Parkinson hastalığının altında yatan temel nedenler nelerdir, dunyada ve ulkemizde gorulme sıklığı nasıldır?
Parkinson hastalığı sebebi bilinmeyen bir hastalıktır. Tum sebebi bilinmeyen hastalıklar gibi cevresel ve genetik faktorlerin etkileşimiyle oluşan bir multifaktoriyel hastalık olmasından kuşkulanılmaktadır.
Hasta hangi şikayetlerle ve nasıl bir tabloyla hekime başvurmaktadır?
En sık ilk yakınmalar tek taraflı omuz ağrısı, tedaviye direncli depresyon ve anhedoni ve titremedir.
Hastalığın kesin tanısı nasıl konmaktadır?
Her ne kadar nukleer tıp teknikleri tanıda yardımcı olsa da Parkinson hastalığının tanısı anamnez ve muayene ile konur. Tanıda en duyarlı ve ozgun klinik ozellik asimetrik istirahat tremorudur. Asimetrik istirahat tremoru olanların %90’ında postmortem incelemelerde Parkinson hastalığı saptanmaktadır.
Erken tanının, hastalığın prognozundaki onemi nedir, erken tanı icin neler yapılabilir?
Erken tanıda da bize tek yardımcı ozellik kliniktir. REM uykusu davranış bozukluğu, hiposmi (koku alamama), orta yaş kabızlığı bir arada olduğunda, 10 yıl onceden Parkinson hastalığı cıkacağını %90’a yakın kesinlikle bilebiliyoruz.
Gunumuzde ilk motor belirti ortaya cıktığında rasajilin tedavisi başlanan hastalarda, hastalığın daha yavaş ilerleyeceğini gosteren iki klinik calışma var. Ancak bu konu henuz butun otoritelerin fikir birliğine varacağı kadar kesinlik kazanmış değil. Presemptomatik evrede hastalığın ortaya cıkmasını engelleyecek ya da geciktirecek bir tedavi konusunda yoğun calışmalar surse de henuz elimizde somut bir veri yok.
Hastalığın evreleri ve tipleri hakkında bilgi verebilir misiniz?
Parkinson sendromunun Parkinson hastalığı dışında bir cok sebebi var (orneğin ilaca bağlı parkinsonizm ya da parkinsonizm artı (“Parkinson-plus”) sendromlar). Parkinson hastalığınd ise iki klinik form ayırt edilebiliyor: 1- Tremor ağırlıklı form, 2- Postural instabilite/yuruyuş bozukluğu ağırlıklı form. Trmeo ağırlıklı formun seyri daha yavaş ve prognozu daha iyi diyebiliriz.
Parkinson hastalığının evrelmesi icin Hoehn ve Yahr’ın 1968’de yayınladığı evreleme yontemi kullanılmaktadır:
DEĞİŞTİRİLMİŞ HOEHN-YAHR EVRELEMESİ
Evre 0- Hastalık bulgusu yok.
Evre 1- Tek taraflı hastalık.
Evre 1.5- Tek taraflı artı aksiyel tutulum.
Evre 2- Bilateral hastalık, denge bozukluğu yok.
Evre 2.5- Hafif iki taraflı hastalık, cekme testinde toparlanıyor.
Evre 3- Hafif orta bilateral hastalık ve bir miktar postural kararsızlık, fiziksel olarak
bağımsız.
Evre 4- Şiddetli ozurluluk, yardımsız ayakta durabilir ve yuruyebilir.
Evre 5- Yardımsız tekerlekli sandalyeye ya da yatağa bağımlı.
Parkinson hastalığının tedavisinde rasajilinin konumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bir monoamin oksidaz-B (MAO-B) inhibitoru olan rasajilin’in guvenle kanıtlanmış iki kullanım alanı vardır: 1- Hastalığın erken evre tedavisi, 2- Doz sonu kotuleşmesi tedavisi.
Bu iki alan dışında hastalık modifikasyonu, tremor, depresyon, bitkinlik (fatique) tedavisi ve yaşam kalitesine olumlu etkisi hakkında olumlu sonuc almış daha kucuk olcekli calışmalar vardır.
Hasta yakını, hasta ve hekim uclu iletişiminin, hastalığın seyrinde ve tedavisindeki onemini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Hasta-hasta yakını-hekim işbirliği her hastalığın tedavi yonetiminde olmazsa olmazdır. Ancak bu uclunun Parkinson hastalığının tedavisindeki yeri daha da onemlidir, cunku:
Gun icine sık aralıklarla dağılmış karmşık tedavi rejimleri soz konusudur.
Derin beyin stimulatoru, apomorfin infuzyonu, levodopa karbidopa jejunal jel infuzyonu gibi invazif tedaviler giderek artan sıklıkta uygulanmaktadır.
Hastalık belirtileri kadar garip yan etkilerle de baş etmek gerekmektedir: Durtu kontrol bozukluğu (patolojik kumar oynama, patolojik alışveriş gibi), diskineziler, psikoz, vb.
Duzenli egzersiz programlarının gerek ilerlemeyi yavaşlamada gerek semptomları azaltmada etkin olduğu artık bilinmektedir.
Bu nedenlerle hasta ve hasta yakınlarının iş birliği etkin olduğunda, hastanın ve hasta yakının yaşam kalitesi cok daha iyi olmaktadır.
Son olarak, eklemek istediklerinizi rica ederiz.
Ulkemizdeki ilac satış rakamlarından 10,000 kadar hastanın tedavi almadığını tahmin ediyoruz. Bence bu noktada en etkin yontem aile hekimlerinin ve genel pratik yapan pratisyen hekimlerin eğitimidir. Bilindiği gibi orta evre Parkisnon hastalığı gorulur gorulmez tanınmasını sağlıyacak klinik bulgularla ortaya cıkar (tipik postur ve yurume bozukluğu, tremor, vd). Hastalığın temel semptomatolojisi ve temel tedavi prensipleri hakkında soz konusu hekim grubunun farkındalığının arttırılması, etkin semptomatik tedavisi olan Parkinson hastalığından muzdarip daha fazla hastanın, tedaviden yararlanmasını sağlayacaktır.

[h=2]Ankara Noroloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]