“Stres” sozcuğu, Latince “Estricta” fiilinden turemiş, “Basınc, Yuklenme, Gerilim, Zorlanma” anlamına gelen bir terimdir. Gunumuz tıbbında Selye tarafından Psikiyatri ve Genel Tıp icin gecerli bir model olarak ortaya atılışından bu yana 50 yıl gecmiş olmasına rağmen bu terim gunluk hayatımıza yerleşmiştir. Robert Hooke’un analizleri 20 yuzyılda fizyoloji, psikoloji ve sosyoloji alanında stres modelini derinden etkilemiştir.
Lazarus ve Folkman’a gore stres insanın cevresi ile karşılıklı etkileşimsel ilişkisinin sonucudur. Her insanın aynı olaya farklı tepkiler vermesi de bu karşılıklı etkileşimsel ilişkiden kaynaklanmaktadır. Bu etkileşimi sağlayan temel nokta insanların var olan durumu, istek ve beklentileri, kişisel kaynaklarını değerlendirme bicimleridir.
Stres’in fizyolojisini inceleyen bilim adamları, sempatik sinir sistemi ile kalp atımında arış, goz bebeklerinde buyume, iskelet kaslarında guc artışı gozlemlemişlerdir. Bunun yanı sıra stres altındaki bireyin tukuruk miktarında azalma olduğu gorulmuştur. Bu durum yutkunma zorluğuna, midede hidrokrolik asit artışına; diyare veya kabızlığa neden olmaktadır.
Stres sonucu ortaya cıkan ofkeyi birey ice ya da dışa yoneltecektir. Birey ofkesini ice yoneltip, onu icinde tutup duşunmemeye calışıyorsa bu durum bir sure sonra kişinin kendisine donup yuksek tansiyon, ulser, depresyon gibi rahatsızlıklara yol acabilir. Birey ofkesini dışa yoneltip, kontrolsuz bir bicimde sozel olarak ifade ediyorsa bu durum gecici bir rahatlama sağlasa da bireyin enerjisini tuketmesine ve davranışlarının kontrolunun gucleşmesine yol acar.
Onemli olan stresli durum esnasında ofkeyi kontrol edip doğru şekilde kendini ifade edebilmektir. Bireyin ofkeli olduğunu kabul etmesi ve ofke tepkisine karşı geliştirilecek farkındalık ile ilk adım atılmış olur. Farkındalık oluşturulduktan sonra ofkenin yani kişide stres yaratan durumun kaynağı araştırılır. Ofkenin kaynağı bulunduktan sonra karşılaşılacak benzer durumlarda bireyin ofke ile baş etme yontemlerini kullanması sağlanır. Bu şekilde birey ofkesini doğru ifade etme becerisini yani ofke kontrolunu sağlamış olur.
Stresli duruma maruz kalan kişide hiperventilasyon meydana gelir. Bu durum kişinin sık ve yuzeysel nefes alıp vermesi durumudur. Hiperventilasyon durumunda kişi ihtiyac duyulandan fazla oksijen alır ve karbondioksit cıktısı normale gore azdır. Bu nedenle; baş donmesi, nefes darlığı gibi sıkıntılar oluşur.
Nefes Egzersizi:
Rahat bir konumda oturun. Eller ve kollar rahat olabilecek konumda olmalıdır. “Cansız Beden” duruşunu al.
Burundan nefes alımı yapılır.
Nefesi verirken “Rahatla” komutunu ver.
Nefesi ikinci defa aldığında nefesi icinde tut ve vucudun gergin kısımlarını hisset. Sonra nefes verirken gerginliğin gevşemesine odaklan.
Sozel Telkinler:
Gerginliği yavaşca bırak.
Sakin ol ve dinlen.
Gevşe ve kaslarını serbest bırak.
Kaslarındaki gerginliği yok et.
Daha daha derin, daha rahat.
Sıralama:
Eller ve on ust kol bolumu
Yuz(alın, gozle burun, ağız ve cene)
Boyun ve omuz
Goğus
Kalcalar
Bacaklar
1 dk hayal kurma

[h=2]Denizli Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]