Bacak şişmesi, yani bacakların veya ayak bileklerinin şişmesi yaygın bir durumdur ve coğu durumda, ozellikle ayakta duranlar ve cok hareket edenler icin herhangi bir endişeye neden olmaz. Ancak, ayak ve ayak bileklerinin şişliği birkac gun icinde inmezse veya başka semptomlar ortaya cıkarsa, durumun nedenlerinin araştırılması gerekir. Bacak şişmesi durumunda bir doktora gorunmeden once, semptomların kendi kendine gecip gecmediğini gormek icin birkac gun beklenebilir. Ancak bacak ağrısı, ateş, uyuşukluk, kızarıklık gibi başka belirtiler ortaya cıkarsa, en kısa zamanda bir uzmana başvurmak gerekir. Bacak şişmesinin farklı yontemlerle tedavi edilebilen bircok farklı nedeni vardır. En yaygın 10 neden şunlardır: 1. Lenfodem nedeniyle bacak şişmesi Lenfodem, dokularda lenf sıvısının birikmesidir. Bu genellikle bir sağlık sorunu veya lenfatik damar eksikliğinden kaynaklanır. Ayrıca lenf duğumleri cıkarıldıktan sonra da semptomlar ortaya cıkar. Lenf sıvısı, karmaşık bir lenfatik damar sisteminde dolaşan protein acısından zengin bir sıvıdır. Lenf bezlerinin gorevi, lenf sıvısını filtreleyerek bakteri gibi zararlı maddeleri hapsetmek ve yok etmektir. Lenfatik damarlarda veya lenf bezlerinde sorun olması durumunda lenf sıvısının dolaşımı azalabilir. Tedavi edilmediği takdirde lenf sıvısının birikmesi yara iyileşmesini engelleyebilir, enfeksiyonlara ve ceşitli hasarlara yol acabilir. Lenfodem genellikle kanser hastalarında radyasyon tedavisinin bir sonucu olarak veya lenf bezlerinin cıkarılmasından sonra ortaya cıkar. 2. Derin ven trombozu nedeniyle bacak şişmesi Bacak damarlarında oluşan kan pıhtıları, ayaklardan kalbe giden kan akışını engelleyebilir. Bu durumda, ayaklar ve ayak bilekleri onemli olcude şişebilir. Kan pıhtıları yuzeysel (sadece derinin altındaki damarlarda gorulur) veya derin (buna derin ven trombozu denir) olabilir. Derin kan pıhtıları bacaktaki bir veya daha fazla onemli damarı tıkayabilir. Bu kan pıhtıları kırılırsa ve kan damarlarından kalbe veya akciğerlere giderse hayati tehlike oluşturabilir. Eğer bir bacak şişmiş, sıcak ve renk değiştiriyorsa hemen bir uzmana başvurun.Semptomların nedeni varisli damarlar ve hatta derin ven trombozu olabilir. Doğru tanı koymak icin alt ekstremitenin tam bir derin ven doppler incelemesi yapılmalıdır. Kan pıhtılarının varlığında doktor tarafından recete edilen kan sulandırıcı en yaygın ve en etkili tedavi yontemidir. 3. Venoz yetmezliğe bağlı bacak şişmesi Venoz yetmezlik, ayaklardan ve bacaklardan gelen kanın toplardamarlardan kalbe duzgun şekilde akmadığı bir dolaşım hastalığıdır. Ayakların ve ayak bileklerinin şişmesi, venoz yetmezliğin ilk belirtilerinden biridir. Normalde damarlar, kapakcıklar yardımıyla kanın sadece bir yonde akmasına izin verir. Bu kapakcıklar hasar gorduğunde veya zayıfladığında, damarlarda kan birikmeye başlayabilir. Bu durumda dokular arasındaki yumuşak dokularda ozellikle ayak ve ayak bileklerinde sıvı birikir. Kronik venoz yetmezlik cilt değişikliklerine, bacak ulserlerine ve enfeksiyonlara neden olabilir. 4. Yuksek tansiyon nedeniyle bacak şişmesi Ayakların şişmesi, kalıcı yuksek tansiyonun bir sonucu olarak da ortaya cıkabilir. Yuksek tansiyon kalbin daha fazla calışmasına neden olur. Yıllar sonra bu, kalbin vucuda kan pompalamada daha az verimli olmasına yol acabilir. Bu ozellikle periferik bolgelerde, en sık olarak bacaklarda gorulur. Zayıf kan akımının bir sonucu olarak kalp, belirli sıvıların biriktiği bacaklardan tum kanı geri getiremez. Yuksek tansiyonun neden olduğu bacak şişmesi kendi başına genellikle buyuk bir sorun oluşturmaz ancak şişmenin kalıcı olmasına izin verilmemelidir. Birkac gunluk tedaviden sonra semptomlar kaybolmazsa, sorunun nedenini bulabilecek ve uygun tedaviyi sağlayabilecek bir uzmana başvurulması gerekir. 5. Enfeksiyon nedeniyle bacak şişmesi Ayak ve ayak bileklerinin şişmesi enfeksiyon sonucu olarak da gelişebilir. Ayak enfeksiyonları, diyabetik noropati veya norolojik sorunlara neden olan diğer rahatsızlıkları olan kişilerde daha sık gorulur. Diyabetik hastalar icin olası sinir hasarı ağrıyı bastırabileceğinden ve ayak sorunları ciddileşebileceğinden, ayaklarında su toplaması veya ulser olup olmadığı her gun kontrol edilmelidir. Ayağınızda enfeksiyonlu gorunen bir kabarcık veya ulser fark ederseniz, hemen bir dahiliye uzmanına veya dermatoloğa gorunun. Enfeksiyonlar genellikle antibiyotiklerle tedavi edilebilir. Enfeksiyonun nedeninin doktor tarafından uygun şekilde tedavi edilmesi onemlidir, aksi takdirde semptomlar tekrar gelişebilir. 6. Kalp, karaciğer veya bobrek hastalığına bağlı bacak şişmesi Bazı durumlarda bacak şişmesine kalp, karaciğer veya bobrek hastalığı da neden olabilir. Ozellikle akşamları şişmiş ayaklar ve ayak bilekleri genellikle vucutta su ve tuz tutulmasının bir işaretidir ve bu da kalp yetmezliğine işaret edebilir. Bobrek hastalıkları da ayak bilekleği ve ayak şişmesine neden olabilir. Bobrekler duzgun calışmadığında vucutta sıvı birikebilir. Karaciğer hastalığı, karaciğerde uretilen ve kanın kan damarlarından cevre dokulara sızmasını onlemekten sorumlu olan bir protein olan albumin uretimini etkileyebilir. Yetersiz albumin uretimi, kanın kan damarlarından sızmasına neden olabilir. Yer cekimi nedeniyle, fazla sıvının ayak bileklerinde ve ayaklarda birikme olasılığı daha yuksektir, ancak karın ve goğuste de sıvı birikimi meydana gelebilir. Karın sıvısı, karın ultrasonu ile tespit edilebilir ve goğus sıvısı, goğus rontgeni ile tespit edilebilir. Bacak şişmesine yorgunluk, iştahsızlık ve kilo artışı eşlik ediyorsa mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır. Aniden nefes darlığı, goğus ağrısı, goğuste baskı ve sıkışma hissederseniz, bu kalp krizi veya pulmoner emboli olabileceğinden hemen bir acil servise başvurun. 7. Eklem sorunları nedeniyle bacak şişmesi Eklem problemleriyle ilişkili bazı hastalıklar da bacakların şişmesine neden olabilir. Bu hastalıklar arasında en yaygın olanlar şunlardır: Gut: Eklemlere yerleşen urik asit kristallerinin neden olduğu ani ataklar şeklinde gelir. Diz hasarı: Sinovyum, kemikler, kaslar, deri ve bağlar arasında yastıklama sağlayan sıvı dolu kucuk bir kesedir. Dizde cok fazla diz cokme veya başka sebeplerden dolayı mukus zarları iltihaplanabilir ve bu da bacak şişmesine neden olabilir. Artrit: Artrit, eklemlerin aşınması ve yıpranmasından kaynaklanan ve ayakların şişmesine de neden olabilen iltihabi bir hastalıktır. 8. Hamilelik nedeniyle bacak şişmesi Hamilelik sırasında uzuvların belirli bir duzeyde şişmesi normaldir. Bununla birlikte, ani veya buyuk şişlik hamilelik toksikemisinin bir işareti olabilir. Bu, hamileliğin 20. haftasında meydana gelir ve yuksek tansiyon ve proteinuri ile ilişkili olabilir. Şişlik cok şiddetliyse veya karın ağrısı, baş ağrısı, sık idrara cıkma, mide bulantısı, kusma ve gorme bozuklukları gibi ceşitli belirtilerle ortaya cıkıyorsa, derhal doktorunuza başvurun. Doğumdan sonra bacakların şişmesi de cok yaygın bir durumdur ve doğumdan sonra annenin dokularında biriken sıvının neden olduğu bir sorundur. Şişmiş uzuvlar (eller, ayaklar, ayak bilekleri) ve kilo alımı ana ozelliklerdir. Şişlik sonucunda cilt gergin ve iltihaplı gorunebilir ve dış tabaka parlak ve kabarık olabilir. Semptomlar genellikle kısa surede kaybolur. 9. Yaralanma nedeniyle bacak şişmesi Bir ayak bileği veya ayak yaralanması kolayca bacak şişmesine neden olabilir. Ayak bileği burkulmaları coğunlukla bir yaralanma veya cıkık ayak bileği sonucu oluşan yaralanma nedeniyle ortaya cıkan şişlikten kaynaklanır. Ayak bileği burkulması durumunda, ayak bileği kemiklerini ve eklemlerini cevreleyen bağlar cok fazla gerilir ve ayak bileğini yerinde tutamaz. Bu durumda, ayak bileği ve ayak onemli olcude şişebilir. Şişmeyi azaltmak icin şunları yapın: - Yaralı bacağı dinlendirin, - Cok yurumekten kacının, - Yaraya buz tutun, - Bileğinizi sarın, - Yaralı bacağı yuksekte tutun. Ağrı birkac gun icinde gecmezse, ağrıyı hızla gidermenize ve ağrının nedenini bulmanıza yardımcı olacak bir uzmana gorunun. 10. İlac nedeniyle bacak şişmesi Yan etki olarak bacak şişmesine neden olabilecek bircok ilac vardır. Bu ilaclar şunlar olabilir: - Doğum kontrol hapları veya hormon replasmanı gibi hormon (ostrojen/testosteron) iceren ilaclar, - Kalsiyum kanal blokerleri. Bunlar, farklı aktif maddeler iceren antihipertansif ilaclardır. - Anabolik (kas ve kemik gelişimini destekler) ve kortikosteroidler (bağışıklık sistemini destekler), - Antidepresanlar, - Steroid olmayan antienflamatuar ilaclar, - Şeker hastalığı icin verilen ilaclar. Bacak şişmesi yaşarsanız ve bunun bir ilactan kaynaklanabileceğini duşunuyorsanız, ilacı yazan doktorla konuşun. Coğu durumda, ilacın olumlu etkileri bacak şişmesinin neden olduğu rahatsızlığı giderebilse de ciddi şişlikler, tedavi eden uzmanın gorevi olan ilac veya ilac dozunu değiştirmesini gerektirebilir.