Vertigo ve vestibuler rehabilitasyon-Vertigo Nedir?
Vertigo; kelime anlamı olarak baş donmesi anlamına gelmektedir ve bir hareket illuzyonudur. Baş donmesi dendiğinde hastanın dengesini sağlamadaki her turlu problem anlaşılır. Bu durum hastayı yatağa duşurup gozlerini dahi acamayacağı şiddetten, sadece zaman zaman bir kayma hissine kadar değişebilir. Hatta sadece bir goz kararması şeklinde ortaya cıkabilir.
-Ne Gibi Şikayetler Hissedilir?
Vertigo oluşturan nedene gore şikayetler değişebilmektedir. Her taraf donuyor, yer ayağımın altından kayıyor, bir yana doğru kayıyorum, kafamın ici boşalıyor, gozlerim kararıyor şeklinde acıklamalar sık duyulur. Vertigo cok şiddetli olduğunda hastalarda gozlerde sıcrayıcı hareket, bulantı ve kusma, ayakta duramama şeklinde belirtiler de olabilir. Kulak hastalıklarına bağlı baş donmelerinde beraberinde kulak cınlaması, işitme azlığı, kulakta basınc hissi, bulantı-kusma, kulak akıntısı gibi şikayetler eklenebilir. Norolojik hastalıklara bağlı baş donmelerinde ise baş ağrısı, uyuşmalar, felcler, goz hareketlerinde anormallikler olabilir. Vertigo ile bulunabilecek diğer şikayetler cok değişken olabilir. Ancak bircok hastada sadece baş donmesi mevcuttur.
-Vertigo Nedenleri Nelerdir?
Vertigo kaynak aldığı yapılara gore periferal ve santral vertigo olarak ikiye ayrılır.Periferik Vertigoda vertigonun nedeni ic kulak, denge organlarıdır. Eğer vertigonun nedeni beyinde bulunan denge merkezleri ise bu tur vertigo santral vertigo olarak adlandırılır. Santral vertigoya, konuşma bozuklukları, cift gorme, yutma bozukluğu gibi bazı ek norolojik bulgular eşlik eder. Şiddetli denge bozukluğu coğunlukla vardır.
Beyin sapı- beyincik birleşme bolgesindeki bir tumor gelişiminde vertigo meydana gelebilir. Cunku bu bolgede denge siniri bulunur ve tumorun bu sinire baskı yapması sonucu ortaya cıkabilir.
Multiple Skleroz (MS) hastalığı.
Kalp hastalıkları.
Ağır kansızlıklar.
Metabolik bozukluklar.
Boyun kemiklerinde bozulmalar ve kireclenmeler de beyin sapı ile beyinciği besleyen damarları sıkıştırarak vertigo yapabilir.
Yaşlı ve bircok hastalığı olanlar, (ozellikle diyabet gibi)
USYE (ust solunum yolu enfeksiyonları) sonrası ic kulak tutulumu.
Kronik orta kulak iltihaplarının ic kulağa yayılması (labirentit)
Menenjit veya diğer ateşli hastalıkların ickulağı etkilemesi.
İc kulakta veya ic kulak sinirindeki tumoral hastalıklar.
Meniere hastalığı: İc kulakla ilgili bir rahatsızlıktır. Hastalık ic kulakta endolenfatik sıvıda artış (endolenfatik hidrops) ile ortaya cıkar. Birkac dakikadan uzun suren, şiddetli başdonmesi, bir veya iki kulakta şiddetli cınlama, kulakta doluluk hissi, dengesizlik, bulantı kusma belirtileri gosteren bir periferik vertigo turudur. Kulaktaki cınlama yakınmaları giderek tam işitmemeye kadar varabilir. Belirli aralıklarla gelir, hasta ara donemlerde normal olabilir.
Vestibuler Norinit (İc kulaktaki denge ile ilgili sinyalleri beyine ulaştıran sinirin iltihaplanması) ; Vertigonun en sık nedenlerinden biridir. Hastalıktan bir sure once ust solunum yolu enfeksiyonu olabilir ve olmayabilir. Vertigo, dengesizlik ve bulantı kusma gibi yakınmalara işitme ve beyin sapı ile ile ilgili bulgu ve yakınmalar eşlik etmez. Yakınmalar 1 hafta kadar devam eder ve şiddeti azalarak sonlanır. Yakınmalar cok şiddetlidir ve hastayı işinden gucunden alıkoyar, hareket etmek baş donmesine neden olduğundan hastalar kıpırdanmadan yatmayı tercih ederler. Tedavisinde 1- 2 hafta sureyle ilac kullanımı yeterli olur. Hastanın daha sonraki donemi ilacsız olarak gecirmesi beynin vertigoya adaptasyonunu sağlaması acısından onemlidir. Vestibuler rehabilitasyona erken donemde başlamak yararlıdır.
Benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) ; Genellikle 1 dakikadan kısa sureli, baş veya govdenin belli bir hareketi ile ortaya cıkan (orneğin yukarı bakınca) baş donmesi ataklarıdır. Hastalar baş donmesi olmadığı donemde yurumede hafif bir dengesizlikten yakınabilirler. Baş donmesinin en sık nedenidir. İnsanlarda yaşam boyu ortaya cıkma olasılığı %10’dur. Kulak bolgesine alınan travmalardan sonra ortaya cıkabilir. Halk arasında ic kulakta kireclenme, taş yapma veya kristal oynaması gibi terimlerle ifade edilir. En etkin tedavisi kanal icindeki kristallerin ceşitli manevralarla tekrar eski pozisyona getirilmesidir.
Yukarıda sayılanlardan da anlaşılacağı gibi hastalığın kaynağının buyuk coğunluğu kulağa bağlı olan rahatsızlıklardır
-Vertigonun Tedavisi Nasıl Yapılır?
Baş donmesinin şiddetli olduğu donemde tedavinin amacı baş donmesini ortadan kaldırmak, bulantı ve kusmayı onlemektir. Hastalarda sıklıkla kusma olaya eşlik ettiğinden ağızdan alınan ilacların etkinliği yetersiz kalacaktır. Bu nedenle hastanın yatırılarak, damar yolundan verilecek ilaclarla tedavi edilmesi daha uygundur. Şikayetleri azalan hastada ilacların bir an once kesilerek denge egzersizlerine başlanması gerekir. Denge egzersizleri kompanzasyonun gelişimi icin cok onemlidir. Ayrıca stres hastalığı tetikleyen onemli bir faktordur.
- Vestibuler Rehabilitasyon Nedir?
Vestibuler rehabilitasyon, hastanın tekrarlayan hareketler ile baş donmesine alıştırılması, baş donmesinin azaltılması amacıyla yapılır. Nedene bağlı olarak hastanın şikayetlerini azaltmak ve rehabilitasyon programı ile iyileşmeyi hızlandırmak mumkundur. Vestibuler rehabilitasyonun ana komponentlerini vestibulookuler egzersizler ve ozel manevralar oluşturur. Bu egzersiz ve manevralar belirli seans aralıkları ile kişiye uygun olarak duzenlenir ve uygulanır. Vestibuler rehabilitasyon ile baş donmesinin azaltılması, kişinin kendini guvende hissetmesi, gunluk yaşama aktif katılmada sıkıntı yaşamaması, duşme ve yaralanmaların engellenmesi ve toplumdan soyutlanarak anksiyete, panik bozukluk ve major depresyon gibi ek psikolojik rahatsızlıklardan uzaklaşması amaclanır. Bu amaclarla KBB ile Fizik Tedavi ve Reahabilitasyon bolumlerinin işbirliğiyle, hastaya uygun bir rehabilitasyon programı cıkarılmakta, belli onerilerde bulunulmakta ve en kısa surede ilac kullanımının kesilip kişinin sosyal hayattaki yerini alması amaclanmaktadır.

[h=2]Denizli Kulak Burun Boğaz uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]