PRP otolog trombosit jeli olarak da isimlendirilir. Santrifuj işleminden sonra buyume faktorleri ve trombositten zengin plazma meydana gelir. Temel olarak hastanın kanı alınır ve uc ayrı kat oluşana kadar değişik hızlarda santrifuj edilir. Trombosit bakımından yoksun plazma (PPP), PRP ve kırmızı kure olmak uzere uc ayrı tabakaya ayrılır. Tum bu surec yaklaşık 15 dakika surer ve normal kan plazmasının yaklaşık 3-5 katı trobosit oluşturulmuş olur. Trombositler hemostazda(kanamanın durdurulması) onemli rol oynar ve buyume faktorlerinin doğal bir kaynağıdır. Buyume faktorleri trombosit icindeki granullerde depolanır. Trombosit turevi buyume faktoru, insulin benzeri buyume faktoru, trombosit turevli anjiojenik buyume faktoru, tranforme edici buyume faktoru bu granuller icinde depo edilen buyume faktoruleridir. Trombin, kalsiyum klorur ve kollajen gibi ceşitli uyaranlar trombositleri aktive ederek buyume faktorlerinin salınmasını tetikler. Buyume faktorleri yara iyileşmesi, kemotaksi, coğalma, farklılaşma, anjiogenesiz gibi rejeneratif işlemlerin ana basamaklarına katılır. PRP, buyume faktorlerinin yuksek konsantrasyonda olduğu plazmadır. Trombositler buyume faktorlerine ek olarak yara iyileşmesinde rol oynayan başka maddeler de salgılar. PRP rejeneratif matriksi destekleme potansiyeline sahiptir.
PRP, greft vaskularizasyonunu(damarlanmasını) artırır, yumuşak doku iyileşmesini iyileştirir, ameliyat sonrası morbiditeyi azaltır, kemik rejenerasyonunu artırır. Otolog PRP kullanımının capraz reaksiyon, hastalık transferi, immune reaksiyon gibi riskleri sıfırdır. PRP pek cok buyume faktoru icerdiği icin anjiogenezis ve hucre buyumesini farklılaştırarak yumuşak doku buyumesini hızlandırır. PRP greft yapışmasını hızlandırır, yara iyileşmesini ve epitelizasyonu hızlandırarak yara izi oluşumunu azaltır. Buyume hormonları kollajen sentezini hızlandırarak yara iyileşmesine katkı sağlar. Hızlandırılmış yumuşak doku yara iyileşmesinin nedeni bu buyume hormonlarının konsantrasyonunun normalden 3-5 kat daha fazla olması ve 2-3 kat daha hızlı olmasıdır.
Sert dokular icin, PRP’den salınan buyume hormonları osteoblast(kemik ureten hucreler) gibi hayati hucreleri etkiler. Implant yerleştirme sırasında PRP kullanılması kemik oluşumunu hızlandırdığı gosterilmiştir.
Kemik greftinin onemli sakıncalarından biri de uzamış iyileşme zamanıdır. Bu nedenle PRP kullanımın başlıca nedenlerinden bir iyileşme zamanının kısalmasıdır. PRP’nin otolog beslenme ve yara iyileşmesine yararları gosterilmiştir. Buna ek olarak PRP nispeten pahalı olmayan ve kolay ulaşılabilir yontemdir.
PRP NASIL HAZIRLANIR?
Guncel literaturler PRP elde etmek icin ceşitli protokoller icerir. Bunların herbiri sıcaklık, sentrifuj suresi ve hızı gibi koşulları optimize etmeyi hedefler.
PRP hazırlık aşamalarının adımları şoyledir;
-Kan Alma: Hastanın, yaklaşık olarak 30 ml venoz kanı alınır ve trombosit aktivasyonunu onlemek icin sadyum sitrat iceren tuplere koyulur.
-İlk Sentrifujleme Aşaması: Tam kan once duşuk kuvvette sentrifuj edilir ve kan uc katmana ayrılır; trombositten fakir ust tabaka, coğunlukla trombosit ve beyaz kure iceren beyaz tabaka olarak isimlendirilen ince orta tabaka ve kırmızı hucre iceren alt tabaka. Ust tabaka ve ince orta tabaka, alt tabakadan ayrılarak başka bir steril tupe koyulur.
-İkinci Sentrifujleme Aşaması: Trombositleri konsantre etmek icin tupler daha yuksek hızda sentrifuj edilir. Bu aşamadan sonra trombositten zengin kısım tupun alt kısmına birikir. Trombositten fakir kısım ust kısımda birikir. Ust kısım alınarak atılır. Altta kalan kısım karıştırılarak homojeinize edilir.
-Aktivasyon: Toplanan trombosit solusyonuna aktivator eklenirse trombositler kumeleşerek, PRP, trombosit jeline donuşur. Trombosit aktivatoru, buyume faktoru salınımının duzeyini ve zamanını etkilemektedir. Uygulama oncesi trombositlerin aktive edilip edimemesi ile ilgili ortak bir fikir yoktur. Bir kısım uzmanlar, trombositleri kalsiyum veya trombin ile aktive etmenin daha iyi sonuclar vereceğini soylerken bir kısım uzmanlar sadece trombosit uygulamanın daha etkili olduğunu belirtmektedir.
PRP kalitesi, trombosit canlılığı ve butunluğune bağlıdır. Trombositler de sentrifuj kuvvet ve suresinden etkilenir. Ayrıca trombosit konsantrasyonu bireyler arasındaki biyolojik farklılık gosteren trombosit boyutundan etkilenir.
DİZ KİRECLENMESİNDE PRP TEDAVİSİYLE HYALURONİK ASİT TEDAVİSİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
Diz osteoartriti(kireclenmesi), sağlık sisteminde onemli maliyetler yaratan yaygın bir sağlık sorunudur. Osteoartrit ilk olarak kıkırdağı ve kıkırdak altındaki kemikleri kemirir sonrasında da kemik cevresinde yumuşak dokularda inflamasyon yaratır. Bu durum herhangi bir eklemde olabilir. Ve kıkırdak yıkımı bu hastalığın en onemli işaretidir. Bu hastalık, dunyada sakatlığın ilk 10 nedenlerinden biri olarak bilinir. Artrit tum eklemleri etkileyebilir ama diz osteoartriti en sık gorulen formudur. Sıklığı %6-%40 arasında değişmektedir ve yaşla birlikte sıklığı artmaktadır. Diz osteoartriti erkeklere gore kadınlarda daha sık gorulur.
Diz osteoartritinin en sık gorulen belirtisi ağrı ve fiziksel kısıtlılıklardır. Ve bu durum kişinin sosyal ve ekonomik faaliyetlerine ciddi sınırlamalar getirir. Yaşam suresinin uzaması, yaşlı sayısının ve obezitenin artması diz osteoartrit sıklığının artmasına neden olacaktır. Bu sağlık sisteminde yuksek maliyetlere neden olan ciddi bir sağlık sorunu olarak gorulmektedir. Ağrı kesiciler, kortikosteroidler, glukozamin ve kondratin sulfat gibi ilaclar ağrıyı kesmek ve hastalığın ilerlemesini durdurmak icin kullanılmaktadır. Eklem ici enjeksiyonlar ilac tedavisine alternatif iyi bir secenek olarak kullanılmaktadır. Hiyoluronik asit(HA) ve trombositten zengin plazma(PRP) bu amacla kullanılan iki tedavi seceneğidir. Calışmalar ağrıyı azaltmada ve eklem fonksiyonunu iyileştirmede bu iki tedavinin de yararını doğrulamıştır.
Bu iki tedavi seceneği ile ilgili 2008-2015 yılları arasında yapılmış 23 calışma gozden gecirilmiştir. Bu calışmalara toplam 722 hasta katılmış, 364 hastaya PRP tedavisi yapılmış, 358 hastaya HA tedavisi yapılmış. Bu calışma sonucunda diz osteoartritinde ağrıyı giderme ve eklem fonksionunu duzeltmede PRP tedavisinin HA tedavisine gore daha etkili bulunmuştur.

[h=2]Ankara Fizik Tedavi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]