Herhangi bir yaranın tedavisinde başarılı olabilmek icin oncelikle yaranın ne tip bir yara olduğunu tespit etmek ve yaranın oluşumuna yol acan sebepleri ortadan kaldırmak gerekir. Varis yaralarında (veya venoz ulserlerde) yaranın oluşum mekanizmasını terse cevirmek gerekir. Oncelikle bacaktaki kanın geri kacışına bağlı oluşan odemi azaltacak tedaviler uygulamak gerekir. Bu tedavilerin yanında yarayı temiz tutacak, oluşan akıntıyı ortamdan uzaklaştıracak pansumanlar ve yara cevresi cildinin bakımı varis yarasının tedavisinin temelini oluşturur. Bacaktaki odemi azaltmak icin aşağıdaki uygulamalar yapılmaktadır:
1. Varis ameliyatı
Kacak olan yuzeyel toplar damarın (safen ven veya dalları) acık cerrahi, lazer ablasyon, radyofrekans ile ablasyon, yapıştırıcılar ile varisli damarın iptali veya ortadan kaldırılması işlemidir. Bu işlemler icin ana kriterler bahsi gecen damarın capının ve kacak derecesinin belli seviyenin uzerinde olması ve derin toplar damarların tıkanıklık gecirmemesi olmasıdır.
Varis yarası olan hasta yara tedavisinin herhangi bir aşamasında operasyon olabilir. Tercih edilen operasyon anında yaranın enfeksiyonlu olmamasıdır.
Varis operasyonu olmuş hastada yara tekrar edebilir. Varis yarası olan ama ameliyat olmamış hastaların yarısında yara tamamen kapanmış olsa bile yara 2 yıl icinde tekrar edebilir. Halbuki eğer hasta operasyon gecirmiş ise ancak 4 hastanın 1’inde yara 2 yıl icinde tekrar etmektedir. Bu da yarı yarıya azalma demektir.
2. Elastik bandaj ile sargı uygulaması
Bacaklar 2 veya 4 kat sargı ile sarılır. Bu sargıların icine yara ustune ozel pansumanlar uygulanır. Yaranın akıntı durumuna ve cildin ihtiyacına gore haftada en az 2 defa uzman kişiler tarafından uygulanır.
3. Varis corabı giyilmesi
Eğer sargı uygulama ihtimali yoksa veya yara belli kucukluğe ulaşmış ise varis yarasının uzerine pansuman uygulamak suretiyle yuksek basınclı, iki kat coraptan oluşan ulser varis corabı giydirilebilinir.
4. Aralıklı pnomotik kompresyon uygulayan cihaz kullanımı
Bu cihazlar bacağın etrafına gecirilen hava dolu yastıkcıklar olup belli bir sırada, onceden bir uzman tarafından belirlenen basıncta ve surede şişip inmek suretiyle bacağı cepecevre sıkıştırıp gevşetmektedirler. Bu sayede bacağın altında gollenmiş kanın kalbe doğru yonlendirilmesi sağlanmaktadır.
5. Hasta tarafından uygulanan hazır bandaj sistemleri
Ulkemize yeni giren ve henuz yaygınlaşmamış bu sistemlerde hastanın bacak olcusune gore verilen ve standart basınc uygulayan kendinden yapışkanlı bandajlar kullanılmaktadır. Bu sistem her gun pansuman imkanı sağladığından hasta ve doktor icin konforlu bir uygulama sunmaktadır.
Lenf damarlarına ait hastalıklara (Lenfodeme) bağlı yaralar nasıl tedavi edilir?
Ak kan damarı olarak adlandırılan lenf damarları vucudun yabancı organizmalar ile olan mucadelesinde gorevli hucreleri ve proteinden zengin lenf sıvısının taşımasında rol alır. Tum vucudumuzda yaygın olarak bulunan bu cok ince yapıdaki damarların herhangi bir rahatsızlığa bağlı olarak zarar gormesi ve tıkanması sonrası (kanser, enfeksiyon, yaralanma, ameliyat, radyoterapi gibi) bu sıvı uzuvlardan toplanamaz ve uzuv şişmeye başlar. Bu şişlik kalıcıdır ve ilerleyicidir. Onlem alınmaz ise hastanın hareketleri bir sure sonra zorlaşır ve şiş olan uzuvda cilt beslenmesinin bozulmasına bağlı yaralar acılır. Tedavisi temel olarak bu şişliğin azaltılması ve cildin bakımına dayanır. Şişliğin azaltılması icin varis yaralarında uygulanan tedaviler in yanısıra uzman kişiler tarafından yapılan lenf masajı da bulunmaktadır.
Bacak yaralarında (ulserlerde) yapılan diğer tedaviler nelerdir?
Tum yaraların sebebe ve yaranın durumuna gore tedavi edilmesi genel kuraldır. Yaranın yeri, suresi, enfekte olup olmaması, derinliği ve buyukluğu, akıntısının miktarı, kokusu, rengi ve tabi ki hastaya ait ozellikler yaraya uygulanacak tedavinin belirlenmesinde onemlidir. Bacak yaralarında kullanılan tedaviler şunlardır:
1. Hiperbarik oksijen tedavisi
Hastanın kapalı bir basınc odasında yuksek basınclı oksijen solutulmasıdır.Bu solunan oksijen hastanın dolaşımına karışarak dokulara kan yoluyla ulaşmakta olup yaranın daha fazla oksijenlenmesini sağlamaktadır. Ulkemizde yılda 2 defa olmak uzere rapor ile SGK tarafından odenen etkili bir yardımcı tedavi yontemidir.
2. Ozon tedavisi
Yara iyileşmesinde vucutta cok farklı iyileşme mekanizmalarına etki eden ozon gazının hem kana direkt verilerek hem de yara bolgesinin uzerine uygulanması suretiyle yapılan bir tedavidir.
3. Vakum asiste kapama tedavisi (VAK Tedavisi)
Yara ustune hava ve su gecirmeyen yapışkan ortuler ile kapatılan bir sungerin kapalı hortum sistemi ile elektrikli bir pompaya bağlanması suretiyle yapılan cok etkili bir tedavidir. Yaradan emilen akıntılar bir haznede toplanıp yaradan uzaklaştırılır. Daha az, ağrısız ve estetik pansuman imkanı sağlar. Yaranın temiz ve kokusuz olması sağlanır.Yara iyileşme suresini kısaltır. Son bir kac yıldır bu sistem geliştirilmiş ve yarayı yıkama sistemi eklenmiştir. Bu yıkamalı VAK sistemi ozellikle akıntılı ve enfeksiyonu olan yaralarda daha da etkili bir sistemdir.Tedavi hastanede uygulandığı zaman SGK tarafından odenmektedir.
4. Larva tedavisi (Kurtcuk tedavisi)
Dunyada sadece 4 tip kara sineğin kurtları kullanılarak uygulanan bir tedavidir. Steril şartlarda uretilen bu kurtlar yara uzerine konur ve 3 gun bırakılır. 3 gun boyunca bu larvalar ağızlarından cıkardıkları salgı ile yaranın uzerindeki olu ve enfekte dokuları yumuşatarak yerler. Bu salgılar bu olu dokuları yumuşatıp erittikleri gibi farklı yollar ve mekanizmalar ile yaranın iyileşmesini de sağlarlar.
5. Lazer tedavisi
Yara bolgesine uygulanan lazer ışığı hem enfeksiyona yol acan mikroorganizmaların olmesini sağlar hem de vucudumuzun yarayı iyileştirmesini sağlayan mekanizmaları uyarır. Yaranın iyileşme suresini kısaltır.
6. Buyume hormonu tedavisi
Epidermal buyume faktoru denilen vucudumuzda bir cok dokunun kendini yenilemesini ve buyumesini sağlayan bu hormon hem yaranın ustune topikal olarak hem de yaranın icine enjekte edilerek uygulanmaktadır. Her tur yarada etkilidirler.Yaranın icine enjekte edilerek uygulanan formu (Heberprot-p) ulkemize Kuba’dan ithal edilmekte olup, şeker hastaları icin tum tedavi SGK tarafından odenmektedir. Cok etkili bir tedavi yontemi olup kanser oykusu olan hastalara uygulanmamaktadır.
7. Bal tedavisi
Yaraya bal uygulaması belki de insanoğlunun uyguladığı ilk yara tedavilerindendir. Balın icinde bulunan ceşitli enzimler ve maddeler yarayı temiz tutarken ihtiyacı olan nemliliği sağlar ve yara iyileşmesini arttırır. Bazı bal turlerinin yaraları daha fazla iyileştirebildikleri bilinmektedir. Yara tedavisinde balların tıbbi kullanım icin olan formları kullanılmaktadır.
Gangren (kangıren) nedir? Amputasyon nedir?
Bacak, kol, el ve ayak parmaklarında yeterli miktarda oksijen ve besinden zengin temiz kan gitmemesine bağlı olarak gelişen ve geri donuşumu olmayan doku olumune gangren (kangıren) denir. Gangren gelişen ve canlılığını kaybeden dokuların en kısa zamanda vucuttan uzaklaştırılması gerekir. Gangren gelişmiş parmak, bacak ve kol gibi uzuvların ameliyat ile kesilmesine amputasyon denir. Amputasyon yara tedavisinde en son tercih olmalıdır ama bazı gec kalınmış durumlarda ve bazı hastalarda amputasyon ile uzuvun kesilmesi, hasta icin en sağlıklı ve en doğru tercih olabilir. Ozellikle yarası enfekte (mikrop kapmış) hastalarda enfeksiyonun vucuda yayılmasını engellemek ve hastanın hayatını kurtarmak icin veya gangrene bağlı aşırı miktarda doku olumu olmuş ayaklarda hastanın geri kalan sağlıklı doku ile yaşama veya sağlıklı basarak yurume şansı yok ise, hastanın en erken ayağa kalkmasını sağlamak amacı ile amputasyon yapılması hasta icin en doğru tedavi olabilir.

[h=2]İstanbul Kalp Damar Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]