Vajinismus, bir cinsel disfonksiyon olarak kabul edilen; Obsesif Kompulsif bozukluk, travma sonrası oluşan kaygı bozukluğu, panik atak gibi bir kaygı bozukluğudur. Bedenin kendi kendini koruması icin oluşmuş bir “Savunma Mekanizması”dır.
TANIMI
Vajinismus; cinsel ilişki sırasında kadının vajen kaslarını (ozellikle Pubococcygeus (PC) kaslarını) refleks olarak (istemsiz bir bicimde) kasması sonucunda cinsel birleşmenin hic olamaması ya da cok zor gercekleşmesi durumudur. Kadınların % 3′unde gorulen ve profesyonel yardım almak suretiyle tedavisi son derece mumkun bir rahatsızlıktır. Vajinismus hastalarında, kasılmaların sadece vajinal girişte değil, aynı zamanda vucudun diğer bolgelerindeki kaslarda (karin, bel, sırt, bacak gibi) da gorulmesi sonucunda vucutta yaygın bir bicimde kas ağrıları oluşabilmektedir. Kasılma şeklinde kendini gosteren bu vajinal refleks sadece cinsel ilişki sırasında değil kadının jinekolojik muayenesi sırasında, tampon kullanımı durumunda ya da parmağın vajene sokulması gibi vajene herhangi bir girişim iceren her durumda tetiklenebilir. Ancak her jinekolojik muayene olamayan vajinismus olarak kabul edilemeyeceği gibi, bazı vajinismuslu kadınların zor da olsa jinekolojik muayene olabildiğini gozlemlemekteyiz. Bu, vajinismusun temel nedeni cinselliğe ve onu temsil eden penise yonelik oluşmuş bir savunma mekanizması olmasından kaynaklanmaktadır.
NEDENLERİ
Toplumun cinselliğe yonelik tutumları en etkili rolu oynamaktadır. Kati dini inanclar ve cinsel yonelimde bozukluklar, yine psikolojik sebeplerin arasında cocukluktan kalma korkular, aşırı kati bir toplum duzeni icinde yaşama, kati ahlak kuralları ve tabular, sucluluk, ayıp, gunah gibi kavramların bilinc altına yerleşmesi, cinsellik ve ilk cinsel deneyim konusunda yerleşmiş hatalı bilgi ve on yargılar, bilinc altında penisin vucuda girişine karşı bir korkunun olması gibi nedenler vardır. Ozellikle kızlık zarının cok değerli ve korunması gereken bir yapı olduğu duşunceleri ile buyuyen ve surekli olarak korunması gerektiği oğretilen kadınlar vajinismus eğilimindedirler. Gecmişinde cinsel taciz gibi ciddi bir psikolojik travma yasamış kadınlarda gorulebileceği gibi, ağrılı bir jinekolojik muayene, ilk ilişkinin cok ağrılı olması gibi psikolojik tahribat yapmış birtakım durumlar sonrasında da vajinismus gozlenebilir.
TANI KOYMA KRİTERLERİ
İlk basarisiz cinsel ilişki deneyiminden sonraki 3 aylık sure icinde başarılı penetratif cinsel ilişkinin, denenmesine rağmen, gercekleşmemesidir. Bu sureyi beklemenin temel amacı, ilk geceki başarısızlığın nedeninin; basit bir “gerdek korkusu” mu, yoksa bedenin cinselliğe yonelik oluşturduğu bir “savunma mekanizması” mı olduğunu ayırt etmektir. Burada kadının bacaklarını acamaması, erkeği elleriyle itmesi, kalcasını ve/veya bedenini geri cekmesi, gunduzden ilişkiye niyetlenmiş ve “bugun başaracağım” diye motive olmuş olmasına karşın, bu kacınma davranışlarının yine ortaya cıkması, kriterler arasında gorunebilmektedir.
TURLERİ
Primer vajinismus: Cinsel hayatın başlamasından itibaren gorulen ve bir kez bile cinsel ilişkinin gercekleşememesi turundeki vajinismustur.
Sekonder vajinismus: Cinsel hayatın başlamasından itibaren sorunsuz bir şekilde ilişki mumkun iken; yasanmış bir cinsel travma sonrası (cok problemli bir doğum, duşuk, kurtaj, yanlış yapılan ve ağrılı bir jinekolojik muayene, taciz veya tecavuze maruz kalma) ya da aile ici ilişkilerde bozulma gibi marital nedenlerden oluşan vajinismus durumudur. Sekonder vajinismusun; nedenine gore tedavi turleri de değişiklik gostermektedir.
TEDAVİDE İLK ADIM VE TEDAVİ YAKLAŞIMI
İlk adım; jinekolojik muayenedir. Zira vajinismusun (vulvar vestibilutis, vajinal septum, intakt hymen, PID vs.) organik nedenlerden kaynaklanıp kaynaklanmadığının ayırt edilmesi gerekmektedir. Eğer organik nedenler var ise; ki bu tum vajinismus vakalarının %02`sinde gorulmektedir. Bu durumda sorun uzerinde calışacak kişi “Jinekologlardır” ve tedavi yontemi “Cerrahi”dir. Sadece PID vakalarında medikal tedavi verilmektedir.
PSİKOLOJİK YAKLAŞIM
Vajinismus bir kaygı bozukluğudur ve tum dunyada en başarılı kaygı bozukluğu calışmalarında “beceri geliştirmek” amaclanmaktadır.
En yaygın ve başarılı kabul edilen yaklaşım ise “Bilişsel Davranışsal Terapi” yaklaşımıdır. Bu yontemin bilişsel boyutunda zihinde oluşmuş “otomatik negatif duşunceler” uzerinde calışılır. Davranışsal boyutunda ise “sistematik duyarsızlaştırma” calışmaları yaptırılmaktadır. Terapi surecinde; kadının ihtiyacına gore bilişsel veya davranışsal boyutun uygulanma oranı değişmektedir. Bilişsel davranışsal psikoterapi tekniğinde “yardımcı teknik olarak” bilincli-tıbbi hipnoz, gevşeme egzersizleri gerekti takdirde surece katılır. Tedavi suresi kadından kadına değişmektedir. Tum dunyada bilişsel davranışsal terapi sureci ortalama 20 seanstır ve 1 seans 40 dakikadan oluşur. Biz kliniğimizde bir gun icinde birden fazla seans yapmakta ve kadını mumkun olduğunca sık gormekteyiz. Bu şekilde calışmak “Hucum terapisi” (intensive therapy) olarak adlandırılmaktadır.
Tedavi, terapiler sonunda kadının başarılı cinsel ilişkiye girmesiyle sonuclandırılır. Tedavi kalıcıdır. İlk ilişkiyi takiben kadın, gun gectikce cok daha sorunsuz ilişki yasamaya devam etmektedir.
TEDAVİDE ETKİSİZ YONTEMLER
Alkol, anti deprasan ajanlar, ağrı kesiciler, anestezik kremler, tum anestezik yontemler, kızlık zarının aldırılması, pelvik taban kasının kesilmesi gibi cerrahi yontemler ve yeni moda pelvik taban kasına yapılan botox. Tek seanslık – tek gunluk tedavi yaklaşımları (ki burada anestezik ajan ve teknikler kullanılmaktadır.) Vajinismus tedavisinde BİLİMSEL OLMAYAN yontemlerdir, cunku KALICI tedavi sağlama oranları cok duşuktur.

[h=2]Ankara Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]