Aslında tam olarak hepsi kayboldu diyemeyiz. Cunku birazdan sizin de goreceğiniz gibi, bazılarının torunları hÂl aramızda geziyor!
İlk olarak, tarih oncesi hayvanlara nasıl ulaşabildiğimize bakalım.
Bilim insanlarının yaptığı arkeolojik kazılar sayesinde tarih oncesinde yaşayan hayvanların kemiklerine, dişlerine ve nadir de olsa korunmuş vucutlarına ulaşmak mumkun.
Bu vucut parcalarından yola cıkarak hayvanların turlerine, boyutlarına, beslenme tiplerine, aralarındaki ilişkilere ve neye benzediklerine dair cıkarımlar yapılabiliyor. Az sonra inceleyeceğimiz hayvanlar ise oldukca ilginc.
En buyuk zırhlı memeli: Gliptodon
Dev Armadillo olarak da bilinen Griptodon'un yaklaşık 10.000 yıl once yaşadığı tahmin ediliyor. Dinozor boyutunda ama kaplumbağa gibi bacaklara sahip, komik gorunumlu bir hayvan kendisi.
Bu sevimli ama boyutundan dolayı bir o kadar da korkunc memelinin habitatı ise Guney Afrika bataklıkları. İlk insanların gelmesiyle hem eti hem de kabuğu icin avlanarak neslinin tukendiği tahmin ediliyor.
En buyuk ucan canlı: Hatzegopteryx
Bu ture cok benzetilen Quetzalcoatlus ismindeki hayvanla farkları tam olarak tespit edilemediğinden ikisi de yaşamış en buyuk canlı olarak sayılıyor. Harry Potter'daki yaratıkları andıran Hatzegopteryx'in kanat boyu ise 10-11 metre arası!
Kilosuna dair bilgiye ulaşılamasa da boyuna gore bir tahmin yapıldığında birkac yuz kilo olduğu duşunuluyor. Romanya, Transilvanya ve Hatzeg Havzası'nda yaşadığı bilinen Hatzegopteryx, aynı leylek gibi bir kayalığın uzerinde durarak balıklarla ve karadaki kucuk hayvanlarla avlanıyor.
En buyuk etcil memeli: Andrewsarkus
Yaklaşık 45 milyon yıl once bugunun İc Moğolistan tarafında yaşamış olan Andrewsarkus, ayak fosili ve kafatasının bulunmasıyla gun yuzune cıkıyor. Kafatasının boyutu ise, 56 cm genişliği ve 83 cm uzunluğu ile devasa! Vucut uzunluğu burnundan pelvisine kadar 3.4 metre iken yerden sırtına kadar olan yuksekliği 1.8 metre.
En az 1000 kg olduğu tahmin edilen gelmiş gecmiş en buyuk etcil memeli Andrewsarkus'un neredeyse 100 yıldır yeni fosillerine ulaşılmaya calışılıyor. Ayrıca kafatası şu anda New York'taki Amerikan Doğa Tarihi Muzesi'nde sergileniyor.
En buyuk maymun turu: Gigantopithecus
Gigantopithecus'un kalıntılarının bulunmasıyla Koca Ayak efsaneleri tekrardan konuşulmaya başlamıştı. Hatta bazı araştırmacılar Gigantopithecus'u Koca Ayak Yeti'ye bağlamak icin cok uğraştılar ancak vucut tasvirleri bu varsayımı gecersiz kıldı.
Maymun turleri arasında en buyuğu olarak sınıflandırılan Gigantopithecus'un ortalama 3 metre olduğu tahmin ediliyor. Boyut olarak gunumuzdeki torunları gorillere benzeseler de alt ceneleri orangutanlarınkine daha yakın. Cin, Hindistan ve Vietnam'da yaşadığı duşunulen Gigantopithecus; otcul hayvanlar arasında.
Korkunc memeli: Deinotherium
Baktığınızda fillerin dedeleri olduğunu tahmin edebileceğiniz Deinotherium'un kelima anlamı "korkunc canavar". Yaklaşık 20 milyon yıl once Afrika ve Avrasya bolgelerinde yaşamış Deinotherium'un otobur olduğu biliniyor.
5 metre boyu ve 4-5 ton ağırlığındaki bu filleri gunumuzdeki fillerden ayıran ozellikleri cenelerinden aşağı doğru kıvrılan kavisli dişleri. Dişlerini nasıl kullandıklarına dair bircok teorinin arasından en kabul goren ise, ırmak kıyılarında uyuyan bu hayvanların dişleriyle kendilerini yere monte etmeleri.
En buyuk bocek: Meganeura
Yaklaşık 300 milyon yıl once gezegenimizde yaşam suren Meganeura, gunumuzdeki yusufcukların akrabası. Yusufcuk dediğimize bakmayın, Meganeura boceklerinin kanat uzunlukları 65-75 cm arasında!
1880 senesinde keşfedilen bu boceğin bugunku yusufcuklar gibi diğer boceklerle beslendiği duşunulse de buyuklukleri goz onune alındığında menulerinde başka ceşitlerin de olduğu tahmin ediliyor.
Balık Cağı'ndaki en vahşi yırtıcı: Dunkleosteus Dunkleosteus, 358 milyon yıl once Ohio'yu kaplayan sığ bir denizin hukumdarıydı. 6 metre uzunluğa ve 1 tondan fazla ağırlığa sahip bu eklembacaklı balığın kalın ve kemikli plakalardan oluşan devasa kafatasının yanında kendi kendine keskinleştiren diş benzeri cıkıntıları bulunuyor.
En vahşi ve yırtıcı hayvanlardan biri olan Dunkleosteus, tarih oncesi kopek balıklarını bile tuzağına duşurebilecek ozelliklere sahip. Kemikleri şu anda Ohio'daki Cleveland Doğa Tarihi Muzesi'nde sergileniyor.
Kaynaklar: ToughtCo, Prehistoric Wildlife, Prehistoric Fauna, Geology Page, Cleveland Museum of Natural History