Bazılarımız son bir senedir, bazılarımızsa liseye başladığından beri universite sınavına hazırlanıyorlar. Ailesi biraz daha bilincli olanlar ya da iyi bir okulun, bolumun gelecekte cocuklarının hayatını ne kadar etkileyeceğini bilen ailelerin cocukları ilkokul zamanlarından beri yavaş yavaş calışmaya başlamıştı/başlatılmıştı. Bircok test cozmuş, soruların dunya kadar farklı turleriyle karşılaşmış, yetmiyormuş gibi onlarla boğuşup galip gelmiştik. Konuları anlamakta sıkıntı yaşamıyor, tam aksine soruların rontgenini cekecek kadar bu işi anlayabiliyorduk. Hani leb demeden leblebiyi anlayabilme yetimiz bayağı bir geliştirmiştik. Sorunun icindeki tuzağı gorebiliyor, soruyu hazırlayanın bizde neyi olcmek istediğini kavrayabiliyorduk. Butun bunlar zamanla olan ve belli bir surede gelişme gosteren yetilerimizdi. Kısaca cok calışmıştık. Piyasa da bulunan tum test kitaplarını bitirmiştik. Zaman zaman denemelerde farklı duygular yaşamıyor değildik. Nedense sınav sonrasında kacırdığımız sorunun benzerini daha once bircok kez cozmuştuk. Bilmediğimiz bir soru tipi değildi, zaten nasıl olduysa karnımızda garip bir hareketlenme olmuştu. Bazen de sınavda sıkıldığımız, konuları hatırlamadığımız zamanlar olmuyor değildi, ama olabilirdi bunlar. Birkac milyon kişinin girdiği bir sınavda yuksek hedeflerimiz vardı. Tabi ki bu ister istemez bizi biraz endişelendirmiyor değildi. Ama normaldi bunlar. Sıkıntı yapacak bir şey değildi. İster istemez sıkıntı yaşayabilirdik. Hem sonra az da calışmamıştık. Piyasada cozulecek test kitabı kalmamıştı. Bir dakikanın altında bir surede soruları cozebiliyorduk. Hocalarımız, arkadaşlarımız bizim iyi bir universiteye ve istediğimiz bolume gireceğimizden emindiler. Ailemiz ve akrabalarımızda oyle. Biz mi? Evet bizde oyle hissediyorduk. Bazen garip bir his yoklamıyor değildi, ama bunca yaptıklarımız ortadayken, bu kadar başarılı sonuclar almışken, insanların olumlu duşunceleri kulaklarımızda cınlarken mi sıkıntı yaşayacaktık? Buraya kadar anlattıklarımızı biraz daha acıklayalım.
Sınav sırasında yaşanan bir boşluk, bildiklerimizi unuttuğumuz hissi veya vucudumuzda alışık olmadığımız bir hareketlilik yaşıyorsak, sınav sonrasında rahat bir yerde sınav sorularını rahat bir şekilde cevaplayabiliyorsak ve gercek sonucun bu olmadığına yonelik bir inancımız varsa sınav kaygımızın olabileceğini duşunebiliriz.
Sınav kaygısının sebeplerini kısaca ozetlemeye calışırsak;
Zamanı iyi kullanmayla ilgili sorunlar,
Calışmayı bilememek ya da yanlış calışma alışkanlıkları,
Beklenti duzeyimizin ya da kendimizi sorumlu hissettiğimiz kişilerin beklenti duzeylerinin yuksek olması,
Calışmamızın/sonucun tam teşekkullu olma ya da mukemmel olmasını istemek/beklenilmesi,
Zamanında yapılması gereken calışmaları kısaca gorev ve sorumlulukları ertelemek,
Sınavın sonucuna odaklanmak başarısız olma, bu şekilde değerlendirilme korkusu.
Yazılan bu sebepler dışında sınav kaygısı/stresine sebep olan nedenler bulunabilir.
Sınav kaygısı/stresinin etkileri olarak;
-Oğrendiklerimizi sınavda kullanamayız.
-Okuduğumuzu anlamada gucluk yaşarız,
-Duşuncelerimizi organize etmekte ve cıkarımda bulunmakta zorlanırız,
-Dikkatimiz zayıflar ve azalır,
-Sınava odaklanmamız gerekirken sınav dışında ne varsa dikkatimizi ceker,
-Zihinsel becerilerimiz zayıflar, bilgilerimizi hatırlamakta zorlanırız,
-Sınav dışında her şey dikkatimizi cektiğinden enerjimizin tukendiğini ve yorulduğumuzu hissederiz,
-Sınav kaygısı bedenimizin hastalanmasına sebep olabilmektedir.
Sınav kaygısının belirtileri olarak;
-Nefes alıp vermede hızlanma,
-kendini gergin ya da sinirli hissetmek,
-Kalp atış hızında artma,
-Terleme ve ya titreme hali,
-Ağızda kuruluk hissi,
-Mide şikayeti,
-Bağırsaklarda hareketlilik(ishal-kabızlık vb.)
-Telaşlanma, şaşırma hali, organize olmakta zorlanmak,
-Başında ağrı hissi,
-Huzursuzlanma, uykunun gelmesi,
-Konsantre olmada zorlanmak,
-Yorgunluk hissetmek veya bu histe artış,
-Karın ağrısı veya karında hareketlilik hissi,
-Yeme alışkanlıklarında değişiklik,
-Ortamdan kacma ya da uzaklaşma isteği,
-Kaygı ve korku hali, gibi belirtiler sayılabilir.
Sınav kaygısı yaşayan bireyde aşağıdaki duyguların ağır bastığı bulunmuştur;
-Endişe hali,
-Ofkelenmek, kızmak,
-Huzursuzluk,
-Korku ve umitsizlik,
-Utanmak,
-Hayal kırıklığı,
-Tedirginlik,
-Mutsuzluk
Psikologlara gore kaygı insan hayatı icin olmazsa olmaz bir duygumuzdur. Bizi hayata hazırlamada yaralıdır. Fakat butun duygularımızda olduğu gibi kaygımız da belli olcude olması bizim yararımızayken bunun belli bir seviyeyi aşıp bize ket vurmaya başlaması sağlıksız olandır. Peki, kaygıyı kontrol altında tutmanın bize ne gibi bir faydası olabilir?
Sınava konsantre olur ve sorulara odaklanabiliriz. Dikkatimizi rahatca toparlarken, duşuncelerimizi organize edebiliriz. Paniğe kapılmamızı engeller. Dolayısıyla duşuncelerimizi olumsuz hale getirmemizin onune gecebiliriz. Başarının bir basamağı da belli olculerde kontrolun bizde olduğu hissidir. Bunu başarabilirsek potansiyelimizi azami oranda kullanabiliriz.
Sınava girecek bir bireyi sınav esnasında ve oncesinde kaygılandırabilecek bazı duşunceler;
-Sınava hazır değilim,
-Bu kadar şeyi oğrenmem gerekli mi?
-Bu bilgileri nerede kullanacağım ki?
-Sınava ne gerek var ki?
-Bu bilgiler gelecekte işime yaramaz,
-Sınav icin yeterince vaktim yok,
-Konuları anlayamıyorum,
-Bu gidişle sınavda başarılı olamam,
-Sınav cok kotu gececek vb.
Bunca olumsuz duşuncenin zihnimizden gectiği bir ortamda doğru duşunmek nasıl olmalıdır? Ne yapmalıyım? Yapabileceğime odaklanmalı ve en iyisini yapabilmeliyim. Elimden geleni yapmamın bana ne zararı olabilir? Sınavda ve şuan buradayım, bu surede sınava odaklanabilirim. Yeterince zamanım olmasa da kalan zamanı etkili bir şekilde kullanabilirim. Butun konuları bitirememiş olsam da onemli gorduğum konulara oncelik vererek sınava hazırlanabilirim. Tamamen bırakmış olmama. Ağırlıklı konu ve soru tiplerine daha cok zaman ayırabilirim. Anlamadığım ya da yapamadığım konular icin yardım alabilirim. Bu normal bir şey. Boş vermeden, herkes gibi olmasam da elimden gelenin en iyisini yapabilirim. Bu ve bunun gibi duşunceler sizin sınavda olabildiğince kalabilmenizi sağlayabilir. Sınav kaygınızı kontrol altında tutabilirseniz; sınava konsantre olabilir, duşuncelerinizi organize edebilirsiniz. Dikkatinizi toplamada, calıştığımız konuları hatırlamada, ertelemeden calışabilmenize, zamanı akıllıca kullanmanıza, performansımızı arttırmada onemli rol oynar. Sınav kaygısı başa cıkılmayacak bir problem olmayıp doğru yardımla ustesinden gelinebilinecek bir sıkıntıdır. Sınav kaygısında kullanılan bazı yontemler; duşunceleri durdurmak, kendi kendine telkin vermek, emdr, dikkati başka yone toplamak, hipnoterapi, kopru objeler kullanmak, ic diyaloğu kurmak, imajinasyon, otojenik gevşeme gibi teknikler kullanılmaktadır.

[h=2]Konya Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]