Başarılarınız sizi yeterince tatmin etmiyor mu?
Bitirilmesi gereken işlerinizi, “En iyisini yapmalıyım” duşuncesi ile hep geciktiriyor musunuz?
Kendinizi surekli eleştiriyor, hep olumsuz taraflarınızı mı goruyorsunuz?
O halde siz de bir “mukemmeliyetci” olabilirsiniz. Mukemmeliyetci kişiler zor ve yakalanması cok guc hedefler peşinde koşar ve en ufak bir hatayı ne kendilerinde ne de başkalarında kabul eder, tam tersine bunu genel bir başarısızlık olarak gorur.
Başarılı biri olmak icin mukemmeliyetcilik gerekli midir?
Başarı icin mukemmeliyetciliğin gerekli olduğuna dair yaygın bir yanlış inanış vardır. Oysa, yapılan araştırmalar bunun tam tersini soyluyor, yani mukemmeliyetci tutumlar başarıyı golgeliyor! “Başarı odaklı” kişiler, gercekleştirilebilir hedeflere odaklanır ve o hedefe ulaşırken yaşadıkları surecin de keyfini cıkarır. Buna karşılık, mukemmeliyetci kişiler, “kusursuzu” başardığında mutlu olur, başarısızlıklarına, tokezlemelerine tahammul edemez ve boyle durumlarda kendi değerlerini sorgulamaya başlar. Aynı zamanda, cevrelerinde bulunanların da en ufak hatalarına karşı toleransları olmadığı icin, sıklıkla “En iyisini ben yaparım, başkalarına guvenmiyorum” duşuncesiyle işlerinin tek yetkili kişisi olmayı tercih ederler. Mukemmeliyetci kişiler eleştiriye de acık değildir, zira eleştiriyi kendi kişiliklerine mal eder ve bu yuzden hemen savunmacı ve katı bir tutum sergiler. Oysa, başarı odaklı kişiler eleştiriyi kendi gelişimleri icin bir fırsat kabul eder ve kendi hatalarından da olumlu dersler cıkararak yoluna devam eder.
Mukemmeliyetciliğin nedenleri
Şimdiye kadar yapılan araştırmalar mukemmeliyetciliğin temelinde başarısızlık ve reddedilme korkusu (bu, ozellikle cocukluk ve ergenlik donemlerinde ailenin yaklaşımlarına bağlı olarak gelişir), ozguven sorunları ve siyah ya da beyaz şeklinde “katı” duşunme tarzının olduğunu gosteriyor.
Eğer siz de kendinizi bir mukemmeliyetci olarak tanımlıyorsanız, bu yonunuzu gozden gecirmeniz faydalı olacaktır, cunku bu tarz bir eğilim size yarardan cok zarar getirebilir. Bu kişilik profilindeki kişilerin yaşamlarının bir bolumunde ya da genelinde aşağıdaki psikolojik sorunları yaşama olasılıkları hayli yuksektir:
Depresyon
Sucluluk duygusu
Ozguven azlığı
Motivasyon duşukluğu
Obsesif kompulsif davranışlar sergileme
Yeme bozuklukları
Uyku bozuklukları
Yorgunluk, bitkinlik
Mukemmeliyetciliğinizi nasıl hafifletebilirsiniz?
Bir sure sadece gozlem yapın; olaylara verdiğiniz tepkilere, kendinizle ilgili beklentilerinize, genel duygusal durumunuza, duşunce tarzınıza dikkat edin, mukemmeliyetcilik eğilimlerinizi fark etmeye calışın.
Aşağıdaki soruların cevaplarını bir sure, bir deftere not alın, size destek olacak bir yakınınızla ya da bir psikologla paylaşın:
-Yaşamınızda daha cok hangi alanlarında bu eğilimi gosteriyorsunuz?
-Bu davranış ve duşunce tarzı sizi nasıl etkiliyor?
– -Meli, -malı tarzındaki duşunce kalıplarınız var mı? (Or: “Girdiğim her sınavı ilk sıralarda kazanmalıyım”, “Her zaman iş yerinde en başarılı eleman olmalıyım”
Mukemmeliyetciliğinizi torpulemeniz ve daha rahat bir yaklaşımı benimsemeniz icin nelere ihtiyacınız var?
Değiştirmek istediğiniz tum mukemmeliyetci duşuncelerinizi ve davranışlarınızı liste haline getirin ve her biri icin yeni alternatifler belirleyin.
Or: “Yaptığım her iş kusursuz olmalı, en ufak hata benim başarısızlığımdır!” duşuncesi yerine “Ben de herkes gibi hata yapabilirim, bu benim başarısız olduğum anlamına gelmez, şimdiye kadar yaptığım ve başardığım pek cok şey var” duşuncesini alternatif olarak belirleyebilirsiniz.
Mukemmeliyetciliğin yaşamınıza getirdiği avantajları ve dezavantajları bir liste haline getirin. Boylelikle, belki de, bu eğiliminizin bircok olumsuzluğa bedel olduğunu gorebilirsiniz.
Cevrenizdeki kişileri de gozlemleyin, mukemmeliyetci olmayan arkadaşlarınız varsa onlardan bu konuda gosterdiğiniz her gelişmeyi size gostermelerini, sizi motive etmelerini isteyin.
Not: Tum bu yontemleri uygularken kendinize zaman tanıyın; acele etmeden, farkındalığınızı geliştirerek bu yonde gelişiminize devam edin. Unutmayın, hafifletmeye calıştığınız şey “mukemmeliyetciliğiniz”, yani bu sureci de zamanında ve en iyi şekilde (!) bitirilmesi gereken bir proje olarak gormeyin!

[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]