RİA takılmadan once ayrıntılı bir anamnez alındıktan sonra iyi bir jinekolojik muayene ve enfeksiyon taraması yapılmalıdır. Bu muayene sırasında Pap-smear alınmalı, cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve gebelik yonunden araştırma yapılmalıdır. Herhangi bir olumsuzluk tespit edilirse RİA takılmadan once tedavi edilmelidir. Yerleştirmeden once hastaya RİA konusunda ayrıntılı bilgi verilmeli ve hastanın bu konuda merak ettiği tum soruları yanıtlanmalıdır.
RİA takılması icin en uygun zaman genellikle rahim ağzı kanalının acık ve kaygan olduğu ve gebelik olasılığının en az olduğu adet donemi ya da menstruel peryottan hemen sonraki donemdir. Bu donemler hem serviksin en yumuşak hem de gebelik riskinin en az olduğu donemlerdir. Buna rağmen gebeliğin olmadığı herhangi bir zamanda RİA takılmasında bir engel yoktur. Takılma işlem suresi 5-15 dakika arasında değişir. RİA takıldıktan sonra kadınların coğu rahminde kramp hissedebilir. Takılmadan once verilecek olan bir takım ilaclar kramp olayına engel olabilir.
Kadınlara RİA takılmadan bir saat once krampları onlemek icin bir ağrı kesici alması, olası bir enfeksiyonu onleyebilmek icin de uygun bir antibiyotik alması onerilebilir.
RİA takılması işlemi cok kısa suren ve takılma sırasında genellikle hafif ağrı duyulan bir mudahaledir. RİA taktırmak isteyen kişinin ağrı eşiği duşukse ya da cok aşırı korku duyuyorsa lokal anestezi altında ya da hicbir ağrı hissetmemesi icin kısa sureli uyumasını sağlayan sedoanestezi altında da bu işlem gercekleştirilebilir.
RİA'yı yerleştirmek icin vajinayı acmaya yarayan bir spekulum kullanılır. Batikon ile vaginal lavaj yapılır. Serviks uygun yerinden tek dişli ile tutulur. Bir tup icine yerleştirilmiş olan RİA servikal kanaldan nazikce gecirilerek uterin kaviteye yerleştirilir. RİA yerleştirildikten sonra tup cıkartılır ve RİA ipi serviksten dışarı yaklaşık 1-2 cm uzunlukta kalacak şekilde kesilir, ip asla vagina dışına taşırılacak şekilde uzun bırakılmamalıdır. RİA takıldıktan sonra bazı kadınlarda bulantı ve pelviste kramp tarzında kasılma olabilir. Derin nefes alarak ve gevşeme sağlanarak bu durumlar onlenebilir. Alet takıldıktan sonra etkisi hemen başlar.
RİA yerleştirdikten sonra egzersiz, yuzme, sex gibi normal aktivitelere hemen geri donulebilir. RİA takıldıktan hemen sonra sık sık değiştirmek kaydıyla vajinal tampon kullanılmasında da bir sakınca yoktur.
RİA kontrolu
Kadınlar vagina icinde bulunan RİA'nın ipini parmak yardımıyla hissedebilirler. Normalden daha kısa bırakılan RİA ipleri rahim icine cekilebilir. RİA ipi hissedilmiyorsa hemen ilave başka bir metod uygulanmalıdır. RİA mevcutken adet gecikmesi olursa hemen gebelik testi yaptırılmalıdır. Jinekolojik muayene sırasında RİA ipi izlenmiyorsa bu durumda RİA ipi ya rahim icine donmuş ya da RİA rahimden dışarı atılmış olabilir. RİA uterusta ne kadar uzun sure kalırsa, atılma olasılığı o kadar duşuktur.
İki - uc ayda bir eller yıkandıktan sonra temiz şartlarda RİA ipi vajinadan uygulanan parmakla kontrol edilmelidir. RİA ipi hissedilmezse doktora muracaat edilmelidir. Ayrıca adet gecikmesi, vaginada alışılmışın dışında akıntı, koku olduğunda yine doktora muracaat edilmelidir. Her yıl duzenli olarak RİA kontrolu yapılması onerilir.
RİA kullanırken doktorun aranması gereken durumlar
-Kanama normalden fazla olduğunda
-Bakırlı RİA'sı olanlarda adet gecikmesi halinde
-Karın ağrısı ve rahimde şiddetli kramp olduğunda
-Cinsel yolla bulaşan hastalıklara maruz kalındığında ve anormal kokulu vajinal akıntı olduğunda
-RİA ipinin hissedilmediği durumlarda
-Yuksek ateşle birlikte kasık ağrısı olduğunda
RİA'nın cıkarılması
RİA herhangi bir zamanda cıkartılabilir. Cıkartma işlemi takılma işleminden cok daha kolay bir işlemdir.
Yumurtlamaya yakın RİA cıkartılırsa ve RİA cıkartılmadan once cinsel ilişki olduysa spermler uzun sure canlı kalabileceği icin gebelik olabilir.
Kadınlar asla RİA'yı kendileri cıkarmamalı, zarar verebilirler. RİA doktor tarafından steril şartlarda ipinden tutularak cıkartılırken RİA'nın kolları yukarı kalkar ve servikal kanaldan rahatlıkla gecebilir. Eğer enfeksiyon, kanama gibi bir engel yoksa eski RİA cıkartılır cıkartılmaz ekseriya yeni bir RİA takılabilir.
Cok nadir durumlarda RİA rahim icinde değilse, direk batın filmi cekilerek RİA'nın konumu tespit edildikten sonra RİA genellikle laparoskopik yolla ameliyathane şartlarında cıkartılabilir.

Op. Dr. Kutlugul Yuksel
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı

[h=2]Ankara Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]