Oncelikle Mac cihazları tasarım, uretkenliğe yonelik, yenilikci, uzun omurlu yapılarından dolayı seviyorum fakat maalesef F/P oranı olarak donanım acısından bircok urunun gerisinde kalan cihazlar olduğu su goturmez bir gercek. Bu yazımda kendi Mac cihazlarımın ısınmaması icin ne gibi şeyler yaptığımı paylaşacağım ve umuyorum bu rehber size de yol gosterecek.
Gundelik hayatta bircok insan Mac cihazları icerik tuketme, odev yapma, internette gezinme gibi temel amaclar icin kullanıyor ve bu kullanımlar icin cok cekirdeğe, yuksek frekanslara ihtiyac yok. Zaten render alma, AutoCAD programlarını kullanma, oyun oynama gibi işlemlerde ihtiyac duyduğumuz bu cok cekirdek ve yuksek frekanslar anca o zaman bir anlam kazanıyor. Gelelim bu gunluk kullanım icin işlemcileri kısıtlama işlemine bu işlemi 3 şekilde yapabiliyoruz.
1) Underclock = frekans duşurme anlamına geliyor, işlemcinin calışma frekansını belirlediğimiz değere sabitleyerek guc tuketimi, ısınma gibi unsurları kendi kontrolumuz altına alıyoruz. (Maalesef macOS icin calışan frekans sabitleyici
Herhangi bir program bulamadım bu yuzden bu olayı gercekleştiremiyoruz fakat alternatifi var aşağıda değineceğim)
2) Turbo Boost kapatma = işlemcilerin en yuksek guc cekmeye izin verdikleri bu durum kısa sureli ve belirli parametreler arasında calışır mesela 90W guc tuketimine sahip bir işlemci 8 saniye icin 125W cekebiliyor Turbo Boost ile. Bu ozelliği kapatarak gereksiz ısınmaların ve guc tuketiminin onune gecmek mumkun (Turbo Boost switcher, Volt'a, voltageshift bu programlarla bu işlemleri yapabilirsiniz)
3) Undervolt = işlemcinin calışma voltajını duşurerek aynı frekanslarda daha az guc cekmesine ve daha az ısınmasını sağlıyor. Fakat maalesef Apple 6. nesil işlemci ustu cihazların MSR değişimlerini engellediği icin voltaj ayarı yapılamıyor bu nedenle 6. nesil ustu bir işlemciniz varsa macOS uzerinde undervolt yapamıyorsunuz. (Volt'a, voltageshift bu programlar undervolt işlemi icin kullanılabilir)
Benim kullandığım ve onerdiğim program Volta - Ultimate power control for Mac bu program paralı fakat basit bir arayuze sahip işlemciye tuketebileceği maks. Watt limitini ayarlayabiliyorsunuz, destekliyorsa undervolt yapabiliyorsunuz, surekli maks. Frekansında calışmasına zorlayabiliyorsunuz ayrıca fişten cekildiğinde duşuk guc moduna fişe takıldığında yuksek guc moduna gecsin şeklinde ayar da yapabiliyorsunuz. Maksimum -150MV ayarını destekliyor.
Bir diğer onerdiğim program ise daha gelişmiş undervolt imkanı sunan bilgisayar uzerinde bulunan CPU, GPU, cpucache, systemagency, analogy ı/o, digital ı/o bu bileşenlere undervolt işlemi yapabileceğiniz VoltageShift programı kullanması basit değil terminal uzerinden calışıyor, grafik arayuzu yok ama eğer cihazınız destekliyorsa cok fazla bileşene undervolt işlemi yapabilirsiniz. Programın kullanma detayları verdiğim linkte var takıldığınız yer olduğunda yorum olarak yazarsanız yardımcı olmaya calışırım.
Bir de ucretsiz versiyona sahip olan Turbo Boost Switcher for Mac OS X programı var. Basitce Turbo Boost ozelliğini acıp kapatabiliyorsunuz eğer Pro surumu satın alırsanız uygulama bazlı ayar veya pil durumuna gore ayar yapabiliyorsunuz. Yani mesela normalde Turbo Boost ozelliği kapalı olsun render programını acınca Turbo Boost acılsın gibi senaryolar yaparak gundelik kullanımda cihazı serin ve sessiz olarak kullanıp iş uygulamalarına gectiğinizde performansınızın kaldığı yerden devam etmesini sağlayabilirsiniz.
Gelelim bu programlara neden ihtiyac duyuyoruz:
1) Alt rehberde bahsettiğim gibi bir bug oluşup web sitelerin, uygulamaların aşırı oranda kaynak tuketmesi durumuyla karşılaşabilirsiniz.
2) Daha uzun pil sureleri daha serin kullanımlar isteyebilirsiniz.
3) Aynı frekanslarda duşuk voltajlarla(cihaz destekliyorsa) bileşenlerin omrunu uzatabilirsiniz.
Biraz da bu programların sıcaklıklara ne gibi katkı sağladıklarına bakalım. (Ayarlar etkinleştirilmişken CPU Benchmark skor duşuşlerini ya da render surelerinin ne kadar uzadığını paylaşmıyorum cunku kullanım amacı zaten gundelik olarak girdiğimiz web siteleri, uygulamalar uzerine olduğu icin gerek yok)
1. test cihazım i7-7700K işlemciye sahip bir iMac oncelikle işlemci ozelliklerine bir bakalım:
Tek cekirdek en yuksek frekansı 4.5 GHz, 4 cekirdek maksimum 4.4 GHz hızda calışıyor. Tabloda yazanın haricinde sanırım bu işlemci de 45W ile sınırlandırılmış.
Intel Power gadget programı ile butun cekirdeklere (scalar + all thread Frequency) yuklendiğim zaman.
Durum 1 Turbo Boost acık, guc sınırlaması yok 80℃ | durum 2 Turbo Boost kapalı, guc sınırlaması yok 73℃ | durum 3 Turbo Boost kapalı, guc sınırlaması 20 Watt 57℃
1)
2)
3)
Şimdi tek cekirdeğe yuklenelim (scalar + maximum Frequency)
Durum 1 Turbo Boost acık, guc sınırlaması yok 71℃ | durum 2 Turbo Boost kapalı, guc sınırlaması 20 Watt 54℃
1)
2)
2. test cihazım i7-8750H işlemciye sahip bir MacBook Pro oncelikle işlemci ozelliklerine bir bakalım:
Tek cekirdek en yuksek frekansı 4.1 GHz, 6 cekirdek en yuksek frekansı ise 3.9 GHz 45W TDP değerine sahip.
Intel Power gadget programı ile butun cekirdeklere (scalar + all thread Frequency) yuklendiğim zaman.
Durum 1 Turbo Boost acık, guc sınırlaması yok 97℃ (fan %50 devreye girdi) | durum 2 Turbo Boost kapalı, guc sınırlaması yok 69℃
1)
2)
1. durumda maalesef gozuktuğu gibi 6 cekirdek 3.9 GHz'de calışması gerekirken 3.5 GHz'de calışmış yani throttle uygulamış ayrıca en yuksek sıcaklıkları ve fan sesi artışını bu testte yaşadım.
Tekrardan tek cekirdeğe yuklenelim.
Durum 1 Turbo Boost acık, guc sınırlaması yok 65℃ | durum 2 Turbo Boost kapalı, guc sınırlaması yok 54℃
1)
2)
Not: Cihazlar sistem kontrolune bırakılmış fan profilleri ile soğutulmaktaydı ve test boyunca 1 durum haric cihazların fanları calışmıyordu. Ozel fan profilleri ile bu sıcaklıkları duşurmek ayrıca mumkun.
Sonuc: Turbo Boost ozelliğini kapatmak en kotu durumda bile 10℃ sıcaklık avantajı sağlıyor ustune undervolt yapılsa cok cok daha aşağılara duşecek değerler.
Benim bu olayı hayata gecirme sebeplerimden biri MacBook cihazımda internette gezinirken hızlıca aşağı yukarı kaydırma yaptığım zaman, cok fazla sekme acıp aralarında dolaştığım zaman, YouTube uzerinden 1080P60 video izlediğim zaman yani kısaca gunluk kullanımda bile aluminyum kasası sayesinde kucağımda sıcaklık hissediyordum işte bu yuzden sıcaklıkları duşurmek adına boyle bir işlem yaptım. iMac cihazımda ise 4K/2K icerik tukettiğim icin sıkca CPU 80 derece limitini 10 saniye sureyle aştı diye bildirimler alıyordum(ekstra bir program yardımıyla bu bildirimler geliyor) bu rehberi uyguladıktan sonra o uyarılın kesildiğini fakat yine de aynı performansla videoları izleyebildiğimi fark ettim. Bu olaylar genellikle Mojave ve Catalina ilk surumlerini kullanırken başıma geliyordu şu an butun cihazlarım 10.15.4 son surume guncellendi pek fazla ısınma sorunuyla karşılaşmıyorum ama yine de eski surumde kalan, guncellemeye rağmen cihazı duzelmeyen insanlara umarım yararı olur.
macOS ile ilgili başka rehberlerimi takip etmek isterseniz linklerini buraya bırakıyorum:
Mac Cihazlarda Tumleşik(i) veya Ayrık(d) GPU Kullanıma Zorlama (Rehber) - Technopat Sosyal