Travma Modeli: Psikolojik Travma Nedir?
Travma modeline gore, psikolojik sıkıntıların temel nedeni gecmişte yaşadığımız, uzerinden zaman gecmesine rağmen duygusal etkileri halen surmekte olan cozumlenmemiş mevzulardır. Klinik deneyimler ve uygulamalar travma modelinin gecerliliğini gostermektedir. Herhangi guncel bir neden olmaksızın kişiler psikolojik sıkıntılar ve semptomlar yaşamakta, gecmiş olumsuz duygu birikimleri psikoterapide calışıldıkca bu sıkıntı ve semptomlar ortadan kalkmaya başlamaktadır.
Psikolojik travma, kişinin beklemediği bir olaya sınırlarını zorlayan bir şekilde maruz kalmasıdır. Travma, Amerikan Psikiyatri Birliği (1980) tarafından normal insan deneyiminin otesinde seyreden olaylar olarak tanımlanmıştır. Bu olaylar doğal afetler, trafik kazası, yangın, tacize uğrama gibi durumlardır. Soz konusu tanıma gore, bir olayın travmatik olması icin olayı yaşayan kimse tarafından fiziksel butunluğunu tehdit eder şekilde algılanması ve kişi de dehşet, caresizlik, korku gibi yoğun duygulara yol acması gerekmektedir. Yaşanan hadise ile insanın buna verdiği tepkiyi birbirinden ayırmak, psikolojik travma tanımını daha anlaşılır kılacaktır.
Klinik deneyimlerin yol gostericiliğiyle, travmayı daha geniş cercevede ele alırsak; insan hayatının cocukluktan erişkinliğe uzanan yaşantısında, kişinin baş edebileceğinin otesinde etki yaratan olayların pek coğunun travmatik sonuclar doğurduğunu gorebiliriz. Mesela, “negatif” olarak nitelendirilen hallerle karşılaşmak kadar, gelişimimizde yer tutan ihtiyacların karşılanmaması da aynı travmatik etkiyi uyandırabilir.
Ancak burada temel alacağımız tanım, daha ziyade kişinin duygusal ve psikolojik olarak baş edebileceğinden cok daha fazla olumsuzluğa maruz kalmasıyla oluşan, duşunsel, duygusal ve fiziksel ezilmişlik durumlarının doğurduğu caresizlik halidir. Bu noktada mağdurun hayatına, varlık sebebine, elzem olan yaşamsal ihtiyaclarına, beden butunluğune, sevdiklerine, inanc sistemine yonelik tehdit iceren her olay ve durum travmatiktir.
Psikolojik travma bir defada olan saldırı, şiddet olayları, ameliyat, olum, ayrılık, ihanet, doğal afetler, haksız suclanma, kaza ve benzeri olaylara verilen tepkileri kapsadığı gibi; ihmal, duygusal istismar, catışmalı ilişkiler, savaş, caresiz kalma, aşağılanma, hayatı tehdit eden hastalıklar, uzun suren yoksunluklar gibi kronik ve tekrarlayan deneyimlere verilen tepkileri de icerir.
Yrd.Doc.Dr. Klinik Psikolog Ercument DOĞAN

[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]