Sınav kaygısı ve baş etmenin yollarıSınav kaygısı nedir?
Sınav kaygısı, oğrencinin sınavla ilişkili coğu gercekci olmayan olumsuz beklentilerinin yarattığı yoğun sıkıntı hissidir. Sorumluluk sahibi olan, bir hedefi olan ve bunun gercekleşmesi icin caba gosteren her oğrencinin, bilgisinin değerlendirildiği bu tip sınavlardan once kısmen kaygı duyması doğal ve gereklidir. Cunku kaygı az miktarda ise kişi uzerinde motivasyon ve performansı arttırıcı etki gosterir. Ama kaygı istenen duzeyin uzerine cıktığında kişinin dikkat, oğrenme, bellek fonksiyonlarını olumsuz etkiler ve başarıyı ve motivasyonu duşurur. Stresin artmasıyla birlikte olumsuz duşunceler oğrencinin zihnini kaplamaya başlar.

Sınav kaygısı kendini nasıl gosterir?
Stres ve kaygı durumda vucutta birtakım hormonal değişiklikler meydana gelmektedir. Bunun sonucu olarak kaygı ve stresin derecesine gore kişide sınavdan gunler oncesinde bile kendisini gostermeye başlayan huzursuzluk, sinirlilik, konsantrasyon gucluğu, uykusuzluk, karın ağrısı, bulantı, kusma, baş donmesi, titreme, carpıntı, terleme gibi belirtiler ortaya cıkar. Sınav yaklaştıkca belirtiler daha cok artar ve sıkıntının şiddetine gore kimi zaman oğrencinin sınavı terk etmesine, hatta sınava giremeyecek duruma gelmesine neden olur. Sonuc olarak akademik olarak cok başarılı olabilecek bir oğrencinin başarısızlığına sebep olabilir. Sınav kaygısını tetikleyen faktorler nelerdir?
1-Ebeveynin ve eğitim verenlerin beklenti duzeyinin yuksek olması:
Her cocuğun akademik olarak guclu ve zayıf olduğu alanlar olabilir. Doğru yaklaşım ve eğitim ile cocuğun zayıf yonleri geliştirilebilir, eksik yonleri tamamlanabilir. Ama ebeveynin ve oğretmenlerin başarı hırsıyla cocuğu yapabileceğinden fazla bir başarı gostermesi icin zorlamaları cocuğun ya kaygısını cok arttıracak ya da tam tersine ders calışmaktan tamamen soğumasına sebep olacaktır.
2-Cocuğun kişilik yapısı
Hepimiz anne babalarımızdan belli bir genetik miras alarak doğarız. Bu zeminin uzerinde zaman icerisinde cevrenin de etkisiyle kişilik gelişir ve kendine ozgu olan kimliği oluşur. Bazı cocuklar doğaları itibariyle ve anne babanın da eğitimi neticesinde mukemmeliyetci bir kişilik geliştirme eğiliminde olabilirler. Bu cocuklar daha yarışcı, surekli kendilerini başkalarıyla kıyaslayan, ve kendisinden beklentisi yuksek cocuklar olurlar. Bu tip cocuklarda sınav kaygısı daha fazla ortaya cıkar.
3-Sınavla ve sonuclarıyla ilgili olumsuz beklentiler ve duşunce kalıpları
Sınav kaygısını yaşayan cocukların coğu enerjilerinin buyuk bir bolumunu sınav esnasında yaşabileceklerini olumsuzlukları duşunerek harcarlar.
Sık olarak rastlanan yanlış duşunceler:
“Sınavı kazanamazsam kotu bir eğitim alacağım”
“Ailemin benim icin yaptığı butun harcamalar boşa gidecek”
“Oğretmenlerimi hayal kırıklığına uğratacağım”
“Ablam/ağabeyim bu okulu kazanmıştı, ben kazanamazsam başarısız sayılacağım”
“Sınavda her şeyi unutacağım”
“Ya sınavda cevapları kaydırırsam”
“Başkaları benden daha fazla calışıyor, bu calışmayla kazanmam mumkun değil”
“Asla konuları yetiştiremeyeceğim”
4-Hatalı ders calışma
5-Oğrenme sorunlarına yol acan başka sorunların varlığı
Şu unutulmamalıdır ki, bir oğrencinin başarılı olabilmesi icin oncelikli olarak ruhsal acıdan sağlıklı olması gerekir. Ayrıca dikkat ve konsantrasyon sorunu yaşamamaları gerekmektedir.
a)Dikkat eksikliği:
Dikkat eksikliği, aşırı kaygı sonucu oluşabileceği gibi, bazen de başlı başına bir bozukluk olarak karşımıza cıkabilir. Bu cocuklar aşırı kaygıları olmadığı halde konsantre olmakta, dikkatini bir konuya odaklamakta gucluk cekebilir. Aslında kucukluk yaşlardan itibaren var olsa da sınav donemleri gibi yoğun calışma donemlerde daha belirgin olarak kendini gosterebilir. Bu durumda beynin dikkatle ilgili bolumlerinde işlevsel bir sorun vardır.. Tıbbi olarak tedavisi mumkundur.
b)Depresyon:
Mutsuzluk, karamsarlık, cabuk ağlama, uyku duzensizlikleri, iştahsızlık, sinirlilik, kendine guvensizlik olarak kendin gosterir. Cocuğun eski neşesinin kalmadığı goze carpar. Cocuğun akademik başarısı ve motivasyonu giderek duşer. Bu tip cocukların gozden kacırılmaması ve tedavi alması cok onemlidir.
c)Ozgul Oğrenme Gucluğu
Bazı cocukların zekası cok iyi bile olsa belli alanlarda (okuma, yazma, matematik vs. ) beklendiği duzeyde başarı gosterememektedir. Bu gibi durumlarda “ozgul oğrenme gucluğu”'olabileceğinden şuphelenilip cocuğun belli testlerden gecirilip tanı konulması onemlidir. Sıklıkla dikkat eksikliği eşlik eder.
Sınav kaygısını Azaltmada Ebeveynlere Duşen Gorevler Nelerdir?
Hicbir şey cocuğunuzun ruhsal ve bedensel sağlığından daha onemli değildir. Kesinlikle mutlu olamayan bir cocuk başarılı da olamaz. Bu nedenle sınav oncesi ve sonrası her donemde cocuğunuzun yanında olun. Onu ne kadar sevdiğinizi ona her zaman hissettirin. Sınava hazırlık doneminde onun icin yaptığınız maddi manevi tum desteği, onu sevdiğiniz icin yaptığınızı, kazanmasından ziyade onun caba gostermesinin ve elinden geleni yapmasının sizin icin daha onemli olduğunu mutlaka belirtin. Cocuğunuza başarıya adım adım ulaşıldığını, bunun bir maraton olduğunu hatırlatın. Herkes gibi onun da performansının zaman zaman duşebileceğini unutmayın. Bu gibi donemlerde onu motive edip yureklendirin. Bilgi eksikliği olan konuları vakit gecirmeden tespit edin ve gerekli olan onlemleri alın. Kaygıyla baş edemediğini gorurseniz profesyonel destek almaktan kacınmayın. Coğunuzu iyi gozlemleyin, ruhsal bir sıkıntı yaşıyorsa, dikkat ve oğrenme sorunları yaşıyorsa bunların sebebini ve cozumunu bulmaya calışın.
Sınav Kaygısını Azaltmak İcin Oğrenci Neler Yapmalıdır?
1-Sınavın sonucuna değil surece odaklanın
Sınav ve sonuclarını duşunmek zihinsel enerjinizi ve zamanınızı boşa harcamanıza neden olur. Gunluk calışma planları yapın, nasıl ilerlediğinize kendinizde şaşıracaksınız.
2-Olumsuz duşuncelerden uzak durun
Daima olumlu duşunmeye ozen gosterin. Karamsar ve negatif duşuncelerle değerli vaktinizi boşa harcamayın. Hic kimse sınava tum bilgileri tam olarak bilerek giremez. Mutlaka bilgilerin bir kısmı unutulacaktır, onemli olan bunu en aza indirgemektir. Zihinsel enerjinizi yeni bilgileri oğrenmek ve eski bilgilerinizi tekrar etmek icin kullanın.
3-Kendinizi başkalarıyla kıyaslamayın
Herkesin oğrenme ve calışma stili farklıdır. Sizin bir deneme sınavında başarılı olamamanız, bir sonrakinde de başarısız olacağınız anlamına gelmez. Başkalarının ne yaptığını duşunmek yerine eksikliklerinizi tamamlamaya calışmanız daha faydalı olacaktır.
4-Planlı hareket edin, doğru ve etkili ders calışın
Ders calışırken kısa donemli planlar yapmanız cok onemlidir. Tamamlanan her hedef kendinizi daha iyi hissetmenizi ve bir sonraki adımı atmak icin daha hevesli olmanızı sağlayacaktır.
Anlamadan, ezberleyerek calışmak da bilgilerin cabuk unutulmasına sebep olacak, yorum yapma yeteneğinizi zayıflatacaktır. Anlamadığınız kısımları, cok basit bir şey bile olsa oğretenlerinize sormaktan cekinmeyin.
Kendinizi iyi tanıyın, en iyi ne şekilde oğrendiğinizi tespit edin.
Ve mutlaka dinlenmeye zaman ayırın. Onemli olan cok calışmak değil, etkili calışmaktır.
5-Motivasyonunuzu yuksek tutun
Kendinize guveninizi hicbir zaman kaybetmeyin. Kucuk de olsa eski başarılarınızı sık sık hatırlayın.
6-Ailenizden ve oğretmenlerinizden destek istemekten cekinmeyin
Moraliniz bozulduğunda, belli bir konuyu oğrenmekte zorluk cektiğinizde, calışma programınızı oluşturmakta gucluk cektiğinizde yardım istemekten cekinmeyin. Unutmayın her başarılı sporcunun onu başarıya goturen bir antrenoru vardır. Bazen dışardan kendi goremediğimiz bazı eksiklerimizin bize soylenmesi cok faydalı olmaktadır.
7-Beslenmenize dikkat edin
Bol bol sebze ve meyve tuketin. Fazla yağlı ve ağır yemekler yemeyin. Kafein iceren icecekleri cok fazla alırsanız, sinirlilik ve carpıntı yapacaktır.
8. Doğru nefes alın, gevşeme egzersizleri yapın


[h=2]İstanbul Cocuk Psikolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]