Vertigo, (Latince donmek) hareket duygusunun kaybı ve baş donmesi demektir. Vertigo, her hasta tarafından farklı tarif edilir. "Etraf donuyor, "başımı tutamıyorum, "yer ayağımın altından kayıyor, "yururken bir yana doğru kayıyorum, "kafamın ici boşalıyor, "gozlerim kararıyor şeklinde tarif edilebilir. Vertigo bir hastalık değildir, bir hastalığın belirtisidir.

DENGE SİSTEMİ

Dengenin sağlanması cok fazla sistemin rol oynadığı bir durumdur. İc kulak, gozler ve iskelet-kas sistemi bu sistemin birer elemanlarıdırlar. Bu organlardan gelen bilgiler beyin ve beyinciğe iletilir.
İc kulakta 3 tane yarım daire kanalı ve iki tane kesecik mevcuttur. Bu kanallarda hareket eden sıvı sayesinde 3 boyutlu duzlemde uzaydaki konumumuz beyine iletilmektedir (şekil 1: 1,2,3 ve 4 numara).




Şekil 1. İc kulak anatomisi

Bu 3 sistemi (kulak, goz, kas-iskelet) etkileyen bir hastalık durumunda, baş donmesi ile birlikte o organa ait diğer belirtilerin ortaya cıkmasına neden olabilir. Kulak hastalıklarına bağlı baş donmelerinde cınlama, işitme azlığı, kulakta basınc ve dolgunluk hissi, kulak akıntısı saptanabilinir. Ancak bircok hastada sadece baş donmesi mevcuttur.

VERTİGO NEDENLERİ

Vertigo sebeplerini iki bolume ayırarak inceleyebiliriz

Periferik vertigo:
Vertigonun sebebi ic kulak kaynaklıdır;

1. Benign Paroxismal Pozisyonel Vertigo (BPPV) halk arasında ic kulak kanallarında kristal kayması olarak bilinir. Vertigonun (başdonmesi) en sık gorulen sebebidir. Her insanın yaşamı boyunca en az bir seferde olsa BPPV ihtimali %10’dur. Başın veya vucudun bir hareketi ile (perde asarken, arabada geri manevra yaparken, bir tarafa yatarken vb) ortaya cıkan başdonmesi ataklarıdır. Vertigo olmadığı donemde, yurume sırasında hafif dengesizlik olabilir. İc kulaktaki yarımdaire kanalları icerisine denge organı uzerinde bulunan kristal taneciklerinin duşup baş hareketleri ile kanallarda dolaşıp ani uyarılara yolacması sonucunda husule gelen başdonmesidir. Videonistagmograf (VNG) testi ile kristal taneciklerinin yeri saptanıp, yerine gore değişik manevra tedavisi ile duzeltilir.
2. Coğunlukla USYE (ust solunum yolu enfeksiyonu) larını takip eden gunlerde ortaya cıkan başdonmesi, bulantı-kusma krizidir. Bazen gunlerce surebilir. Kendiliğinden yavaş yavaş duzelir (gribal hastalıklar gibi). Tedavisinde bulantı-kusma onleyici (antiemetik) ve yatak istirahati yeterli olur.

3. Meniere Hastalığı: Meniere hastalığı, başdonmesi, işitme kaybı, kulak uğultusu ve kulakta basınc hissi krizleri olan, her krizden sonra işitmenin duzeldiği ama her krizin işitmeden miktarını alıp goturduğu sebebi tam olarak bilinmeyen bir hastalıktır. Kriz sayısı arttıkca işitme kaybı da kalıcı olmaya ve derinleşmeye başlar. Krizler kısa sureli olabileceği gibi, gun boyunca da devam edebilir. Sebebi tam bilinmese de aşırı tuz ve su tuketimi, sigara, allerji, stres sorumlu tutulmaktadır. Kriz sırasında ve krizler arası tedavisi farklı ilaclarla yapılır. Amac kriz sayısını azaltmak, kriz suresini kısaltmaktır.

4. Kronik orta kulak iltihaplarının ic kulağa yayılması (labirentit)

5. İc kulakta veya ic kulak sinirindeki tumoral hastalıklar (nadir)

Santral vertigo:

Beyinde bulunan denge merkezlerini etkileyen norolojik durumularda oluşan vertigodur. Baş donmesine şuur kaybı, cift gorme, konuşma bozuklukları ve felc gibi semptomlar eşlik edebilir.
Ayrıca boyun problemleri ve sistemik hastalıklarda da vertigo gorulebilir.

VERTİGODA TANI NASIL KONULUR

Oncelikle KBB hekimi tarafından fizik muayene ile her iki kulak zarı olası bir delik acısından değerlendirilir. Kulak zarlarında bir problem yoksa ic kulağın değerlendirilmesi icin bazı testlerin yapılması gerekmektedir. İşitme problemi varsa odyometri (işitme testi) ve stapes refleks testi, dolgunluk hissi varsa timpanometri (orta kulak basınc testi) yapılmalıdır. İc kulaktaki patolojileri saptamak icin de mutlaka VNG (videonistagmografi) uygulanmalıdır.

VİDEONİSTGMOGRAFİ (VNG)
Hastaya kamerası olan ozel bir gozluk takıldıktan sonra sedyede hastaya bazı baş pozisyonları verilerek goz hareketleri incelenir ve kaydedilir. Gozlerdeki kaymalar (nistagmus) incelenerek ickulak kanallarındaki kristalciklerde kayma varmı (BPPV) varsa hangi kanalda tespit edilir.
VERTİGODA TEDAVİ
Vertigo sadece bir bulgu olduğunda oncelikkle altta yatan hastalık tedavi edilmelidir. Eğer ic kulaktaki kristallerle ilgili problem saptanırsa (BPPV) bu kristaller uygun manevralarla konumlarına oturtularak sebep olduğu vertigo duzeltilir. Eğer baş donmesi Meniere hastalığına bağlı ise tuz kısıtlaması ile verilecek ilaclar ile baş donmesi atağı gecirme sıklığını azaltmaya calışmak gerekmektedir. Meniere hastalığında sigaranın mutlak kriz getirici olduğu unutulmamalıdır. Yine stres de krizleri tetikleyici onemli bir sebeptir.

[h=2]İstanbul Kulak Burun Boğaz uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]