Tup bebek yonteminde, tedavinin başlıca beş aşaması vardır:

. Yumurtaların geliştirilmesi ve olgunlaşması

. Yumurtaların ne zaman toplanacağının ayarlanması

. Yumurtaların toplanması

. Yumurtaların laboratuvarda spermle birleştirilmesi (dollenme)

. Oluşan embriyoların anne rahmine yerleştirilmesi

Yumurtaların geliştirilmesi ve olgunlaşması

Yumurtalıklardan fazla sayıda yumurta gelişimini sağlamak icin ceşitli ilaclar kullanılır. Cunku; genelde kadınlarda bir siklus suresinde sadece bir yumurta gelişir. IVF tedavisinde ne kadar cok yumurta geliştirilebilirse başarı şansı o oranda artar.
Bu ilaclar yumurta gelişimini uyarmak icin, adet doneminin ikinci veya ucuncu gunu başlanılarak 9-12 gun sure kullanılır. Bunların oncesinde veya birlikte yumurtalıklar uzerindeki beynin baskısını ortadan kaldırmak icin de ilac tedavisi gercekleştirilir.

Yumurtalar, folikul adı verilen kucuk kistler icerisinde gelişir. Bu folikuller, buyumeleri ile orantılı estradiol hormonu salgılarlar. Folikul icindeki yumurtanın gorulmesi mumkun değildir, ancak ultrasonografi ile folikullerin buyumesi takip edilir. Tedavinin belli gunlerinde estradiol hormonu kontrol edilerek, yumurtaların gelişimi takip edilir. Yumurtlama yaklaştıkca bu hormona bakılma sıklığı artar.

Folikullerin gelişimi, sayısı, hastaya vajinal ultrasonografi yapılarak takip edilir. Toplanan yumurta sayısı ultrasonografide gorulen miktardan farklı olabilir.

Yumurtaların ne zaman toplanacağının ayarlanması

Ultrasonografi altında, hCG (yumurta catlamasını sağlayan ilac) enjeksiyonunu takiben 35. saatte yumurtalar toplanır. Kanda estradiol hormonu olcumu ile folikullerin buyukluğu ve sayısı yumurta toplama zamanının belirlenmesinde onemlidir.

Human koryonik globulin (hCG; pregnyl, profasi), yumurtaların en son olgulaşmasını ve catlamasını sağlayan LH hormonu etkisine sahiptir. Yumurta toplanmasına karar verilen zamandan 34 - 36 saat once yapılır.

Yumurtaların toplanması

Yumurta toplama gunu, ciftlerin mutlaka belirlenen zamanda tup bebek labaratuvarında bulunmaları gereklidir. İşleme gelmeden onceki gece hastanın saat 24:00'den sonra hicbir şey yiyip icmemesi şart. Genel anestezi altında, ameliyathane şartlarında, transvajinal ultrasonografi yardımıyla, vajinal yoldan yumurtalıklara ulaşılarak yumurtalar toplanır. Folikuller ultrasonografide goruntulendikten sonra, iğne ile teker teker iclerine girilerek icerikleri ozel solusyon iceren tup icine aspire edilir.
Bu tup hızlıca mikroskop altında yumurtaları bulmak icin hazır bekleyen embriyoloğa ulaştırılır. Toplanan yumurtalar inkubator adı verilen ozel bir dolaba yerleştirilir. Bir cok hasta işlemden birkac saat sonrasına kadar uyku hali, bulantı, kusmadan yakınabilir. Hasta kısa zamanda duzelir ve evine gidebilecek hale gelir. İki, uc gun kasıklarda adet ağrısına benzer bir ağrı hissedilebilir. Bununla birlikte sızıntı veya damla şeklinde hafif bir kanama olabilir. Bu tur ağrılar icin parasetamol iceren ilaclar kullanabilir.

Yumurta toplama zamanına karar verildiği gun, hastanın eşi de sperm alınması icin kliniğe cağırılır. Yumurta toplama işlemi oncesinde uc ila beş gunluk cinsel perhiz olması onemlidir. Spermler, masturbasyon aracılığı ile hastanın eşi icin ozel hazırlanmış odada alınır ve laboratuvarda bir işlemlerden gecirilerek en kaliteli spermler kullanılmak uzere secilir.

Yumurtaların laboratuvarda spermle birleştirilmesi (dollenme)

Bundan sonraki işlemler; hastaya tup bebek veya mikroenjeksiyon yapılmasına gore birtakım farklılıklar gosterir.

IVF (Tup Bebek Yontemi): Her yumurtanın yanına yaklaşık 100 bin ile 200 bin arası sperm konulur. Bir spermin yumurtanın icine kendi başına girerek, dollenme işlemini gercekleştirmesi beklenir. Dollenmiş yumurta hucreleri bolunerek embriyoyu geliştirir. Embriyolar her gun kontrol edilerek iki, uc gun laboratuvar şartlarında buyumeleri sağlanır. IVF; genellikle tuplerinde tıkanıklık nedeniyle gebe kalamayan hastalarda tercih edilen bir tedavi yontemi.

Assisted hatching: Embriyolog tarafından uygulanan bu teknik, yumurtanın en dış zarının mikroskop altında lazerle acılarak embriyonun, rahim duvarına yerleşmeden once cıkmasını kolaylaştırır.

Fertilizasyon ve implantasyonun tanımı: Fertilizasyon dollenmeyi, implantasyon ise rahim ic yuzune tutunmayı ifade eder.

Oluşan embriyoların anne rahmine yerleştirilmesi

Yumurtalar toplanıp dollenme işlemi gercekleştikten iki, uc gun sonra oluşan embriyoların iki ya da uc tanesi normal jinekolojik muayeneden cok daha kolay, ağrısız ancak cok steril ve hassas bir şekilde anne rahmine ozel kateterle yerleştirilir. Bu işlem yaklaşık 10 dakika surer. Verilen embriyoların sayısı, kalitesi, olabilecek coğul gebelik riskleri ve alınabilecek onlemler konusunda cifte ayrıntılı bilgi verilir. Yaklaşık yarım saat istirahat eden hasta evine gidebilir. Bu donemde cinsel ilişki uygun değildir.

Cok sayıda yumurta elde edilen hastalarda ucten fazla sağlıklı embriyo elde etmek mumkun. Bu sağlıklı embriyolar dondurularak uc yıl kadar saklanabilir ve yine bu hasta icin kullanılabilir. Bu embriyolar -196 derecede dondurularak cok ozel koşullarda saklanmakta ve istenildiği anda tekrar hastanın rahimine yerleştirilebilir. Amac bu ana kadar olan işlemleri yapmadan dondurulmuş embriyolar ile hastanın tekrar hamile kalmasını sağlamaktır. Ancak dondurulan embriyolar cozuldukten sonra her zaman iyi kalitede cıkmayabilir ve bu durumda da transfer edilmeyebilirler.

Hamileliğin devamını sağlamak icin hastaya progesteron iceren vajinal fitil, iğne veya hCG enjeksiyonları onerilir. Klinikten cıkışta hastaya ilacların tarifini ve ne zaman gebelik testi vereceğini gosteren bir liste verilir.

Gebe kalma şansı hastanın yaşı, tanısı ve hangi tedavi yonteminin uygulandığına bağlı olarak değişir. Bu şans 40 yaşı gecen bir kadında %25 iken, genc ve onemli sorunu olmayan, sadece tupleri tıkalı kadında %60'a kadar cıkmaktadır. Hastanın adet gormesi gebelik olmadığı anlamına gelmez. Kesin tanı; kanda hassas gebelik testi (yumurta toplanıldığı tarihten iki hafta sonra kanda beta - hCG hormonu tayini) ile konulur. Bundan 2 hafta sonra da USG ile rahim icerisinde gebelik kesesi veya keseleri ve durumları izlenir.

Yardımcı ureme teknikleri ile elde edilen gebeliklerde de, aynı spontan gebelikler gibi biyokimyasal gebelik, duşuk, dış gebelik gibi komplikasyonları olabilir. Birden fazla embriyo rahim icine yerleştirildiğinden bu tedavilerde coğul (ikiz, ucuz) hamilelik oranı %20-25 dolayındadır ve bunların onemli bir kısmını ikiz hamilelikler oluşturur. Ucuz, dorduz gibi daha yuksek sayılı hamilelikler ise ozel yaklaşımlar gerektirir. Bu tedavilerle elde edilen bebeklerdeki anomali oranı normal populasyondaki gibi %1 oranındadır.

[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]