Vertigo nedenleri ve tedavisiVertigo, vucudun denge sisteminde yaşanan bir sorun nedeniyle ortaya cıkan baş donmesidir. Belirtileri; baş donmesi, halsizlik, şiddetli baş ağrısı, midede bulantı ve bayıltıdır.
Tansiyon duşmesi ile ilgili baş donmeleri vertigo kapsamında değildir. Vertigo ile kastedilen labirentit, ic kulak iltihabı, meniere hastalığı gibi durumlarda olan baş donmesidir. Korkuya bağlı baş donmesi de vertigo kapsamında yer alır.
Baş donmesi her hasta tarafından farklı anlatılır. Her taraf donuyor, başımı tutamıyorum, yer ayağımın altından kayıyor, bir yana doğru kayıyorum, kafamın ici boşalıyor, gozlerim kararıyor şeklinde acıklamalar sık duyulur. Bunların hepsine birden baş donmesi denir.
Siz de kendinizde vertigo olup olmadığını basit bir test yaparak anlayabilirsiniz. Ayakta kendi etrafınızda 2-3 dk donun ya da belinizle eğilerek kafanızla yuvarlak ciziniz. Kısa bir sure sonra etrafınızdaki her şey donmeye başlıyorsa, kendinizi berbat hissediyorsanız sizde de vertigo var demektir. Vertigosu olan kişiler etrafında donulen hareketler dışındaki diğer hareketleri yapabilirler. Dikkat etmezlerse bir kere tam olarak vertigo yaşarsa kendilerine gelmeleri en az 2-3 saat surer. Orneğin kafayı yukarı aşağıya sallamak vertigoyu etkilemez, sadece donme hareketleri kafayla yuvarlak cizme gibi hareketler vertigo icin etkili olur.
Tanım
Baş donmesi deyince hastanın dengesini sağlamadaki her turlu problem anlaşılır. Bu durum hastayı yatağa duşurup gozlerini dahi acamayacağı şiddetten, sadece zaman zaman bir kayma hissine kadar değişebilir. Hatta sadece bir goz kararması şeklinde ortaya cıkabilir. Tıp dilinde genel olarak vertigo adı verilir.
Denge sistemi
Dengenin sağlanması hala tam olarak cozulememiş cok karmaşık ve cok fazla organın rol oynadığı bir durumdur. Bu konuda rol oynayan organ ve sistemler arasında beyin, omurilik, ic kulak (labirent), gozler, eklem ve kaslar sayılabilir. Bu organları etkileyen herhangi bir hastalık baş donmesi ile birlikte o organa ait diğer belirtilerin ortaya cıkmasına neden olabilir. Bu kadar cok organın rol oynadığı bir belirti olan baş donmesi doğal olarak sadece bir branş uzmanı tarafından değerlendirilemez. Genellikle başlangıcta KBB ve Noroloji doktorları muayene etsede goz, dahiliye veya fizik tedavi branşlarında da muayene olmak gerekebilir.
Şikayetler
Baş donmesi her hasta tarafından farklı anlatılır. Her taraf donuyor, yer ayağımın altından kayıyor, bir yana doğru kayıyorum, kafamın ici boşalıyor, gozlerim kararıyor şeklinde acıklamalar sık duyulur. Bunların hepsine birden baş donmesi denir. Baş donmesi olan hastalarda, sebebin ne olduğuna gore başka belirtilerde olur. Kulak hastalıklarına bağlı baş donmelerinde bereberinde kulak cınlaması, işitme azlığı, kulakta basınc hissi, bulantı-kusma, kulak akıntısı ve gozlerde anormal hareketler ( nistagmus ) saptanabilir. Norolojik hastalıklara bağlı baş donmelerinde ise baş ağrısı, uyuşmalar, felcler, goz hareketlerinde anormallikler olabilir. Baş donmesi ile bulunabilecek diğer şikayetler cok değişken olabilir. Ancak bircok hastada da sadece baş donmesi mevcuttur.
Nedenler
Yukarıda anlatıldığı gibi baş donmesi bircok organa bağlı olabilir. Ancak burada daha cok ic kulaktaki baş donmesi yapan hastalıklardan bahsedilecektir. İc kulaktaki herhangi bir hastalık diğer kulak şikayetleri ile beraber baş donmesi yapabilir. Ancak sadece baş donmeside oluşabilir. Baş donmesi yapan kulak hastalıkları arasında şunlar sayılabilir:
USYE (ust solunum yolu enfeksiyonları) sonrası ic kulak tutulumu
Pozisyona bağlı baş donmesi (BPPV olarak kısaltılır ve ic kulakta dengemizi sağlayan toza benzer bazı maddelerin fizyolojisinin bozulması)
Meniere Hastalığı (İc kulaktaki sıvıların kimyasal durumlarının değişerek basınc artışı yapması)
Vestibuler Norinit (İc kulaktaki denge ile ilgili sinyalleri beyine ulaştıran sinirin iltihaplanması)
Kronik orta kulak iltihaplarının ic kulağa yayılması (labirentit)
Menenjit veya diğer ateşli hastalıkların ickulağı etkilemesi
İc kulakta veya ic kulak sinirindeki tumoral hastalıklar
Muayene
Baş donmesi eğer ic kulaktaki bir hastalığa bağlı ise genellikle kulak muayenesinde bir problem gorulmez. Sadece orta kulak iltihaplarının ic kulağı etkilemesine bağlı baş donmesi varsa kulak zarında delik ve orta kulakta iltihaplanma gorulur. Hastada anormal goz hareketleri saptanabilir. Bu goz hareketlerinin yonu hangi kulağın hasta olduğuna dair bazı bilgiler verebilir. Baş donmesi gozle gorulen bir problem olmadığı icin mumkun olduğunca cok bilgi edinilmelidir. Bu amacla doktorunuz ayakta ya da yatarken hatta yururken bazı testlere tabi tutacaktır. Muayene masasında Dix-hallpike Manevrası yapılarak coğu hastada santral periferik ayrımı yapılabilir.
Tetkik
Baş donmesi icin ne gibi tetkiklerin yapılacağı muayene sonunda elde edilen bilgilere gore yapılır. Eğer muayene sonucunda kulakla ilgili bir hastalık olmadığı kararına varılırsa doktorunuz sizi diğer branşlara sevkedecektir. Ancak buna karar verirken muayene sonrası bazı tetkikler genellikle yapılır. Bu tetkikler arasında en sık başvurulan odiometri adı verilen ve hem işitme hem de ic kulak fonksiyonları hakkında bize bilgi veren test uygulanır. Ayrıca yine kulakla ilgili normal filmler, bilgisayarlı tomografi veya manyetik resonans (MR) tetkiki yapılabilir. Bu testlere bazı kan tahlilleri de eklenebilir. Ancak bircok kulak hastalığında dahi odiometri, bilgisayarlı tomografi ya da MR' ile bile bir şey gorulmemektedir. Bu gibi testler genellikle tumor gibi daha ciddi problemleri ayırmak icin uygulanır.
Tedavi
Baş donmesi kendisi bir hastalık olmayıp başka hastalığın belirtisi olduğu icin oncelikle asıl sebebin tedavisi gerekir. Ancak bircok başdonmesi hastasında ortaya net bir sebep konamamaktadır. Bu nedenle asıl amac baş donmesini ortadan kaldırmak haline donmektedir. Kulak hastalıklarına bağlı baş donmeleri (tumorler haric) genellikle kısa ya da uzun zamanda kendiliğinden ortadan kalkmaktadır. Cunku diğer kulak zaman icinde hasta kulağın problemini kompanse etmektedir. Bu bazen 6 ay ya da 1 yıla kadar uzayabilir. Baş donmesi eğer pozisyonel baş donmesi (BPPV) ise bunun tedavis Epley manevrası denen ve doktorunuzun size muayene masasında uygulayacağı bazı hareketlerle olmaktadır. Bu hareketler ic kulaktaki bazı partikullerin yerine oturmasını sağlamaktadır. Diğer sebeplerde ilac tedavisi kullanmak gerekir. Bu amacla değişik ilaclar kullanılsada hemem hemen hepsi belli oranda baş donmesini azaltırlar. Baş donmesi şiddetli olan hastalar bazen serum takılıp hastaneye yatırmak gerekebilir. Tumorlere bağlı baş donmelerinin tedavisi tumorun cıkarılmasıdır yani ameliyattır. İlac tedavisine cevap vermeyen Meniere hastalığı nda da bazen ameliyat yapılır.

[h=2]Antalya Kulak Burun Boğaz uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]