozulma ve mineralize olmamış osteoidin kemikte birikimi ile karakterize bir metabolik kemik hastalığıdır. Genelde vitamin D eksikliği sebebi ile oluşur.
Osteomalazi ne gibi şikayetlere sebep olur?
Osteomalazi sinsi başlar ve genelde semptom vermez. Semptomatik olduğunda yaygın kemik ağrısı, kemik hassasiyeti, proksimal kas gucsuzluğu ve bazen kas kaybı ile kendini gosterir. Ağrı kunttur. Palpasyonla ve hareketle artar. Sıklıkla bel, kalca, alt ekstremitelerde ve kırık alanlarında ağrı oluşur. Kaburgalar, vertebralar ve uzun kemiklerde travmasız veya hafif travma ile kırık oluşabilir. Kas gucsuzluğu, paytak yurumeye, sandalyeden kalkmada veya merdiven cıkmada zorluğa yol acabilir.









[h=2]İstanbul Dahiliye uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]