Amerikalılar, 8 Kasım'daki ara secimlerde, bulundukları eyaletlerdeki valilik ve diğer yerel pozisyonların yanı sıra Kongre'nin Temsilciler Meclisi'ndeki 435 sandalyenin tamamı, Senato'daki 100 sandalyenin de 35'i icin sandığa gidecek.
Demokratik Parti ve Cumhuriyetci Parti'nin kafa kafaya yarıştığı secimlerde, kurtaj hakkından suc oranlarındaki artışa, gocmenlikten eğitime, ekonomiden Covid-19'a pek cok başlık secmenlerin oylarını etkileyen konular arasında yer alıyor.
SECMENLER EKONOMİK KOŞULLAR HAKKINDA KARAMSAR
Ulkede ara secimlere sayılı gunler kalırken anketler, secmenlerin oylarını etkileyen en onemli faktorlerin başında ekonominin geldiğini gosteriyor.
Morning Consult tarafından yapılan bir ankete gore, ulkede 10 secmenden 8'i ara secimlerde kime oy vereceğine karar verirken ekonominin cok onemli bir faktor olduğunu kaydediyor.
Pew Research Center'ın 5 bin 98 kişinin katılımıyla gercekleştirdiği anketin sonuclarına gore kayıtlı secmenlerin yuzde 79'u oy kararlarında ekonominin "cok onemli" olduğunu belirtiyor.
ABD'li yetişkinlerin sadece yuzde 17'si ekonominin "mukemmel veya iyi durumda" olduğunu duşunurken, bu durum kamuoyunun mevcut ekonomik koşullar hakkında karamsar olduğunu ortaya koyuyor.
ENFLASYON EN BUYUK ENDİŞE KAYNAĞI
Yuksek enflasyon, son donemde hızında kaydedilen yavaşlamaya rağmen secmenlerin en buyuk endişesi olmaya devam ediyor.
ABD'de Covid-19 salgını sonrası ekonomik toparlanmanın ardından parasal teşviklerin etkisiyle guclenen tuketici talebine karşın arzda yaşanan sıkıntıyla yukselişe gecen ve Rusya-Ukrayna savaşıyla artan enerji ile emtia fiyatları sonucu hızlanan enflasyon, Amerikalıların yaşam maliyetini artırmayı surduruyor.
Son donemde benzin fiyatlarındaki duşuşun etkisiyle haziran ayından bu yana hızında yavaşlama gorulse de enflasyon, yuksek seyrini koruyor.
ABD Calışma Bakanlığı verilerine gore, haziran ayında yuzde 9,1 ile 41 yılın zirvesine cıkan enflasyon temmuzda yuzde 8,5'e, ağustosta 8,3'e ve eylulde yuzde 8,2'ye gerilemişti.
GIDA, ENERJİ VE KONUT FİYATLARI ENFLASYONUN İTİCİ GUCLERİ
Anketler, secmenlerin ozellikle, gıda ve tuketim malları, enerji ile konut fiyatları konusunda endişeli olduğunu gosteriyor.
Resmi veriler de gıda, enerji ve barınma maliyetlerinin enflasyonun itici gucleri olduğunu ortaya koyuyor. Son enflasyon raporunda, gıda fiyatlarının eylulde yıllık bazda yuzde 11,2 ve barınma maliyetlerinin yuzde 6,6 arttığı dikkati cekiyor.
Aynı donemde enerji fiyatlarının ise aylık bazda yuzde 2,1'lik duşuşe karşın yıllık bazda yuzde 19,8 arttığı kayıtlarda yer alıyor. Enerji kalemi altında yer alan benzin fiyatlarının eylulde aylık yuzde 4,9 azalırken, yıllık yuzde 18,2 arttığı kaydediliyor.
BENZİN FİYATLARININ YENİDEN ARTMASINDAN ENDİŞE DUYULUYOR
Ara secimler oncesi muhaliflerin ekonomi ve benzin fiyatlarına yonelik eleştirileriyle karşı karşıya kalan ABD Başkanı Joe Biden, enflasyonu duşurmenin en buyuk oncelikleri olduğunu vurgulamaya devam ediyor.
Biden, Petrol İhrac Eden Ulkeler Orgutu (OPEC) ve OPEC dışı bazı uretici ulkelerden oluşan OPEC+ grubunun gunluk petrol uretimini kasımdan itibaren 2 milyon varil azaltma kararıyla yeniden artış endişesi duyulan benzin fiyatlarını kontrol altında tutmak icin onlemler almayı surduruyor.
Ulke genelinde benzin fiyatlarını duşurmeye yardımcı olmak icin mart ayında stratejik petrol rezervinden toplamda 180 milyon varilin uzerinde petrolun piyasaya surulmesine izin veren Biden, son olarak ekim ayında 15 milyon varilin daha piyasaya suruleceğini duyurmuştu.
Ayrıca Biden yonetimi, enflasyonun duşurulmesine yonelik kapsamlı sağlık, iklim ve vergi duzenlemelerini iceren 430 milyar dolarlık "Enflasyonu Duşurme Yasası"nı da ağustos ayında hayata gecirmişti.
ARTAN FAİZLER RESESYON ENDİŞELERİNİ BERABERİNDE GETİRDİ
ABD Merkez Bankası'nın (Fed) yuksek enflasyonla mucadelesi de yoğun şekilde suruyor.
Talebi soğutarak fiyatları duşurmeyi amaclayan Fed, mart toplantısında 25 baz puan artışla 2018'den bu yana ilk kez faiz artırımına gitme kararı alırken, mayıs toplantısında 50 baz puan, haziran, temmuz, eylul ve kasım toplantılarında ise 75'er baz puanlık faiz artışına gitmişti.
Fed'in para politikasındaki "şahin" tutumu ve agresif faiz artırımları, ABD ekonomisinde resesyon beklentilerini de beraberinde getirmişti.
ABD ekonomisi, bu yılın ilk ceyreğinde gosterdiği yuzde 1,6'lık daralmanın ardından ikinci ceyrekte 0,6 kuculerek teknik olarak resesyona girmişti. Ulke ekonomisi, yılın ucuncu ceyreğinde ise yuzde 2,6 ile beklenenden fazla buyume kaydetmişti.
"SECMENLERİN AKLINDAKİ BİR NUMARALI KONU, ENFLASYON"
Rutgers Business School Finans ve Ekonomi Profesoru John Longo, "Ekonomi secimlerde onemli bir rol oynayacak. Pek cok secmenin aklındaki bir numaralı konu yuksek enflasyon" dedi.
Secmenlerin yuksek enflasyonla her gun markette ve benzin istasyonunda karşılaştığını belirten Longo, faiz oranlarındaki keskin artışın da sokaktaki ortalama bir kişinin emeklilik tasarruflarını etkileyen hisse senedi ve tahvil piyasası kayıplarına neden olduğunu aktardı.
Longo, "Secmenler, ekonominin doğru yolda olup olmadığına veya bir değişikliğe ihtiyac olup olmadığına karar vermek zorunda kalacak" diye konuştu.
Temel kaygının enflasyonu kontrol altına almak olduğunu vurgulayan Longo, bununla ilgili bir diğer endişenin de Fed'in enflasyonu duşururken işsizlik oranını onemli olcude yukseltmeden veya ekonomiyi derin bir resesyona sokmadan "yumuşak bir iniş" gercekleştirip gercekleştiremeyeceği olduğunu ifade etti.
Longo, Demokratların Meclis ve Senato'nun kontrolunu elinde tutmalarının ek yasalar cıkarmalarını sağlayacağını, Cumhuriyetcilerin Kongre'nin iki kanadından birini kontrol etmesinin "tıkanma" senaryosuna neden olabileceğini, Cumhuriyetcilerin hem Meclis hem de Senato'nun kontrolunu ellerine gecirmeleri halinde ise Demokratların yasa cıkarmasının zorlaşacağını anlattı.
Ana siyasi odağın daha sonra 2024'teki başkanlık secimlerine kayacağını belirten Longo, "Genel olarak, ABD finans piyasaları, cok fazla yasanın gecmediği senaryoyu sevme eğilimindedir. Boylece piyasa gucleri tuketicilerin ve işletmelerin ihtiyaclarını karşılamaya calışabilir" dedi.
"SECMENLER, GIDADAKİ YUKSEK FİYATLARDAN RAHATSIZ"
American Enterprise Institute (AEI) Kıdemli Uzmanı Desmond Lachman da ara secimlerin enflasyonun yuzde 8'i aştığı, son 40 yılın en yuksek seviyesine ulaştığı bir zeminde yapılacağını soyledi.
Bu durumun ucretleri enflasyona ayak uyduramayan ortalama bir calışanı olumsuz etkilediğini vurgulayan Lachman, "Secmenler ozellikle benzin ve gıda urunlerinin yuksek fiyatlarından rahatsız. Bu nedenle enflasyon, bu secimlerde bir numaralı ekonomik ve genel sorun" dedi.
Lachman, secmenlerin coğunluğunun Biden'ın ekonomiyi kotu yonettiğini duşunduğunu belirtti.
Bu nedenle Demokratların Temsilciler Meclisi'ndeki mevcut coğunluklarını kaybetmelerinin muhtemel olduğuna dikkati ceken Lachman, bunun Başkan Biden'ı siyasi gundemini ilerletemeyecek bir "topal ordek" haline getireceğini ifade etti.
Lachman, piyasaların ise daha fazla buyuk kamu harcamasını imkansız hale getireceğinden dolayı bu sonucla rahatlayabileceğini aktardı.
- Paylaş