Varikosel nedir?
Varikosel, testisten cıkan toplardamarların, aynen bacaklardaki varislerde olduğu gibi, genişlemesidir. Genişleyen toplardamarlar icindeki kapakcıkların calışması da bozulur. Varis halini almış bu toplardamarlar yeterince kuvvetli bir şekilde kasılma yeteneklerini kaybederler ve kanın gerektiği kadar hızlı olarak kalbe geri donmesini sağlayamazlar. Bu da kan dolaşımının yavaşlamasına, testiste aşırı miktarda kan birikmesine ve ısı artımına neden olur. Testislerdeki ısının artması, burada bulunan ve sperm hucrelerini imal eden ana hucrelerin calışmasını bozar. Bunun sonucu olarak da sağlıksız bir sperm uretimi ortaya cıkar. Spermlerin sayısı ve hareket kabiliyeti azalır, şekil bozuklukları gorulur. Boylece, kişinin cocuk sahibi olma şansı azalır, kısırlık ortaya cıkar.
Varikosel neden oluşur?
Varikosel oluşumunda genetik ozellikler on plandadır. Varikoseli olan kişilerin ailelerinde varikoselin yanı sıra, aynı şekilde toplardamarların genişlemesi ile ortaya cıkan, bacaklarda varis veya makat bolgesinde hemoroid, yani basur olan kişilere sık olarak rastlanır.
Varikosel genellikle ergenlik sonrasında gorulur. Uzun sure ayakta durmak, ağır kaldırmak, testislerin aşırı sıcağa maruz kalması, mesela ateş karşısında calışmak, cok sıcak su ile banyo yapmak, sık sık hamam veya saunaya gitmek varikoseli arttırır.

Varikoselin belirtileri nelerdir?

Varikosel genellikle belirti vermez. Hasta tesadufen eliyle testisin ust kısmında genişlemiş damarları hisseder ve merak ederek doktora gider. Bazen, başka bir nedenle yapılan doktor muayenesinde doktor tarafından saptanır. Daha az olarak gorulen bir belirti de testislerde ağrı olmasıdır. Tipik olarak, uzun sure ayakta durma sonucu ağrı artar. Oturunca veya yatınca ağrı azalır ve bir sure sonra tamamen gecer. Bazı durumlarda, varikoselin uzun bir sure devam etmesi sonucu, testiste yumuşama veya kuculme gorulebilir.

Varikosel tanısı nasıl yapılır?

Ayakta duran erkek hastada varikosel tanısı doktor tarafından elle muayene edilerek yapılır. Ayrıca, skrotal doppler ultrasonografi tekniği de, varikoselin tek veya cift taraflı olduğunu ve derecesini gostermesi acısından onemlidir.

Varikosel ne zaman tedavi edilmelidir?
Varikosel her zaman sağlığı etkileyen bir durum değildir. Varikoseli olup, hicbir ağrısı olmayan, cok cocuk sahibi olan bir cok erkek vardır. Bu durumda varikoselin tedavisi gerekmez. Hastaya gerekli bilgiler verilmelidir. Varikoselin ilerlememesi icin uzun sure ayakta durmaması, testislerin aşırı sıcakla temasından kacınması ve slip şeklinde kulot veya suspansuvar kullanarak testislerin yukarı kaldırılmasının sağlanması onerilir. İleride testislerde ağrı veya kuculme olması, tekrar cocuk sahibi olmak isteyip bunun gercekleşmemesi durumunda doktora gelmesi gerektiği bilgisi verilir.
Hicbir şikayeti olmayan bekar bir erkekte varikosel saptandığında spermiogram (menide sperm sayımı) yapılır. Eğer spermiogramda spermlerde sayı, hareket veya şekil bozukluğu saptanırsa ve hasta ileride cocuk sahibi olmayı duşunuyorsa, varikoselin tedavisi onerilir.
Spermiogram normal ise Varikoselin ilerlememesi icin yukarıda belirtilen tedbirler onerilir. Ayrıca, hasta evlenip cocuk sahibi oluncaya kadar altı ayda bir spermiogram yapılarak takip edilir.
Sadece ağrı nedeni ile varikoselin tedavisi yapılmamalıdır. Ağrıyı azaltmak icin sıcaktan kacınılması, slip kulot veya suspansuvar, uzun sure ayakta durulmaması onerilir. Hasta cok ısrar ederse, yapılacak tedavinin ağrıya yonelik değil, varikoselin ortadan kaldırılması yonunde olacağı, tedavi sonrasında da ağrının devam edebileceği konusunda uyarılmalıdır.
Evli olan, en az bir yıl korunma olmadan, cocuk olması icin kritik donemlerde ilişkide bulunan ciftlerde gebelik olmadıysa ve erkekte anormal spermiogram ile birlikte varikosel saptanırsa once varikoselin tedavisi yapılmalıdır. Bu durumda yapılacak ilac tedavisi veya tup bebek gibi yontemler genellikle başarısız olur. Bu şekilde bir cocuk sahibi olunsa bile, varikoselin etkisi gittikce artacağı icin, daha sonra başka cocuk istenirse şansı cok daha az olacaktır. Bu yuzden, oncelikle varikosel tedavi edilmelidir.
Varikosel tedavisi nasıl yapılır?
Varikoselin tedavisi ameliyattır. İlacla veya başka bir şekilde tedavi edilemez. Ameliyat mikrocerrahi şeklinde, mikroskop veya buyutecli gozlukler kullanılarak yapılmalıdır. Ameliyathanede, steril şartlarda, anestezi altında yapılır. Varis şeklinde genişlemiş olan toplardamarlar ayrılır, bağlanarak kesilir ve iptal edilir. Bu şekilde kan akımının normal toplardamarlardan normal hızla devamı sağlanır. Ameliyat esnasında atardamarlar ve lenf damarları ile sinirler dikkatlice korunmalıdır. Sabah opere edilen hasta gun boyu izlenir, aynı gun akşam taburcu edilir. Ameliyat sonrası en az uc gun yatak istirahati onerilir. Hasta uc hafta icinde tamamen iyileşmiş olur.
Varikosel ameliyatının komplikasyonları nelerdir?
Dikkatli yapılan bir ameliyat sonrası komplikasyon gorulme oranı cok duşuktur. En sık gorulen komplikasyonlar ameliyat sonrası kanama, lenf damarlarının zedelenmesi sonucu testis etrafında sıvı birikmesi, yani hidrosel, atardamar zedelenmesi sonucu testisin kuculmesidir. Daha once aynı bolgede yapılmış olan operasyonlar komplikasyon oranını arttırır.
Varikosel ameliyatının başarı şansı nedir?
Varikosel sonrası altı ay icinde spermiogramda % 80 duzelme olur. Ameliyat oncesinde % 5 – 10 olan cocuk sahibi olma şansı % 50 ye cıkar. Varikoselin sperm uretimi uzerine olan olumsuz etkisi ortadan kalktığı icin, ilac tedavisi veya tup bebek yontemleri gerekirse bunların da başarı şansı artmış olur. Bu nedenle, cocuk sahibi olamayan ciftlerde erkekte anormal spermiogram ve varikosel saptanırsa, once varikoselin ameliyat ile tedavisi yapılmalıdır.

[h=2]İstanbul Urolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]