Somatizasyon bozukluğu, fiziksel bir nedeni olmaksızın, tekrarlayan belirsiz bedensel yakınmalar ile belirlenen bir somatoform bozukluktur. Gercekte hastalarda kişisel ve toplumsal sıkıntıların beden dili ile ifade edilmesi soz konusudur.


Bu hastalık genelde 30 yaşından once başlar. Sureğen bir hastalıktır, sık tekrarlayan, değişen ve ağrı ile karakterize olan bedensel belirtiler gorulur. Genelde bu ağrıları acıklayacak bedensel bir hastalık bulunamaz. Hastanın yaşam oykusunde benzer şikayetlerin sıkı sık tekrarladığı gorulur. Tekrar tekrar yapılan muayeneler ve ayrıntılı tetkiklerde ağrıları acıklayacak bir neden bulunamaz. Surekli yakınmaları olan bu hastalar zaman icinde toplumda dikkat cekmeye ve bu sayede bazı sorumluluklarından kurtulmaya başlarlar. Herkesin bir araya geldiği toplumsal olaylarda (duğun, bayram ve cenaze gibi) bu kişilere hal hatır sormanın ardından hastalığı sorulur, hasta oldukları icin onlardan bir şey yapması beklenmez ve ozel ilgi gosterilir.


Bu hastaların yıllardır hasta olduğu bilinir, ancak hastalığının ne olduğu tam olarak bilinmez. Her seferinde farklı yakınmalar getirirler ve bu yakınmalara genelde tanı konamaz. Hastaların yanında mutlaka bir ağrı kesici vardır ve bazen bu hastalar birbirlerine şeker gibi ağrı kesici ikram ederler. Hemen hemen tum ağrı kesicileri kullanmışlardır ve ağrı kesici tuketimi cok fazladır. Gittikleri doktorlardan değişik ağrı kesiciler talep ederler ve cok sayıda ilacın olduğu receteler yazıldığında memnun olurlar. Doktor bir neden bulamadığında veya ilac onermediğinde bundan memnun olmaz ve başka doktor arayışına girişirler. Erken yaşlarda başlayan bu hastalık kişilik sorunu gibi sureğendir.


Hastalar bu hastalıkları yolu ile toplumsal ilişki kurarlar. Başkalarına karşı duyulan ofkenin represyonu (bastırma); ofkesini kişinin kendisine yoneltmesi soz konusudur.Guclu superegolu, cezalandırıcı kişilik orgutlenmesi soz konusudur. Ozsaygı duşukluğu yaygındır. Hasta rolunu benimseyen ebeveyne benzemeye calışma soz konusudur. Dinamik acıdan depresyona benzerlik vardır. Beden yakınmaları ile ifade edilen arzu veya durtu represe edilmektedir. Superego catışmaları, kısmen belirtilerle ifade edilir.


Somatizasyon bozukluğu adı altında toplanan belirtiler şunlardır: (Bu tanıyı koyabilmek icin DSM 9’a gore tanımlanan bu 34 belirtiden en az 13 tanesi aynı kişide gorulmuş olmalıdır):


1.Kusma
2.Kol ve bacak ağrısı
3.Nefes darlığı
4.Sağırlık
5.Yurume zorluğu
6.Karın ağrısı
7.Sırt ağrısı
8.Carpıntı
9.Cift gorme
10.Kas ağrısı
11.Eklem ağrısı
12.Bulantı
13.Sersemlik
14.Bulanık gorme
15.İdrar yapma gucluğu
16.Karında şişkinlik hissi
17.İdrar yaparken ağrı duyma
18.Unutkanlık
19.Korluk
20.Cinsel ilişki sırasında cinsel organlarda yanma
21.İshal
22.Baş ağrısı dışındaki bedenin herhangi bir yerinde ağrı duyma
23.Yutma gucluğu
24.Bayılma
25.Cinsel isteksizlik
26.Değişik besinler yediğinde bunları tolere edememe
27.Ses kısıklığı
28.Sara benzeri nobet gecirme
29.Goğus ağrısı
30.Cinsel ilişki sırasında ağrı duyma
31.Ağrılı adet gorme
32.Duzensiz adet gorme
33.Aşırı adet kanaması
34.Gebelik boyunca kusma


Belirtiler genelde hastayı da rahatsız edici duzeydedir. Bu nedenle hastalar sıklıkla doktora başvururlar, değişik ağrı kesiciler kullanırlar ve genelde yaşam tarzlarını da hastalığa gore değiştirirler.


Somatizasyon Bozukluğunun Gorulme Oranı
11)Kadınlarda erkeklerden 5-20 kat daha fazla gorulmektedir.
22)Genel toplumda %1-2 oranında gorulur.
33)Birinci basamakta %5-10 oranında gorulur.
44)Eğitim durumu duşuk ve geliri az olanlarda daha fazla gorulur.
55)30 yaşından once, sıklıkla ergenlikte başlar.


Somatizasyon Bozukluğunun Ortaya Cıkış Nedenleri


Hastalığın neden ortaya cıktığı tam olarak bilinmemektedir. Hastalığa biyolojik, sosyal ve psikolojik faktorlerin yol actığı ileri surulmektedir.


*Sosyal nedenler: Hastalar sosyal ilişik kurabilmek icin bedensel yakınmalarını kullanıyor olabilirler. Orneğin kocasının her akşam kahveye gitmesini istemeyen bir ev hanımı bunu direk ifade etmek yerine kocasının evde kalmasını sağlamak icin surekli hasta olduğunu yalnız kalamayacağını one suruyor olabilir. Yine cocuklarından bir istekte bulunurken hastalığını one surebilir. Bazı hastalar yaşadıkları stresle başa cıkmak icin bedensel yakınmalar kullanırlar. Orneğin psikolojik kokenli bayılmalarda olduğu gibi kişinin bilinc dışı catışmalarının doğurduğu stres bayılma ile sonuclanabilir.


*Psikodinamik nedenler: Freud’a gore cinsel icgudulere bağlı bilinc dışında olan catışmalar bazı hastalarda bu belirtileri ortaya cıkarmaktadır.


*Biyolojik nedenler: Bazı araştırmacılar bu hastalığın noropsikolojik nedenlere dayandığını one surmektedir. Bu hastalarda dikkat ve bilişsel işlevlerde bozukluk olduğu ve bunun sonucunda algı bozuklukları oluştuğu ileri surulmektedir. Bu hastalığın genetik yatkınlığı olduğu duşunulmektedir. Hastaların birinci derece yakınlarında hastalığın gorulme oranı %10-20’dir. Yine bu ailelerde madde kullanımı ve kişilik bozuklukları daha sık gorulmektedir. Yine sitokinler denen bağışıklık sisteminde haberci rolu oynayan bazı maddelerin bu hastalığın ortaya cıkışında rol oynayabileceği duşunulmektedir.


Somatizasyonla Seyreden Diğer Psikiyatrik Rahatsızlıklar


Bazı hastalar da az sayıda belirti olabilir ve zaman zaman somatizasyon tanısı koyulamayabilir. Somatizasyon bozukluğu tek başına gorulebileceği gibi bazı diğer psikiyatrik hastalıklarla da sıklıkla bir arada bulunabilmektedir.


-Depresyon
-Panik Bozukluk
-Yaygın anksiyete bozukluğu
-Obsesif-Kompulsif bozukluk
-Posttravmatik Stres bozukluğu
-Psikotik Bozukluklar
-Uyum Bozuklukları
-Alkol-madde kullanım Bozuklukları


Somatizasyon Bozukluğu Hipokondriasis İle Karıştırılır mı?


Somatizasyon bozukluğunun ayırıcı tanısında hipokondriazisi duşunmek gerekir. Hipokondriasis daha gec yaşta ortaya cıkar, genelde tek belirti ile karakterizedir. Orneğin hastaya gore kendisinin midesi curumuştur, yakında bu hastalıktan olecektir ve doktorlar bu hastalığa tanı koyamamaktadır. Hastalar bu hastalıktan oleceğini duşunur ve bu duşunceleri saplantı duzeyindedir. Gidilen her doktorda tekrar tekrar bu hastalığın ortaya cıkarılması istenir. Yapılan tetkikler ve muayeneler hastanın boyle bir hastalığı olmadığına telkin etmeye yeterli gelmez, her seferinde başka doktorla aynı araştırmalar tekrarlanır.


Somatizasyon hastalarında ise değişik belirtiler soz konusudur, birkac ay başı ağrır bunun araştırılması yapılır buna yonelik ilac başlanır, iyileştikten bir sure sonra sırtında acıklanamayan ağrılar başlar, cok sayıda doktora başvurur ve değişik operasyonlar gecirirler. Ancak her seferinde bir sure sonra hastalık başka belirtilerle tekrar başlar.


Somatizasyon Bozukluğunun Tedavisi


Somatizasyon tedavisinde genel kabul goren belli bir tedavi yaklaşımı yoktur tedavide goz onune alınması gereken ve daha cok deneyimlerden elde edilen bazı ilkeler vardır:



- Hastanın tedavisi belli bir hekim tarafından ustlenilmelidir.Fakat semptomlarıyla ilgili bircok uzmana gondermekten sakınılmalıdır.
- Hastanın yakınmalarının gercek olduğu kabul edilmeli ve hastanın onemsendiği ve yakınmalarına inanıldığı izlenimi yaratılmalıdır.
- Tedavi hedefleri konusunda hasta ile hekim uzlaşmalıdır.
- Hastada tam iyileşme değil işlevselliğin artırılması hedeflenmelidir.
- Hastaya yetersiz ve uygun olmayan guvenceler verilmemeli ve hastalığın kronik bir seyir gosterdiği belirtilmelidir.
- İstirahat raporu duzenlemekten kacınılmalıdır.
- Gereksiz mudahele, tetkik ve recetelerden kacınılmalıdır.
- Hastaya konversiyon şikÂyetlerinin ciddi bir hastalığın sonucu olmadığıyla ilgili bilgiler verilmelidir.

[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]