Vezikoureteral reflu, kısa adıyla VUR, mesanedeki idrarın bobrekleri mesaneye bağlayan tuplere (ureterler) doğru geri akışıdır.
“Veziko” yani idrar kesesindeki idrarın bir kısmının, “ureter” yani bobrekte oluşan idrarı idrar kesesine taşıyan kanala geri kacması (reflu) . veziko-ureteral-reflu olarak tanımlanır.
İdrar yolları bobrekler, ureterler, mesane ve uretrayı icerir. Tum bu yapılar atık urunlerin vucudunuzdan uzaklaştırılmasında rol oynar.
Karnın arka tarafında fasulye şeklindeki bir cift organ olan bobrekler, atık maddeler, su ve elektrolitleri suzerek kandan uzaklaştırılmasına yardımcı olurlar. Bobrek ve mesane arasında idrar akışını sağlayan kanal yapıları olan ureterler bobrekte oluşan idrarı mesaneye kadar taşırlar. Oluşan idrar mesanede birikir ve idrarın mesaneden dışarı atılmasını sağlayan kanal olan uretra yoluyla vucut dışına atılır.
Normalde idrar yapma esnasında idrarın tek yonlu olarak mesaneden dışarı doğru atılmasını sağlayan bir yapı mevcuttur. Bu yapı adeta bir kapak gibi işlev gorur ve idrar kesesi doldukca idrarın geri kacması onlemek amacıyla kapanır. Herhangi bir sebepten dolayı bu yapıda ortaya cıkan aksaklıklar nedeniyle idrar yapma esnasında idrarın bir kısmı ureter ve/veya bobreklere doğru geri kacar.
Vezikoureteral reflu sıklıkla bebeklik ve cocukluk doneminde teşhis edilir.
Oldukca yaygın bir urolojik rahatsızlıktır ve % 1 oranında gorulur. Anne karnında iken bobreklerinde genişleme tespit edilen bebeklerde %16 oranında VUR tespit edilmektedir. Bu tur durumlarda doğum sonrası mutlaka uroloji uzmanı tarafından muayene onerilir.
VUR tanısı koyulmuş cocukların kardeşlerinde %27, cocukluğunda VUR tespit edilmiş kişilerin cocuklarında ise %35 oranında VUR riski vardır. Ailede VUR oykusu var ise kardeş ve cocukların da araştırılması gerekir.
Erkek bebeklerde kızlara nazaran daha sık gorulur.
Bir yaş altı bebeklerde daha sık rastlanır. Bunun nedeni yaş ilerledikce kendi kendine duzelme oranının yuksek olmasıdır.
Vezikoureteral reflu, bobrek hasarı, yuksek tansiyon ve bobrek yetmezliği gibi ciddi sonucları olan anatomik ve / veya fonksiyonel bir rahatsızlıktır.
Zamanında ve uygun şekilde tedavi edilmezse bobrek hasarına neden olabilir.
Bobrekte oluşan hasarlar doğrudan idrar yolu enfeksiyonu ile ilişkilidir. Tedavi edilmeyen idrar yolu enfeksiyonları zamanla bobrekte hasar oluşumuna neden olur. Tekrarlayan enfeksiyonlar ve hasarlar zaman icerisinde bobrek fonksiyon kaybına neden olacaktır.
Bobrek hasarı gelişmesi durumunda kan basıncını kontrol eden mekanizmalar da olumsuz etkilenir ve yuksek tansiyon sorunu ortaya cıkmaya başlar.
Bobrek hasarları zamanla bobreğin suzme fonksiyonunun kaybına neden olabilir. Bu bobrek yetmezliğine yol acabilir. Bobrek yetmezliği hızlı bir şekilde (akut) ortaya cıkabilir ya da zamanla (kronik) gelişebilir.
Hastalığın belirti ve bulgularını tanımak ve zamanında tanı koymak onemlidir.
- İdrar yolu enfeksiyonu her zaman gozle gorulur belirti ve bulgulara neden olmaz.
Acil idrar yapma isteği
İdrar yaparken yanma hissi
Sık sık, az miktarda idrar yapma
İdrarda kanama
Bulanık idrar
İdrarda kotu koku
Yuksek ateş
Yan ağrıları
Karın ağrısı
İdrarda yanmadan dolayı idrarını tutmak
İshal
İştahsızlık
Huzursuzluk
- Cocuk buyudukce farklı belirti ve bulgular ortaya cıkmaya başlar.
İdrar kacırma
Uykuda işeme
Bağırsak alışkanlıklarında bozulma, kabızlık
Yuksek tansiyon
İdrarda protein tespit edilmesi
Bobrek yetmezliği belirtileri
- Bir diğer belirtisi de anne karnında iken yapılan ultrasonografide tek ya da her iki bobrekte genişleme, yani hidronefroz olmasıdır.
Vezikoureteral reflu iki şekilde ortaya cıkabilir.
En sık nedeni bobrekte uretilen idrarı idrar kesesine taşıyan kanalın idrar kesesi ile birleştiği bolgede doğuştan gelen bir yetersizlik olmasıdır. Bu yetersizlikten dolayı mesane doldukca kapanması gereken kanal kapanmaz ve idrar yapma esnasında mesanenin kasılması ile ortaya cıkan basınc nedeniyle idrarın bir kısmı ureter ve / veya bobreklere doğru geri kacar.
Bir diğer neden ise idrar kanalı cıkışında doğuştan ya da sonradan ortaya cıkan darlıklardır. Bu darlıklar neticesinde idrar yapmak gucleşir, mesane ici basınc artar ve bir sure sonra idrar kanalı ve idrar kesesi birleşim yerinde bulunan kapak mekanizması bozulur.
Posterouretral valv (İdrarın dışarı atıldığı uretra adı verilen kanalın doğuştan gelen bir gelişim kusuru sonucu bir zar yapısı ile kapalı olması)
İdrar yolu enfeksiyonları
Norojen mesane
Tanı sıklıkla idrar yolu enfeksiyonu nedeniyle yapılan değerlendirme sırasına koyulur.
Sık tekrarlayan ya da ateşli idrar yolu enfeksiyonu geciren bebek ya da cocuklarda mutlaka detaylı muayene ve inceleme yapılmadır.
İdrar analizi ve idrarda kulturu (İdrarda bakteri aranması) ilk yapılması gereken değerlendirmedir.
Kesin tanı amacıyla planlanan testler idrar yolu enfeksiyonu tedavi edildikten sonra yapılmalıdır.
Ultrasonografi
VCUG: Vezikoureteral reflu şuphesi olan bir cocukta yapılması gereken en onemli ve bilgi verici testtir. Bu test sayesinde vezikoureteral reflunun mevcut olup olmadığı, mevcutsa derecesi, ureterde veya mesanedeki ek hastalıklar değerlendirilebilir.
Bu test rontgen ışını kullanılarak yapılır. Cocuk rontgen cihazında sırt ustu yatar pozisyonda iken idrar kanalından mesaneye ince bir kateter yerleştirilir ve idrar kesesi rontgen cihazında gorulebilen bir boya ile doldurulur. Cocuğun mesanesi farklı acılardan rontgenler cekilerek goruntulenir. Daha sonra kateter cıkarılır ve cocuğa idrar yaptırılır. İdrar yapma esnasında ek cekimler yapılarak reflu olup olmadığı değerlendirilir.
Sintigrafi
En hafif vakalarda, idrar sadece uretere geri kacar (derece I). En şiddetli vakalarda bobrekte hidronefroz adı verilen ileri derecede şişme olduğu ve ureterin kıvrımlı bir hale geldiği (derece V) gozlenir.
Tedavi secenekleri hastalığın şiddeti, cocuğun yaşı, bobreğin etkilenme durumu, işeme alışkanlıklarına gore belirlenir.
Hafif hastalık durumunda cocuk buyudukce sorun yavaş yavaş kendiliğinden duzelecektir. Bu durumda duzenli aralıklar ile yapılacak bazı testler ve muayeneler ile takip etmek mumkundur.
Onleyici antibyotik kullanımı
İşeme eğitimi
İdrar yolu enfeksiyonu kontrolu
Reflu takibi
Bobrek fonksiyonu ve hasarının takibi
Şiddetli hastalık durumunda ise farklı tedaviler onerilir.
İdrar yolu enfeksiyonu var ise bobreklere ulaşmasını onlemek icin uygun antibiyotik ile derhal tedavi edilmelidir. Enfeksiyon tedavisi tamamlandıktan sonra yeni bir enfeksiyon gelişmesini onlemek amacıyla daha duşuk dozlarda koruyucu antibiyotik kullanımı gerekebilir.
Cerrahi mudahale bozulan kapak mekanizmasının tamiri icin yapılır. Endoskopik, laparoskopik, robot yardımlı laparoskopik ve acık yontemler kullanılabilir. Cerrahi mudahale kararı verebilmek icin hastanın dikkatli ve detaylı şekilde değerlendirilmesi gerekir.
Belirgin anatomik bozukluk varsa
Takibe rağmen idrar yolu enfeksiyonları sık tekrar ediyor ise
Zamanla reflunun şiddeti artıyor ise
Bobrek hasarı oluşuyor ya da var olan hasar ilerliyor ise
Aile takibe uyumsuz ise
Hasta cerrahi ya da medikal tedavi ile başarıyla tedavi edilmiş olsa da mutlaka duzenli takip edilmesi gerekir. Uygun tedaviye rağmen hasarlı bobrek normale donmez. Vezikoureteral refluye bağlı gelişen bobrek hasarı kalıcıdır. Tedavide amac mesanede enfeksiyon ortaya cıksa dahi bobreklerin etkilemesini engellemektir. Unutmayın ki, doktorunuzun size verdiği onerilere uymak, tedavinin başarısı ve kalıcılığı uzerindeki en etkili faktordur.

[h=2]Antalya Urolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]