Toplardamar tıkanıklıkları tedavisi guc olan ve hastaların yaşamlarını onemli olcude zora sokan ve yaşam kalitesini duşuren hastalıklardandır. Tıkanıklık coğu kez derin ven trombozu (toplardamar icinde pıhtı) ile başlar ve genelde hayat boyu devam eder. Derin ven trombozunda başlangıcta toplardamar icinde taze, yumuşak bir pıhtı bulunur ve ilk gunlerde toplardamarın icerisine kateter yerleştirilmesi ve bu kateterden pıhtı eritici ilac verilmesi ile pıhtı 24-48 saat icinde eritilebilir. Trombolitik tedavi adı verilen bu işlem olay olduktan sonra ne kadar kısa sure icinde yapılırsa o olcude etkilidir. Bu işlem sırasında coğu kez ozellikle karın icindeki iliak toplardamarlara stent yerleştirilmesi gerekebilir. İlk ay gectikten sonra pıhtının eritilmesi genelde mumkun olmaz.
Pıhtının eritilmediği hastalarda pıhtı oluştuktan aylar yada yıllar sonra hastaların şikayetleri farklılaşır. Bacaktaki kanın tıkanıklık nedeni ile yukarı ilerletilememesi bacakta kanın birikmesine, şişliğe, yurumekle giderek artan ağrıya, ayak bileği cevresinde renk değişikliklerine, bacakta varislere ve sonunda da uzun sure iyileşmeyen ve iyileşse de tekrarlayan yaralara (venoz ulser) neden olur. Bu durum tıpta venoz yetmezlik olarak ifade edilmektedir. Bu durumda klasik tedavi varis corabı ve ağızdan alınan bazı ilacların hayat boyu kullanımı şeklindedir. Ancak bu tedavinin başarı şansı duşuk olup, hastaların bu duruma alışmaları onerilir.
Son yıllarda sakatlık bırakan bu durumda tıkanıklığın acılmasına yonelik yeni tedavi yontemleri geliştirilmiştir. Bu alanda en fazla başarılı olan yontem tıkalı olan toplardamarın balon anjioplasti ile acılıp, icerisine stent yerleştirilmesidir.
Hazırlık:
En onemli zorluk tıkanıklığın belirlenmesindedir. Bir cok hasta bacaklarında şişlik, renk değişiklikleri, varisler ve yaralar ile doktor doktor dolaşıp sonunda da tedavi olamayıp durumu kanıksamıştır. Hastaların coğuna venoz renkli Doppler ultrasonografi yapılmıştır ancak bu yontem daha cok kasıktan aşağıdaki toplardamarları gosterdiği icin daha yukarıdaki tıkanıklıklar belirlenemez. Bu nedenle hastalara detaylı bir venoz renkli Doppler ultrasonografi yapılmalı, bacaktaki tıkanıklıklar ve geri akımlar (reflu) belirlenmelidir. Daha yukarda karın icerisindeki iliak toplardamarlar ve vucudun en buyuk toplardamarı olan vena kava inferiyor icin ise bilgisayarlı tomografik (BT) venografi, Manyetik rezonans (MR) venografi yada anjiografi yapılmalıdır. Tıkanıklık belirlendikten sonra en yukarıdan başlayarak en az kasık duzeyine kadar tıkanıklık acılmaya calışılmalıdır
İşlem:
Ultrasonografi eşliğinde lokal anestezi altında kasıktaki toplardamara iğne ile girilip, buradan kılavuz tel yukarı doğru tıkalı damarın icinde ilerletilir. Rontgen cihazı altında yapılan bu işlemde tel tıkanıklığın yukarısına ilerletilebilmiş ise bu tel uzerinden değişik buyukluklerdeki anjioplasti balonları şişirilerek tıkanıklık acılmaya calışılır. Daha sonra acılmış olan damarın icine kapanmayı engeleyecek tarzda bir kac stent yerleştirilir. Bundan sonra tekrar damar icine ilac verilerek damarın filmi (venografi) cekilerek tıkanıklıın tam olarak acılıp acılmadığından emin olunur. Bu aşamada en guvenilir yontem damar icine ilerletilen cok ince bir ultrasonografi kateterinden (IVUS) elde edilen goruntunun analizidir. İşlemin başarılı olduğu anlaşıldığında kateterler cekilip, bir kac dakika giriş yerine baskı uygulanıp, kanı sulandıran ilaclar verilir. Eğer eşlik eden toplardamarda geri akım var ise aynı seansta varis ameliyatıda yapılabilir.
İstenmeyen yan etkiler
Bazen işlemde tıkanıklık geoilemeyebilir. Bu durumda bir kac kez daha ayrı seanslar halinde tıkanıklık kasıktan yada boyun damarlarından girilerek gecilmeye calışılır. Bununla beraber cok az hastada tıkanıklık hic bir şekilde geoilemeyebilir. Bu durumda var olan klasik tedavilere devam edilir.
Toplardamara giriş esnasında yanlışlıkla atardamara girilebilir. Bu durum ciddi bir soruna neden olmasa bile işlemi uzatabilir.
Nadiren damar icinde pıhtı yada başka dokuların yaralanması gorulebilir.
Bazen tıkanıklık acıldıktan aylar sonra stentli damar tekrar tıkanabilir. Bu durumda yeniden girişim gerekebilir.
Sonuc:
Toplardamar tıkanıklıklarının stentleme ile acılması işlemi hastaların %80-90 ında mumkundur. Tıkanıklık acıldığında hastaların %80 ninde şikayetlerde dramatik bir duzelme olur. Hastaların şişlik ve ağrıları azalır yada tamamen gecer. Yaralar diğer tedavilerinde etkisi ile kısa surede kapanır ama daha onemlisi yaraların tekrar oluşumu engellenmiş olur. Stentleme yapılabilen hastaların %20 sinde stente tekrar tıkanabilir. Bu durumda pıhtının eritilmesi ve tekrar stentleme gerekebilir.

[h=2]Ankara Kalp Damar Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]