"Guatr"
Boyunda nefes borusunun (trakea) onunde ve her iki tarafında yer alan Tiroid bezi 20gm ağırlığındadır. Onemli bir hormon bezi olan Tiroid dokusu vucudun yaşabilmesi, canlı kalabilmesi icin gerekli metabolik olaylarda ki enerji duzeyini ayarlar. Tiroid bezinin calışmasının arttığı durumlar da, enerji harcanması da artar ve kişi zayıflamaya başlar; bezin calışmasının azaldığı veya yok olduğu durumlarda ise tam tersi olur ve hasta durgunlaşır ve şişmanlar. Bu nedenle kucuk cocuklarda meydana gelen ve fark edilmeyen Tiroid bezinin az calışması (Hipotiroidoi), cocukların vucutca ve zekaca gelişmesini engeller.
Ozetle ilk doğandan itibaren dikkatle izlenmesi ve değerlendirilmesi gereken bir bezdir. Tiroid bezi vucuda giren İyot'un hemen tumunu tutar ve bezin icinde T4 hormonu oluşturur. T4 hormnu salgılanırken onemli bir kısmı T3 hormonuna doner. Proteine bağlı taşınan bu hormonlar kanda serbest ve aktif hale gecer. Beyinden salgılanan ve kandaki Tiroid hormon seviyesinin durumuna gore Tiroid bezini uyaran TSH (Tiroid Stimulan Hormon : Tiroid bezini uyaran Hormon) bu salgılama sistemini kontrol eder. Eğer kandaki serbest T3 ve serbest T4 hormon seviyeleri azalmışsa TSH artar ve Tiroid bezinin calışmasını uyarır. Eğer kandaki serbest T3 ve serbest T4 seviyeleri artmışsa bu defa TSH azalır ve Tiroid bezinin uyarılması duşer veya durur. Bu şekilde vucudun gelişmesi, metabolik olaylar icin gerekli enerji harcaması dengeli bir şekilde korunmuş olur.
Tiroid (Guatr) Ameliyatı
Tiroid bezi her iki Lobu ve orta bolumu ile birlikte Total olarak cıkarılmaya gayret edilir. Tiroid Bezinin her iki tarafında da beze yapışık olan ve vucudun Kalsiyum salgılanmasını kontrol eden 4 adet Paratiroid bezi bulunur. Bu bezlerin ameliyat sırasında hasar gormesi veya fark edilmeden cıkarılması tehlikeli sonuclara yol acacağından, korunmaları cok onemlidir. O nedenle Paratiroidlere yakın bolumde Tiroid bezinin uzerine doğru hafif gerilenir. Bu sebeple de ameliyata Totale Yakın Tiroidektomi denilmektedir.
Papiller kitle bir tarafta da olsa, başka noktalarda fark edilmeyen odaklar olma riski ve bizim Tiroid cerrahisin de genel olarak Doğru ve Tercih Edilmesi Gerekli kabul ettiğimiz şekilde "İki Taraflı Total Tiroidektomi" hayat kurtarıcı olmaktadır. Papiller kanserde Tiroid bezinin komşuluğundaki santral lenf bezlerinin cıkarılmasıda yararlı olabilir. Ancak daha onceleri uygulanan buyuk lenf disseksiyonu ameliyatlarının, sonucu etkilemediği gosterilmiştir.
Folikuler kanserde de aynı ameliyat tekniği uygulanır. Her iki kanserde de ameliyatdan sonra Atom tedavisi (Radyoaktif madde iceren Iyot 131 ile) kalan dokuların yok edilmesi, tum vucut taramaları , gerekiyorsa 6 ayda bir bunun tekrarı gibi uygulamalar gereklidir. İlk ameliyat sırasında Tiroid bezindeki kanserli kitlenin buyukluğu, kanserin kitlenin icinde olması, dışına cıkması, Tiroid bezinin icine ve cevresine dağılması gibi durumlar bu tedavinin kurallarını ve şeklini belirlemektedir.
Bunların dışında Tiroid bezin birkac daha riskli ve ağır seyirli kanser cinsleri vardır. Ancak bunlar oldukca nadirdir. Tedavileri , ameliyatları oldukca zor ve riskli, sonucları da uzucudur. Bu nedenle hastaların Tiroid bezin de risk taşıyan durumlarda ileride karşılaşabilecekleri olumsuzluklar konusunda cok iyi aydınlatılmaları ve hastalıklarında ihmalkarlık yapmamaları icin bilinclendirilmeleri fevkalade onemlidir.
Ozetleyecek olursak risk taşıyan durumlarda kanser oluşmadan ameliyat olmak hayati onem taşımaktadır. Bu durumda hastanın kontrollarında sadece kandaki Tiroid hormon seviyelerinin kontrol edilerek ilacla bu seviyenin dengelenmesi yeterlidir. Kanser gelişmişse; bu durumda yapılan ameliyat cok onem taşımaktadır. Daha once belirttiğim gibi hem nuks riskinin cok azalması hem de tesadufen karşılaşabilecek kanser odaklarından sonra hastanın hemen tekrar ameliyat edilmesi gibi bir durumu ortadan kaldıracak İki Taraflı Total Tiroidektomi ameliyatının gerektiği gibi yapılmış olması hastaya cok değerli şeyler kazandırır. Bir ay gibi bir sure gectikten sonra , ameliyatın başarısı Tiroid Scintigrafisi ile değerlendirilir ve ona gore Radyoaktif İyot 131 in miktarı kararlaştırılır. İki gun kurşun kaplı bir oda da ilac ağızdan uygulanır. Kanser saptanan durumlarda, hastanın İyotlu gıda alması yasaklanır, tuz kullanımı asgariye indirilir. Hastanın genel vucut taramaları yapılır ve 6ay da bir tekrarlanır.
1985 den bu yana Tiroid kanserli hastalarda uyguladığım , 1995 den bu yana Tiroidin Cerrahi girişim gerektiren hastalıklarında uyguladığım "İki Taraflı total Tiroidektomi "nin tercih edilmesi gereken bir cerrahi yontem olduğu konusunda , son 4-5 yıldır bu konuda yetişmiş seckin cerrahlar arasında goruş birliği vardır.
[h=2]Tiroid Bezinin Hastalıkları[/h]Tiroid bezinin faaliyeti ve yapısına bağlı olarak gelişen bircok hastalığı vardır.
Tiroid bezinin faaliyeti bozulur.
Tiroid bezinin icinde nodul tabir edilen kitleler meydana gelir.
Tiroid bezi buyuyebilir.
Tiroid bezinin iltihaplı hastalıkları.
Tiroid bezinin iyi huylu tumorleri.
Tiroid bezinin kotu huylu tumorleri (Kanseri)
Tiroid bezinin faaliyeti azalabilir, kaybolabilir veya hızlanıp artabilir.
a- Hipotiroidi . Tiroid bezinin calışmasının azaldığı veya yokolduğu durumdur. Kucuk cocukların gelişemsini bozar, erişkinlerde de aşırı yağlanma, kilo alma, sac dokulmesi, zekada durgunluk gibi sorunlara yol acar. Mutlaka erken donemde fark edilerek, ağızdan Tiroid hormonu iceren ilac verilerek tedavi edilmesi gerekir.
b- Hipertiroidi. Zehirli Guatr diye bilinen , bezin aşırı calışması sonucu kanda Tiroid hormonlarının cok arttığı ciddi bir klinik durumdur. Hasta da terleme, carpıntı, aşırı sinirlilik , zayıflama belirtileri ile kendini gosterir. Daha ciddi durumlar da goz basıncı cok artarak gozlerin buyumesine ve ileri doğru cıkmasına neden olur.
Bu durum Tiroid bezinin calışmasını baskılayan ilaclar ile tedavi edilir. Bazen Atom tedavisi gerekebilir. Nuksettiği ve tıbbi tedavi ile sonlandırılamadığı durumlarda once ilac ile baskılanır daha sonra bezin tumu alınacak şekilde (Total Tiroidektomi) ameliyat uygulanır.Hipertiroidi bezde damarlanmayı cok arttırdığı ve anatomik - yapısal değişikliklere yol actığından bu ameliyat komplikasyon olarak riskli gruptadır, cok dikkatli yapılmalıdır.
2-Tiroid bezinin noduler yapılaşması.
a-Sıcak noduller: İc yapısında onemli değişikler oluşmamıştır. %3 risk taşır
b-Soğuk (Solid) noduller: Nodulun ic yapısı Tiroid bezinin yapısından onemli farklılık gosterir, sert bir yapıdır. %17 oranında risk taşır. Tetkikler de kanlanmada artma veya mikrokalsifikasyon gibi bulgular, riskin daha ciddi olduğunu gosterir. Nodullerin bir veya cok fazla olması riski değiştirmez.
İlac tedavisi ile bazı nodullerin gerilediği gosterilmiştir. Nodul 1cm ve daha buyukse daha yakından takipe dilmesi gerekir, buyume devam eder veya ozellikleri değişirse, cerrahi tedavi duşunulmelidir. Nodulun bir veya daha fazla olması; nodullerin tiroid bezinin bir veya iki tarafında olması halinde farklı ameliyatlar onerilmektedir. Ben hastalarıma her durumda, İki taraflı Totale Yakın Tiroidektomi onermekteyim. 1150 vakalık seri sonunda; 1995 yılında, hastaların bu ameliyat tekniği ile hem nuksden (tekrarlaması), hem de kısa sureli ikinci kez ameliyat olmaktan korunduğuna inandığım icin bu tekniği uygulamaya başladım. Boylece kendi ameliyatlı hastalarımda, nuks oranı cok azaldığı gibi ,1995 den bu yana hicbir hastaya ameliyat sonucu patoloji raporuna gore gereksiz ve riskli erken tamamlayıcı Guatr ameliyatını tekrar yapmak zorunda kalmadım. Ameliyatın tekniği konusuna yazının ilerleyen bolumunde değineceğim.
3-Tiroid bezinin kitle olmadan buyumesi: (BASİT GUATR)
Tiroid bezinin hacmi bir miktar veya cok aşırı buyuyebilir, bazen boyunda cok buyuk kitle olarak gorulebilir. Tiroid bezinin faaliyeti normalse, tiroid bezinde riskli noduller gelişmemişse ameliyatı şart değildir. Duşuk doz tiroid ilacı ile geriletilmeye calışılabilir. Nefes borusunun onunde olduğu icin aşırı buyume bası yaparak nefes alıp vermeyi gucleştirebilir. Bu ve benzeri sorunlarda, ayrıca kozmetik olarak ameliyat uygulanabilir.
4-Tiroid bezinin iltihaplı hastalıkları:
Tiroid bezinin calışma duzenini bozdukları icin ciddi sıkıntılara yol acabilirler. Boğazdaki ciddi iltihabi hastalıklar sonucu komşuluk yoluyla gelişebilir, bu durumda tedavisin de antibiyotik kullanımı yararlıdır. Genel olarak vucut bağışıklık sisteminin (Otoimmun Sistem) calışmasındaki duzensizlik sonrası gelişir. Tiroid antikorları seviyesi ile teşhis edilir. Bir cok klinik durum yaratır. Ozelliği oncelikle bezin calışmasını hızlandırır ancak daha sonra bezdeki hucrelerin harabiyeti sonucu bezin calışması bozulur ve faaliyeti azalır veya kaybolur (Hipotiroidi) . Bu durumda Tiroid hormon ilacları ile desteklenmesi gerekir.
5-Tiroidin iyi huylu Tumorleri.
Adenom tabir edilen ve bir cok cinsi olan iyi huylu tumorler kanser olmamakla birlikte, risk taşıdıkları icin mutlaka ameliyat gereklidir.
6-Tiroid Bezinin Kotu Huylu Tumorleri (Kanser)
En sık karşılaşılan kanserleri Papiller ve Folikuler Kanserlerdir. Birinci sırada Papiller Kanser gelir. Tiroid tetkiklerinde risk faktorlerinde artış saptanması veya İnce iğne ile uygulanan kitle biyopsilerinde malignite (kotu huylu olma) riski taşıdığı belirtilen hastalarda ameliyat geciktirilmemelidir. Meduller ve Anaplastik denilen diğer Tiroid kanser cinsleri nadir gorulen ancak sert seyreden tumorlerdir. Tiroid kanserinde yapılan ameliyat hayat kurtarıcıdır, bu nedenle cok onem taşır

[h=2]İzmir Genel Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]