Sosyal fobi, kişinin sosyal durumlar karşısında duyduğu aşırı korku, heyecandır; bir tur anksiyete rahatsızlığıdır. Başkaları tarafından eleştirilme, olumsuz değerlendirilme, yargılanma ve seyredilmekten yoğun şekilde kaygı duyarlar ve korkarlar. Kaygı ve korku yaşadıkları icin bu durumlardan kacınma eğilimindedirler. Kacındıkları icin bu durum kişinin iş, okul, ozel hayatını olumsuz etkiler.
Sosyal fobisi olan kişi başkalarının karşısında yemek yemek, calışmak, kalabalık ortamlarda soz hakkı almak, sunum yapmak gibi korku ve heyecan uyandıracak durumlardan kacınırlar.
Liebowitz Sosyal Fobi Olceği’nde belirlenen sosyal durumlar şu şekildedir:
Toplum icinde telefonla goruşme
Kucuk bir grup etkinliğinde yer alma
Toplum icinde yemek yeme
Toplum icinde bir şeyler icme
Yetkili biri ile konuşma
Dinleyiciler onunde konuşma, rol yapma
Partiye/eğlenceye gitme
Başkaları tarafından izlenirken calışm
Başkaları tarafından izlenirken yazma
Cok iyi tanımadığı biriyle telefonda goruşme
Cok iyi tanımadığı biriyle yuz yuze konuşma
Yabancılarla karşılaşma
Genel tuvaletleri kullanma
Birilerinin oturduğu odaya girme
İlgi odağı olma
Bir toplantıda hazırsızlık konuşma yapma
Yetenek, yeti veya bilgi testine tabi tutulm
İyi tanımadığı birine onaylanmadığını veya aynı duşuncede olmadığını ifade etme
Cok iyi tanımadığı birinin gozlerinin icine bakma
Onceden hazırlanmış bir raporu bir gruba sozel olarak sunm
Romantik veya cinsel ilişki amacıyla birini tavlamaya calışma
Alınan bir malı parasını geri almak uzere iade etme
Parti/davet verme
Israrlı bir satıcıya karşı koyma
Sosyal fobinin iki ceşidi vardır; korkular bircok sosyal durumları kapsıyorsa yaygın tip, bazı durumları kapsıyorsa (partiye gitme, tanımadığı biriyle yuz yuze konuşma vb.) yaygın olmayan tiptir.
Sosyal anksiyete bozukluğunun ileri ki aşamalarında kişi sosyal durumlarla karşılaştığında panik atak geliştirebilir. Buna ek olarak diğer somatik yakınmalar; yuz kızarması, terleme, bacaklarda gevşeme ve hızlı kalp atışı olarak sıralayabiliriz.
Sosyal fobi de genetiğin rolu cok guclu olmasa da vardır. Tabi ki ailesinde ya da akrabasında sosyal fobik olan birinde gorulme olasılığı daha fazladır. En onemli nedenlerinden biri de beyinde serotonin adı verilen kimyasal maddenin sosyal fobisi olan kişilerde normalden daha az olduğu ileri surulmuştur.
Sosyal fobinin nedenlerinden biri biyolojik etken diğerleri ise psikolojik ve cevreseldir. Orneğin; sınıfta soruya yanlış bir cevap verdiği icin alay konusu olan cocuk kucuk duştuğunu, rezil olduğunu duşunur. Bu onu tekrar arkadaşları arasında soru cevaplamaktan alıkoyar. Aşırı koruyucu, red edici, sevgi veremeyen ya da katı anne babaların cocuklarında daha sık gorulmektedir.
Ozetle; biyolojik etkenler duşuk olasılık da olsa sosyal fobiyi tetiklemektedir. Bunun yanı sıra, gecmişte utanc verici veya kucuk duşurucu bir olay yaşanmış ve bunun sonucunda sosyal fobi gelişmiş olabilir. Ayrıca anne-babaları tarafından aşırı korunmuş cocuklar bazı sosyal becerileri yeterince kazanamadıkları icin onlarda daha sık gorulmektedir.
Sosyal fobinin tedavisinde ilac ve psikoterapi uygulanmaktadır. Kişi de bulunan sosyal fobinin duzeyine bağlı olarak sadece psikoterapi de uygulanabilir ancak ilac ve psikoterapi birlikte uygulandığında başarı daha yuksektir.

[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]