Tukenmişlik, aşırı miktarda ve uzun sureli strese maruz kalma sonucunda ortaya cıkan duygusal, zihinsel ve fiziksel yorgunluk, bitkinlik halidir. Kişi kendisini tekrarlayan baskı altında ezilmiş ve surekli gelen istekleri karşılamaz durumda hissettiğinde ortaya cıkar. Stres devam ettikce kişi soz konusu olaylara olan ilgisini ve motivasyonunu gittikce kaybeder.
Tukenmişlik, uretkenliği ve enerjiyi azaltır, kişiyi caresiz, umutsuz, umursamaz ve ofkeli bir duruma getirir. Zaman gectikce daha fazla verecek bir şeyin kalmadığı duygusu ve yabancılaşma ortaya cıkar.
Bazı gunler bircok kişi kendisini sıkılmış, cok fazla yuk altında kalmış, yeterince takdir edilmemiş, hicbir başarısı farkedilmemiş durumda hissedebilir. Boyle zamanlarda sabahları yataktan cıkmak bile işkence haline gelebilir. Bu duygular arada sırada hissedildiğinde normal olarak karşılanabilirken sık sık yaşanır hale geldiyse tukenmişlik sendromuna işaret ediyor olabilir.
STRES VE TUKENMİŞLİK ARASINDAKİ FARK
Tukenmişlik (Burnout), aşırı duzeyde strese maruz kalmanın sonucu olabilir ancak aşırı duzeyde stresle ile aynı şey değildir. Stresin iceriğinde temel nokta “cok fazla”dır. Fiziksel ve psikolojik anlamda kişinin uzerinde cok fazla miktarda baskı vardır streste. Bununla birlikte, stres altında olan kişiler ters giden şeyleri kontrol altına alabilirlerse kendilerini daha iyi hissedeceklerini duşunebilirler.
Tukenmişlik ise “yeterli olmamak” hakkındadır. Tukenmiş olmak demek boş hissetmek, motivasyondan yoksun olmak, umursamamaktır. Tukenmişlik sendromu yaşayan kişiler genellikle durumlarında olumlu bir değişiklik olacağı umudunu taşımazlar. Ağır stresin sorumluluklar icinde boğulmak olduğu duşunulurse tukenmişlik tamamen corak bir arazide kalmaya benzer. Stres ve tukenmişlik arasındaki bir diğer fark da kişi, stres altında olduğunun farkında olurken tukenmişlik yaşadığını her zaman farketmeyebilir. Stres altındaki kişi aşırı sorumluluk ve stres yaratan durum ve kendisi arasında bağlantı hissederken tukenmişlik durumunda bağlantısızlık ve yabancılaşma soz konusudur. Yine stres altında birey duygularını tepkisel olarak ortaya koyar anca tukenmişlik yaşayan bireyin duyguları korelir. Stres altında yaşanan “telaş” duygusunun yerini tukenmişlikte caresizlik ve umutsuzluk alır.
Bireyin stres tolerans duzeyi hissedilen stres miktarını ve tukenmişlik yaşamaya ne kadar yakın olabileceğini belirler. Bazı kişiler hafif strese kalmalarına rağmen tolerans duzeyleri duşuk olduğundan tukenmişlik yaşayabilirken ağır strese maruz kalan bazı kişiler stresi daha iyi tolere edebiliyorlarsa tukenmişlik yaşamayabilirler.
NEDENİ
Tukenmişlik sendromunun bircok nedeni olabilir. Coğunlukla iş ve işyerinden kaynaklanır ancak aşırı calıştığını ve hakettiğinden az değer gorduğunu hisseden herkes risk altındadır. Yani bu durum bir ofis calışanının da, ev işleri, cocuklar ve/veya yaşlı, hasta bir ebeveynin bakımını uzun suredir ustlenmiş olan bir annenin de başına gelebilir. Stresli bir iş ve cok fazla sorumluluk bu rahatsızlığın ortaya cıkması icin tek başına yeterli değildir. Yaşam tarzı ve bazı kişilik ozellikleri de gorulme oranına katkıda bulunur. İşten arta kalan zamanınızda ne yaptığınız, ve dunyaya nasıl baktığınız bile sizi bu sendromu yaşamaya daha acık hale getiren faktorlerdir.
Eğer siz de:
Her gunu kotu bir gun gibi yaşıyorsanız
İşiniz ya da evinizle ilgilenmek enerjinizi boşa harcamak gibi geliyorsa
Kendinizi surekli yorgun hissediyorsanız
Gunun coğu sıkıcı, tekduze işlerle geciyorsa
Ne yapsanız bir fark yaratmadığınız ya da takdir edilmediğinizi hissediyorsanız
Geceleri uyuyamıyorsanız
Sabahları uyanıp yataktan cıkmak işkence gibi geliyorsa tukenmişlik sendromu yaşıyor olabilirsiniz.
Tukenmişlik sendromunun olumsuz etkileri ev, aile ve sosyal hayatınız da dahil hayatınızın her alanına yayılabilir. Uzun vadede bağışıklı sisteminin zayıflamasına neden olarak soğuk algınlığı, grip gibi hastalıklara daha kolay yakalanmanıza neden olabilir. Bireye verdiği fiziksel ve psikolojik zararlar nedeniyle tukenmişlik ile başetmeye calışmak, bu konuda yardım almak onemlidir. Eğer erken aşamalarda farkedilirse basit stresle başetme tekniklerini kullanarak, onceliklerinizi yeniden belirleyerek kısa surede tekrar toparlanmanız mumkundur.

[h=2]Ankara Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]