Aşınmış olan eklem yuzlerinin, suni eklemlerle değiştirilmesi durumudur. Gunumuzde diz dışında pek cok eklemde debaşarı ile uygulanmaktadır.
Kimlere protez gereklidir?
Ciddi ağrı ve fonksiyon kısıtlılığına neden olan diz kireclenmelerinde
Ciddi ağrı ve rontgende ileri derecede harabiyete neden olan romatizmal hastalıklarda
Ameliyatsız yontemlerle sonuc alınamayan eski eklem ici kırıklı hastalar
Uygun yapılmış bir diz protezi ile oldukca başarılı bir şekilde tedavi altına alınabilir.
Kalca Protez ameliyatı acil girişim gerektirir mi?
Hicbir eklem protez ameliyatı acil girişim gerektirmez. Cunku insanlar bu problemleri ile yıllardır beraber yaşamaktadırlar. Saatler ve gunlerden ziyade, aylar ve yıllar bu mudahalenin zamanlamasında onemli olabilir.
Zira insanlar yaşlandıkca kas zayıflıkları olmaktadır, birde buna kireclenme nedeniyle hareketin azalması sonucu kasların az calıştırılması sonucu zayıflık eklenmektedir. O nedenle cok gecikmiş protez vakalarında kas zayıflıklarına bağlı ideal performansın yakalanmasında zorluklar olabilir.
Kemikte aşırı aşınmaya bağlı oluşan kayıplar nedeniyle bu bolgelere kemik eklemeleri yapmak gerekebilir. Bu da ameliyat sonrası hastaların protezli kalcalarına basma suresinin gecikmesine neden olabilir.
Ameliyatlar nasıl yapılmaktadır?
Uygun sterilite şartlarına sahip ameliyathanelerde bu ameliyatlar gercekleştirilmektedir. Ameliyathaneleri cok eski zamandan kalmış hastaneler dışındaki pek cok hastane uygun sterilite şartlarına sahiptir.
Kalca protez hastalarının buyuk kısmı, ileri yaş hastaları olmaları nedeniyle genellikle belden uyuşturma tercih edilmektedir. Belden uyuşturulan hastalarda ameliyat ağrısı, uyutulan hastalara gore daha gec ortaya cıkmakta ve yapılan anestezi nedeniyle daha az ağrı hissedilmektedir.
Bel de ciddi kireclenmesi olmayan hastalarda epidural katater uygulamaları ile hem ameliyat uyutulmadan yapılabilmekte hem de ameliyat sonrası 3-4 gun kateterden ilac verilerek, morfine gerek kalmadan hastaların ağrıları kontrol edilebilmektedir.
Hasta ne zaman yuruyebilir?
Kemik onarım yapılmayan yani komplike olmayan vakalarda hastalar ameliyatın ertesi gunu ayaklarının uzerine basarak yuruyebilirler.
Kalca Protezi sonrası cıkık nasıl engellenir?
Kalca protezi ameliyatları esnasında, ameliyatı yaparken eklem kılıfı (kapsulu) cıkarılmaktadır. Menteşeli olmaları erken gevşemeye yol acacağından, yuvaya konulan parca ile aşağıdaki yuvarlak bolum birbirinden bağımsız hareket etmektedirler. Cıkarılan eklem kılıfı vucut tarafından tekrar tamir edilinceye kadar, cıkık riskini engellemek icin, kalca eklem hareketleri sınırlanmalıdır.
Ameliyat icindeki guvenli sınırlar goz onune alınarak, tuvalet yukseltisi kullanmaları ve alcak yere oturmamaları onerilir. Genellikle ilk 1,5 ay otururken, 90 dereceden daha one eğilmemeleri istenir.
Cok deforme olmayan vakalarda, son yıllarda kalca eklem kapsulu uygun ise ameliyat sonrasında onarılarak, cıkık riskini azaltmak mumkun olmaktadır.
Hastanede ne kadar kalınmaktadır?
Genellikle 5-6 gun sure yeterli olmaktadır. Hastanın yarasının temiz olması, istenilen hareket acıklığının ve kas kontrolunun sağlanmasını takiben hastalar taburcu edilmektedir.
Enfeksiyon riski ne kadardır?
Ameliyat oncesi, vucutta enfeksiyon odağı taraması yapılmalıdır. Enfeksiyon var ise bunun tedavisi sonrası protez yapılmalıdır. Bu şartlarda protez yapılan olgularda risk %1 olarak ifade edilmektedir. Metal alerjisi oldukca nadir bir sorundur( 1/100000 gibi).
Sorunların en buyuk grubunu enfekte vakalar oluşturmaktadır.
Kalca protezi enfeksiyonu onemli bir sorundur. Olmaması icin butun onlemler alınmalıdır.
Kalca protezi enfeksiyonlarında kabaca 3 ana grup sorumlu tutulmaktadır
Ameliyathane şartları
Cerrahi teknik ( ameliyat ekibinin yetkinliği ve doku saygısı, vs )
Hastaya ait faktorler ( hastanın savunma sistemindeki farklılıklar)
Protez sonrası erken donemde enfeksiyon olabileceği gibi gec donemde de enfeksiyon gelişebilir. Diş ya da idrar enfeksiyonları sonrası kana karışan mikroplar protezli bolgede enfeksiyona yol acabilir. Bu nedenle enfeksiyondan şuphelenildiği durumlarda hemen bir doktora başvurarak antibiyotik almaya başlamak gerekmektedir.
Protezler kemiğe nasıl tutunurlar?
Protezler kemiğe iki yolla tespit edilebilirler. Ciddi kemik erimesi olan ve kemiğin protezin etrafını sararak protezin sağlam tutunmasında sorun olacağı duşunulen vakalarda cimentolu protezler kullanılır.
Kemik iyileşmesi sorunu olmayan ve kemik kalitesi iyi korunmuş, yukun protez tarafından kemiğe iyi aktarılacağı duşunulen hastalarda cimentosuz protezler kullanılır.
Protezin omru ne kadardır?
Protezlerde gevşemenin en buyuk nedeni metal komponentler arasındaki ozel polietilen denilen maddenin aşınması ve bunun kemikte oluşturduğu tahribattır. Ancak son yıllarda bu maddenin ekstra guclendirilmiş formları uretilerek dayanıklılığı daha da arttırılmıştır. Ayrıca 65 yaş altındaki genc sayılabilecek hasta grubu icin daha ideal surtunme ozelliklerine sahip seramik eklemleşmeler kullanılmaktadır.
Kalca protezinin omru 10 yıl -15 yıl gibi tanımlamalar gerceği yansıtmamaktadır. 20 yıl ve uzeri kullanan pek cok vaka vardır. Protez yapıldığı zaman, hedef revizyon gerekmeden hastanın omrunun vefa etmesidir.
Bu amacla proteze binen yukun fazla olmaması icin hastanın kilo almaması, kilolu ise kilo vermesi istenir.
Başarılı bir kalca protezi icin; hasta secimi, protez secimi ve cerrahi teknik onemlidir.
Hastanın
Rehabilitasyona uyum sağlayacak hasta ( demans vs.)
Noromuskuler kontrol sorunları olmayan
Uygun hijyene sahip hasta olması sağlanmalıdır.
Pek cok protez seceneği vardır. Hastanın kemik kalitesi, yaşı ve ihtiyaclarına gore secil yapılmalıdır.
Takipler nasıldır?
Protez ameliyatı olan hasta
2 haftada gorulur ve dikişleri alınır.
3 haftada hareket acıklığı acısından değerlendirilir, gerekirse fizik tedaviye yonlendirilir.
6 haftada tekrar muayene edilir.
3 ayda rontgenleri istenir ve muayene edilir.
6 ayda tekrar değerlendirilir.
1 yılda ve bundan sonraki donemde de yıllık rontgen takipleri ve muayeneleri yapılmalıdır.
Yıllık rontgen muayenesindeki amac protezle ilgili herhangi bir sorun olduğunda bunu erken fark etmek ve problem ilerlemeden gerekirse mudahil olmayı amaclamaktadır.
Mutlu hasta: İyi cerrahi + Rehabilitasyona uyan uyumlu hasta denklenminde saklıdır.
Kalca protezi ameliyatı hafife alınacak bir ameliyat değildir. Başarısız cerrahiler yada enfeksiyon nedeniyle mudahele edilen hastalarda, hicbir zaman baştan iyi yapılmış bir protezin performansının sağlanamayacağı iyi bilinmelidir. Cunku kemik kalitesi ve cevredeki bağların kalitesi, tekrarlayan mudahaleler ile hızla bozulmakta ve ilk baştan iyi yapılmış bir protezin performansını yakalamak mumkun olmamaktadır.

[h=2]Antalya Ortopedi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]