~~Tiroid kanseri:
Tiroid kanserleri tum kanserlerin %1-2’sini oluşturur. Tiroid kanserlerinin %90-95'i follikuler hucrelerden koken (hormon uretiminden sorumlu olan hucrelerden koken alan kanserlerdir) alan iyi diferansiye tumorlerdir. Bu gruba papiller, folikuler ve hurthle hucreli kanserler dahildir. Meduller tiroid kanseri (parafollikuler C hucreleriden koken alır) tiroid kanserlerinin %4-6'sını oluşturur (bunların %20–30'u ailesel MEN Tip 2A ve 2B olgulardır). Meduller kanser hucreleri urettikleri “Calsitonin” sayesinde kan testlerinde kolayca tanınır. Anaplastik kanser ise %1’den azını oluşturan oldukca cok agresif tedavisi cok zor olan bir formudur. Tiroid kanserlerine bağlı olumlerin coğundan sorumludur. Cok nadiren %0.1 oranında lenfoma, ve diğer tumorlerde (losemi, castle karsinom, noroendokrin tumor, sarkom) tiroidde gorulebilir. Tiroid kanserleri arasında en sık gorulen ve tedavisi doğru yapılırsa 10 yıllık yaşam suresi nerdeyse %93-98 olan papiller tiroid kanseridir.
Tiroid kanseri icin risk faktorleri:
Cinsiyet: Onemli bir risk faktorudur. Kadınlar, erkeklere oranla 3 kat daha fazla risk taşırlar. Yaş: Tiroid kanseri tanısı alan hastaların buyuk coğunluğu 40 yaşın uzerindedir. Anaplastik kanserler ise genellikle 65 yaş uzerinde gorulur.
Aile oykusu ve genetik faktorler: Bazı tiroid kanserleri aileseldir (ailede meduller ve papiller kanser oykusu olanlar dikkatli incelenmelidir. RET, PTEN veya APC adı verilen genlerdeki değişiklikler, tiroid kanseri oluşma riskini artırırlar.
Radyasyona maruz kalmak: Ozellikle cocukluk cağında radyasyona maruz kalmak, tiroid kanseri icin cok ciddi bir risk faktorudur. Bu maruziyet, ceşitli ilaclar nedeniyle olabileceği gibi, nukleer tesislerde meydana gelen kacaklar sonucunda da olabilir. Ozellikle, Cernobil nukleer santrali patlaması sonrası (1986) ulkemizin kuzey bolgesinde yaşayan ve kadınlarda tiroidde nodul olması durumunda papiller kanser oranının arttığını gormekteyiz. Yine guvenilir olmayan diş tedavi merkezlerinde kontrolsuz cekilen diş grafilerinde cocukların boyun bolgesinin korunmaması ileriki yıllar icin sorun yaratmaktadır.
İyot eksikliği: İyot, tiroid hormon uretimi icin gerekli bir maddedir. Yeterli iyot alınmazsa, tiroid bezi, daha fazla hormon uretmek icin cok calışıp buyumeye başlar. Kontrolsuz buyume tiroid kanseri başlatabilir. Toplumu oldukca fazla etkileyebilecek bu durumu onlemek icin sağlık bakanlığı softa tuzlarına iyot eklenmesini zorunlu hale getirmiştir.
Tiroid kanseri tanısı:
Hastanın tiroid kanseri yonunden şikayetleri, ozgecmişi, aile hikayesi alındıktan sonra dikkatli bir boyun muayenesi (Tiroid ve boyun lenf bezlerinide iceren) yapılmalıdır. Tiroid fonksiyon testleriyle, tiroid hormonlarına bakılmalıdır. Antimikrozomal antikorlar (Graves gibi otoimmun hastalıklarda) ve tiroglobulin duzeyi (tiroid kanseri nedeniyle operasyon sonrası takipte), calsitonin (meduller kanser icin) gibi laboratuvar tetkiklerine daha ozel durumlarda ihtiyac duyulur. Tiroid ultrasonografisinde radyasyon kullanılmadan ses dalgaları ile nodul hakkında oldukca guvenilir bilgi edilebilir. Nodulun kalsifikalsyon icermesi, anarşik kanlanması, iceriğinin solid olması, buyukluk ve en oranı, etrafında oluşan halo denilen cizginin ozellikleri veya butunluğunun kaybolması kanser yonunden doktoru uyarır. Nadiren Tiroid sintigrafisi kullanılır.
Tiroid nodullerinin değerlendirilmesinde tiroid ince iğne aspirasyon biyopsisi %85-93 gibi yuksek doğruluk oranına sahip olan bir incelemedir. Klinisyen veya radyolog tarafından yapılabilir. Ultrasonografi eşliğinde yapılması cok onemlidir. İnce iğne biyopsi sonucu şupheli veya malign (kanser) geldiğinde tecrubeli bir endokrin cerrah tarafından ameliyat yapılmalıdır. Yetersiz sonuc elde edilirse işlem tekrar edilmelidir (2-3 ay icerisinde). Sonuc benign yani iyi huylu bir nodul olduğunu gosteriyorsa ve diğer parametrelerde (nodul boyutu, yapısı, cevre dokularla ilişkisi, vb.) şupheli değilse o zaman ameliyat gerekmeden bir sure takip kararı verilebilir. Tiroid nodullerine yaklaşımda takip veya operasyon kararını vermede İnce iğne aspirasyon biopsisi oldukca onemli bir aşamadır. Eğer tiroid kanseri tanısı konmuşsa, hastalığın yayılıp yayılmadığını (metastaz) araştıran testler yapılmalıdır. Papiller ve follikuler kanserler icin tum vucut radyoaktif iyot sintigrafisi yapılır. Meduller kanser evrelemesinde ise Bilgisayarlı Tomografi ya da Manyetik Rezonans testlerinden yararlanılabilir.
Tiroid kanseri nasıl tedavi edilir?
Tiroid bezi kanserlerinin cerrahi tedavisinde de coğu zaman total tiroidektomi (tiroid bezinin hepsinin cıkartılması) yapmak gereklidir. Tecrubeli ellerde yapıldığında operasyona bağlı komplikasyonlar oldukca duşuktur. Ancak kalıcı komplikasyonlar oldukca rahatsız edicidir. (ses tellerini hareket ettiren sinirin yaranması ve ese kısıklığı oluşması ve vucudun kalsiyum dengesinin sağlanmasında onemli rol alan paratiroid bezlerde olabilecek hasarlanma) %1'in altındadır. Ameliyatlarda temel prensip tiroid bezinin tamamının cıkarılması ve lenf bezlerinde kanser metastazı tespit edilmişse ilgili lenf bezlerini de cıkarmaktır. Tiroid bezinin tamamı cıkartılırsa, ameliyat sonrası kişinin hayatını surdurmesi icin gerekli olan tiroid hormonunu dışardan ilac olarak (tefor, levatron veya euthyrox) vermek gerekir. Bunlar cok guvenli ilaclardır ve doğru dozda kullanıldıklarında hicbir yan etkileri yoktur. Hasta icin uygun doz belirlendikten sonra yaşam boyu guvenle kullanılabilirler.
Tiroid ameliyatı genel anestezi altında yapılmaktadır. Bu yuzden ameliyat oncesi rutin kan tahlilleri, akciğer grafisi ve kalp elektorsu (EKG) yapılır. Tiroid fonksiyon testlerine bakılır. Eğer tiroid hormonları normal sınırlar icerisinde ise ameliyata izi verilir. Ameliyat suresi ortalama 45-90 dakikadır. Ameliyat sonrasında genellikle hastaları rahatsız eden ağrı olmamaktadır. Erken donemde karşılaşılan boğazda takılma hissi ve hafif ağrı genellikle 24-48 saat sonra kaybolur. Hastalar ameliyat sonrası ilk 4-6 saat sonra sıvı gıdalar ile beslenmeye başlar ve rahatlıkla dolaşabilir. Hastalar coğunlukla ilk 24 saat icinde taburcu olurlar. Hastaları 2-3.gun banyo yapmalarına izin verilir. Takipte 5-7.gun dikişler alınr. Hastalar taburcu edilirken tiroid hormon ilacı (tefor, levatron veya euthyrox) başlanıp 1 ay sonrasına yeniden kan hormon tayini icin program yapılır. Hastalar baş boyun hareketlerinde ozellikle kısıtlama yapmamalıdır aksi halde ciddi boyun ağrıları hastaları cok rahatsız eder. Hastalar işlerine 1-2 hafta icinde rahatlıkla donebilir.
Tiroid kanserlerinde Radyoaktif İyot (Atom) tedavisi.
RAI tedavisi tiroid kanserlerinde hastanın yaşam suresini uzatmak, kanser tekrarlamasını onlemek ve uzak organlarda tekrarlamış (akciğer beyin ve kemik metastazlarının tedavisinde) hastalığın tedavinde kullanılır. Genel Cerrah, Nukleer Tıp, ve Endokrin uzmanlarınca ortak değerlendirilen hastalar ozel kurşun kaplamalı odalarda 1 veya 2 gece tutularak RAI tedavisini alırlar. Ozellikle tumor capı 1 cm uzerinde, kapsul invazyonu, lenf nodu metastazı varsa RAI tedavisi verilir.




[h=2]Ankara Genel Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]