Sinusler burun icerisinde yuz ve kafatasına doğru genişleyen, icleri solunum ortusu ile doşeli hava boşluklarıdır. Başlangıcta bezelye buyukluğunde olan sinusler cocukluk ve genc erişkinlik cağında buyumeye ve genişlemeye devam ederler. Sinusler burun ic yuzunu kaplayan aynı ortu ile kaplıdırlar. Bir kurşunkalem başı buyukluğunde yol ile burun boşluğuna bağlanırlar. Sinusler burun gibi normal mukus salgılarlar. Gunde ortalama yarım litre uretilen mukus burun icini nemlendirir, partikulleri yıkar ve geriye arkada boğaza doğru akar.
Sinuzit bu tarif ettiğimiz hava boşluklarının iltihabına verilen isimdir. Sinus muayenesi endoskoplar ile yapılır. Burun icinden sinuslerin boşaldığı bolumler endoskop ile gorulebilir. Ancak bir cok hava hucresinden oluşan sinusleri en detaylı seri kesitler alarak cekilen bilgisayarlı tomografi gosterir. Akut sinuzit, soğuk algınlığı sonrasında fazla miktarda mukus salgılanması ile ortaya cıkar. Allerjik bunyelilerde veya septum deviasyonu gibi burun ici kemiğinin eğriliklerinde nezle uzun surer ve sinuslerin icini doşeyen ortu de enfekte olur. Boylelikle akut sinuzit gelişir. Aşırı salgılanan mukus sinusler icinde birikir, basınc artar, yuzde ve alında parmak basmakla artan ağrılar oluşur. Kafatası ağırlaşır. Burun akıntısı yeşil - sarı renk alır. Akut sinuzit tedavisi, en aşağı 10 gun surmesi gereken antibiotik ve yardımcı ilacları kapsar. Bu enfeksiyonların sık tekrarlanması halinde, hekim tarafından tedavi edilmeyen olgularda yetersiz ve uygun olmayan medikal tedaviler sonucunda, enfeksiyon bulguları 12 haftayı gecer ve kronik sinuzit oluşur. Burada surekli geniz akıntısı, oksuruk, koku kaybı gibi şikayetler mevcuttur. Ancak ağrı şikayeti akut sinuzite gore geri plandadır. Kronik sinuzit teşhisi, paranasal sinus bilgisayarlı tomografisi ile koyulur. Antibiotik tedavisine cevap vermez. Endoskopik sinus cerrahisi dediğimiz cerrahi girişim onerilir.
Sinuzitden korunmanın başlıca yolları şoyle ozetlenebilir:
1. Uzayan nezle ve eklenen baş ağrısı durumlarında derhal KBB hekimine muracat edilmelidir.
2. Allerjik kişilerin allerji tedavisi ve onlemlerini almaları gerekmektedir.
3. İyi nefes almayı ve mukus akışını engelleyen yapısal bozuklukların (septum deviasyonu gibi) cerrahi yoldan duzeltilmesi gerekmektedir.
4. Sigara ust solunum yolu ortusunu tahrib eder ve doğal direnc mekanizmasını bozar.
Grip - KBB
Ust solunum yollarında burun ve nazofarenks fizyolojisi onemlidir. Burunun birinci gorevi nefes almaktır. Alt konkalar vaskuler yapıdan zengindir ve dış ortam ısısına gore vasodilatasyon ve vasokonstriksiyon oluşturarak denge sağlarlar. İkinci gorevi solunan havayı nemlendirmektir. Normal bir burun dışarıdan soluduğu havayı posterior konkalara gecirene kadar, hergun 1-2 litre salgıladığı mukus ortusu sayesinde %100 nemlendirir. Ucuncu fonksiyonu solunan havayı temizlemektir. Mukus ortusu icinde lizozimler, immunglobulinler ve antimikrobial ajanlar bulunmaktadır. Mukosilier aktivite ise bu ortunun silier sistem ile geriye doğru ve sinuslerde ostiumlara doğru saniyede 6 mm.'lik hareketidir. Hareketin hızı, ısı, nem ve ph değişiminden etkilenir. Tum bu fonksiyonlar hep beraber burun icinde dışarıdaki ajanlara karşı bariyerleri oluşturur. Dorduncu fonksiyonu ise koku almaktır. Grip virusler ile oluşan bir ust solunum yolu hastalığıdır. Rinovirusler sonbahar ve ilkbahar mevsimlerinde, korona virusler Aralık - Mart ayları arasında sıklıkla gorulurler. Damlacık yolu ile bulaşırlar. Halk arasında uşumek hastalığı hızlandırır diye bir bilgi dolaşır. Aslında uşumenin hastalanma ile direkt bir ilgisi bulunmamaktadır.
Uşumek iki şekilde rol oynar.
1. Enfeksiyona karşı genel rezistansı (direnci) duşurebilir
2. Burun mukozasında refleks vasokonstriksiyon yapar.
Normalde burun mukozasının ısısı 28 - 33 derece arasındadır. Uşumek ile burun ici mukozası (vasokonstriksiyon) 6 derece civarında duşer. Bu mukosilier aktiviteyi bozar. Atmosferin %45 oranında nem miktarı vardır. Kuru ve soğuk havadan icerideki sıcak kaloriferli havaya gecişte nem miktarında %15 oranında duşme olur ve bu da sıvı emilimini hızlandırarak, burun mukus oranında azalma yapar ve kuruluk oluşur. Aşırı nem de zararlıdır, bu da sıvının vucuttan buharlaşmasını azaltır ve ısıdaki minicik bir duşme bile uşume yaratır.
Bu fizyopatolojik değişimler yukarıda bahsettiğim gibi mikrobik ajanlara karşı burun ici bariyer mekanizmasını bozar ve enfeksiyonun yerleşmesini kolaylaştırır. Dışarısının 18 - 20 derece olması, nem oranının %45 olması ve sık havalandırılan bir ortam olması burun mukozası icin optimal şartlardır ve kişileri enfeksiyonlara direncli hale getirir. Bu durumda kış aylarında ne cok giyinmek, ne de az giyinmek gerekir ve kapalı, klimalı, aşırı ısınmış veya aşırı kuru ortamlar enfeksiyonlar icin uygun ortamlar olmaktadırlar. Havalandırması daha zor olan kalabalık okul sınıfları da enfeksiyonların bulaşması icin uygun ortamlardır.
Bir deney yapılmış ve optimum şartlarda nem, ısı ve havalandırmaya sahip bir odanın icine sağlıklı kişilerle, yeni gripal enfeksiyon almış kişiler beraber oturtulmuş ve 1 gun sonunda sağlıklı kişilerin enfeksiyon kapmadığı ortaya cıkmıştır.
Kişisel olarak duşuk kilolu cocuklar, vitamin eksikliği olanlar, septum deviasyonu, adenoid, polip, allerji, ve kronik enfeksiyon odakları olan kişiler daha kolay hastalanırlar. Spor yapan insanlar ise daha gec hastalanırlar. Korona ve rinovirusler ile başlayan gripal enfeksiyonlarda, 3. gunun sonunda burun kulturlerinde streptokok, hemofilus influenza ve stafilokoklar gorulur, yani sekonder bakterial enfeksiyon oluşur.
Grip'in klinik seyirde 4 evresi bulunmaktadır.
1. İskemik donem: Birkac saat surer, burun ve boğazda kuruluk hissedilir.
2. İrritasyon fazı: Birkac saat - gun arasında değişir. Burunda tıkanıklık, sulu akıntı, hapşırma, boğazda kuruluk ve yanma hissedilir.
3. Venoz staz ve sekonder enfeksiyon fazı: 2. gunden sonra oluşur. Mukopurulan akıntı gorulur.
4. İyileşme: 5 -10 gun arasında iyileşme başlar.
Grip komplikasyonları sinuzit, otit, tonsillit, lenfadenit, larengotrakeit, bronşit, pnomonidir.
Semptomatik tedavi onerilir. 18-20 derece, %45'lik nem oranına sahip ortamda dinlenme, analjezik, antipiretik, sıvı ve antihistaminikler tedaviler arasındadır. Antibiyotikler komplikasyonlarda etkilidirler.

[h=2]İstanbul Kulak Burun Boğaz uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]