Tiroit bezi nedir ve ne işe yarar ?Tiroit bezi boyun orta kısmında bulunan bir endokrin bezdir. Boyunda "Adem elması" denilen sert cıkıntının hemen altında bulunur. Kelebek şeklinde bir yapısı vardır. Kanat şeklindeki sağ ve sol bolumleri nefes borusunun kenarına yerleşmiştir. Her iki kısmı "istmus" adı verieln kısım birleştirir. Bazen biraz yukarıda "piramidal lop" denilen kısımda belirginleşebilir.
Tiroit bezi vucudumuza T3 ve T4 adı verilen tiroit hormonlarını salgılar. Tiroit hormonları vucudumuz icin cok onemli hormonlardır. Metabolizmamızın duzeni buyuk olcude tiroit hormonları ile sağlanır. Kalp atım hızını, kolesterol duzeyini, vucut ağırlığını, kas gucunu, hafıza fonksiyonunu, cilt yapısını ve bircok başka fonksiyonları doğrudan etkiler. Eğer tiroit hormonları ceşitli nedenlerle yeterli duzeyde salgılanmaz ise "hipotiroidizm" denilen tiroit hormon azlığı oluşur. Bu durumda bu fonksiyonların hepsi azalır. Eğer troit hormonları ceşitli nedenlerle normalden cok salgılanırsa "hipertiroidizm" denilen ve "zehirli guvatr" olarak halk arasında isimlendirilen durum oluşur. Bu durumda yukarıdak fonksiyonların hepsi artarak vucudumuza zarar verir.
Kanda bulunan tiroit hormonlarının duzeyi beyinde bulunan organlardan salgılanan tiroit uyaran hormon "TSH" adı verilen hormonla ayarlanır. Kanda bulunan tiroit hormonları azalınca TSH salgılanır veya tam tersi olarak kanda bulunan tiroit hormonları artınca TSH salgılaması azalır.
Hipotiroidism belirtileri nelerdir?
Tiroit bezinin az calışması halinde aşağıdaki belirtilerden bir veya birden coğu ceşitli şiddetlerde gorulebilir;
Depresyon
Kilo artışı
Cilt kuruluğu
Kalp hızında yavaşlama
Soğuğa karşı dayanıksızlık
Unutkanlık
Zihinsel durgunluk
Kabızlık
Yorgunluk
Adet donemlerinde bozulma ve kanama miktarında artış
Kas gucsuzluğu ve kramplar
Hipertiroidizm belirtileri nelerdir?
Tiroit bezinin cok calışması durumunda aşağıdaki belirtilerden bir veya birden fazlası ceşitli şiddetlerde gorulebilir;
Depresyon
Kalp hızında artış
Sinirlilik
Kilo kaybı
Sıcağa karşı tahammulsuzluk
Terleme artışı
Ellerde titreme
Yorgunluk
Anksiyete (korku hali)
Uyku bozukluğu
Adet donemlerinde bozulma ve kanama miktarında azalma
Tiroit nodulu nedir ?
Tiroit bezi icerisinde gelişen yumru şeklindeki yapılara "tiroit nodulu denir. Bu noduller bazen dışarıdan gorulebilecek kadar buyuyebilirler. Daha kucuk noduller doktorlar tarafından tiroit bezinin elle incelenmesi sırasında bulunabilirler. El ile hissedilemeyen noduller tiroir ultrasonografisi ile bulunabilir.
Tiroit nodulleri ozellikle iyot eksikliği gorulen Turkiye gibi ulkelerde cok sık gorulur. Nodullerin cok buyuk bir kısmı hasta icin bir tehlike oluşturmaz ve hastaya sıkıntı vermez. Ancak bu nodullerin bir kısmında tiroit kanseri bulunabilir. Yaklaşık 20 nodulden 1 inde Tiroit Kanseri bulunma riski vardır.
Tiroit nodulu tespit edilen hastalarda kan, tiroit, hormon ve TSH testleri, tiroit sintigrafisi, tiroit ultrasonografisi ve ince iğne aspirasyon biyopsisi hastanın durumuna gore yapılması istenebilir. Tiroit ultrasonografisi ile nodullerin boyutu, sayısı ve iceriğinde sıvı olup olmadığı gibi yapısal ozellikleri tespit edilir. Tiroit sintigrafisi ile hem nodullerin hemde tiroit bezinin tumunun fonksiyonel durumu tespit edilir. Noduller sintigrafilerde sıcak, ılık veya soğuk gozukebilir. Bu ozelliklerine gore tedavi planı yapılabilir.
Tiroit biyopsisi nedir ?
Tiroit nodulleri icerisinden enjektor yardımıyla hucre alınması ve labaratuarda incelenmesine aspirasyon biyopsisi denir. Laboratuarda hucrelerin yapısına bakılarak nodulde kanser olup olmadığı buyuk bir olasılıkla tespit edilebilir. Tiroit biyopsisi icin ozel bir hazırlık gerektirmez. Lokal anestezi uygulaması coğunlukla gerektirmez. Basit bir enjektor ile nodul icersine ulaşılır ve hucre alınır. Guvenli bir yontemdir ve hastada rahatsızlık hissi oluşturmaz. Cok kucuk nodullerde ultrasonografi eşliğinde aynı işlem yapılır.
Tiroit kanseri nedir?
Tiroit kanseri tiroit bezi hucrelerinde gelişen bir kanser turudur. Oldukca nadir gorulur. Ceşitli tipleri vardır. Papiller ve Follikuler tiroir kanserleri en sık gozlenen tiroit kanseri turleridir. Bu kanser turunun genel olarak seyri iyidir ve tedavisi hem kolay hem de hasta icin rahatsızlık oluşturmaz. Ancak, bazen tekrar geri gelebilir ve diğer organlara yayılabilir. Bu nedenle hastalar yaşamları suresince takip edilmek zorundadırlar.
Tiroit kanseri nasıl tedavi edilir ?
Tiroit kanseri tespit edildikten sonra cerrahi olarak cıkartılırlar. Tiroit bezinin tamamına yakın veya tamamı "tiroidektomi" denilen cerrahi girişim ile cıkarılır. Tiroidektomiden sonra hastalara geri kalan tiroit dokusunu ortadan kaldırmak icin Radyoaktif İyot (I-131) tedavisi "Atom Tedavisi" uygulanır. Bu yonteme "Ablasyon" tedavisi denir. Radyoiyot tedavisi sonrasında hastalar omur boyu T4 (L-Tiroksin) hormonunu ağız yoluyla almak zorundadırlar. Bunun iki amacı vardır; Birincisi ortadan kalkan tiroit bezinin eksikliğinin vucudumuzda oluiturduğu olumsuz etkileri ortadan kaldırmaktır. İkincisi ise Tiroit hormonu eksikliği nedeniyle kandaki TSH duzeyinin artması ve TSH 'nin Tiroit kanseri hucrelerinin buyumesini hızlandırma riskini ortadan kaldırmak ve hastalara hissettirmemektir.

[h=2]İstanbul Nukleer Tıp Uzmanı uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]