SIK YAPILAN 30 DİYET HATASI
Dunya Sağlık Orgutu’nun sağlık raporunda, vucutta fazla miktarda yağ birikmesi sonucu ortaya cıkan ve mutlaka tedavi edilmesi gereken bir sağlık sorunu olarak tanımlanmaktadır. Aşırı besin alımı, yetersiz fiziksel aktivite, kalıtım, hormonal nedenler, psikolojik sorunlar, sigarayı bırakma, alkol kullanımı gibi faktorlere bağlı olarak gelişen şişmanlık tek başına olduğu gibi komplikasyonları ile de yaşam suresini kısaltan ve yaşam kalitesini duşuren ciddi bir hastalıktır.
Komplikasyonları arasında ilk akla gelenler: Kalp - damar hastalıkları, hipertansiyon, şeker hastalığı, bazı kanser turleri, solunum rahatsızlıkları, karaciğer yağlanması, safra kesesi hastalıkları, eklem hastalıkları, adet duzensizlikleri, kısırlık... şeklinde sıralanabilir. Zayıflama konusunda esas tedavinin yaşam tarzı değişikliği olduğunu duşunen Etik Diyet’in kurucusu Uzman Diyetisyen M. Turgay Kose’ye gore en sık karşılaşılan diyet hataları aşağıda yer almaktadır:
Tam anlamı ile karar vermeden diyete başlamak
İnanmak, başarmanın yarısıdır denilir. Kişi, zayıflayanlardan hicbir eksiğinin bulunmadığını hatta fazlasının olduğunu duşunmeli; bu fazlalıklardan da kurtulmak adına kesin karar vererek zayıflama surecini başlatmalıdır. Zayıflasam iyi olur duşuncesi ile yola cıkmak baştan yenilgiyi kabullenmektir.
Uzman kontrolunden gecmemek
Endokrinolog veya dahiliye uzmanı kontrolunden gecen birey, tahlillerini yaptırıp diyetisyen tarafından kişiye ozel olarak hazırlanan beslenme modeli ile diyet tedavisine gecmelidir. Herhangi bir uzman kontrolune girmeden başarılı olma oranı oldukca duşuk seyreder. Kişi, nasıl aracı bozulunca yetkili servis elemanından destek alıyorsa zayıflama konusuna da aynı titizlikle yaklaşmalıdır. Kitle iletişim araclarından elde edilen diyet listeleri ile sonuc alınmaya calışılmamalıdır.
Doğru hedef belirlememek
Dunya Sağlık Orgutu’ne gore ayda 2 - 4 kg ağırlık kaybı hedeflenmelidir. 1 haftada 2 - 4 kg değil! Ayda 6 kg uzerindeki ağırlık kayıplarının faydadan cok zarar getireceği asla unutulmamalıdır. Buyuk hedeflere kucuk adımlarla ulaşılır. Yıllar icerisinde alınan kilolardan birkac haftada kurtulmaya calışmak hic gercekci ve sağlıklı değildir. Bu nedenle ulaşılabilir ve sağlıklı bir hedef belirlenmelidir.
Uyku suresinin duzensizliği
Yapılan bilimsel araştırmalar ışığında gunluk uyku suresinin 7 - 8 saat arasında tutulması gerekmektedir. Daha az veya cok uyumak kilo alımını artırıcı etkiler gostermektedir. Surekli olarak 7 saatten az uyuyan kişilerde bazı hormonların yapımında sıkıntılar oluşurken, 8 saatten fazla uyunması durumunda da metabolizma hızı yavaşlamakta, kilo alımına davetiye cıkarılmış olmaktadır.
Kahvaltıyı atlamak
Kahvaltı yapmayan kilo almaya mahkumdur. Nasıl bir arabanın veya kaloriferin calışması icin yakıta ihtiyacı varsa, insan vucudunda da beynin, bobreklerin, kalbin, kasların… fonksiyon gosterebilmesi icin enerjiye yani besinlere ihtiyacı vardır. Bu nedenle uyandıktan sonra en kısa zaman dilimi icerisinde kahvaltı yapılmalıdır.
Gunde 1 - 2 oğun yiyerek beslenmek
Yapılan bilimsel araştırmalar, aynı miktarda enerji alsalar da 3 oğune gore 6 oğun beslenenlerin daha kolay kilo verdiğini gostermektedir. Oğun sayısının artırılması, mideyi dolu tutarak bir sonraki oğunde fazla ve hızlı yemeyi engellemektedir. Ayrıca metabolizmayı da hızlandırıcı etkiler gostermektedir. Aksi taktirde azı ile yetinen metabolizma biraz fazla yenilmesi durumunda depolama eğilimine başlayacaktır.
Oğun atlamak
Oğun atlamak, kişinin kendine yapabileceği en buyuk kotuluktur. Gunduz diyet yaptığını duşunen kişi, gece ziyafet yapmak durumunda kalır. Ac tavuk duşunde darı ambarı gorur sozunden de anlaşılacağı uzere kişide mahrumiyet duygusunun oluşması bireyin yanlış alışkanlıklara, enerji iceriği yuksek olan besinlere yonelmesine sebebiyet verebilir. O nedenle sık aralıklarla, azar azar beslenmek gerekmektedir.
Akşam yemeğini cok gece bırakmak
Akşam yemeğini yatmadan ~ 3.5 saat once sonlandırmak gerekir. Dolu mide ile yatağa girmek vucudun yağlanması icin en iyi fırsattır. Kimse park halindeki arabasına yakıt doldurmaz. Ote yandan akşam yemeğinden yatana kadar gecen surecte ara oğun almanın bir sakıncası yoktur; meyve, yoğurt veya sut gibi hafif bir şeyler tuketilebilir.
Sofraya cok ac oturmak
Genel anlamda diyet yapmak, ac kalmak şeklinde duşunulmektedir. Uzun suren aclıklar sonrasında kan şekeri duşer ve bir sonraki oğunde fazla besin alımına davetiye cıkarılır. Bu nedenle her ana oğunu muteakip olarak 2 - 3 saat sonrasında kucuk bir ara oğun alınmalıdır. Boylelikle kişi sofraya cok ac oturmayacağı icin daha yavaş ve az yiyebilir.
Tek tip beslenmeyi oneren diyetler uygulamak
Yetersiz ve dengesiz beslenmeye yol acması sebebiyle tek tip beslenmeyi oneren diyetlerden (lahana corbası diyeti, protein ağırlıklı diyetler, ayırma diyetleri, renk diyeti, sebze ve meyve diyetlerinden) uzak durmak gerekir. Bu tarz diyetler metabolizmayı bozmaktan oteye gitmez. Zaten yaşam tarzı haline getirilemeyecek hicbir yonteme başlamamak gerekir. Vucudun 50’ye yakın turde besin oğesine ihtiyacı vardır. Bu nedenle her zaman besin ceşitliliğine onem verilmelidir.
Hızlı yemek
Yemek suresini uzatılmalıdır. Unutmamalıdır ki, tokluk hissi 20. dakikada oluşur. Kişi, her lokmadan sonra elindeki catal - kaşığı tabağa bırakırsa, yemek arasında telefon goruşmesi yaparsa veya masadaki bireylerle biraz sohbet ederse daha yavaş ve az yediğini fark edecektir. Tuketilen besinlerden keyif ve tat alabilmek adına iyice ciğnemek şarttır. Tat alma duyusunun dil olduğunu unutmamalıdır.
Yemek yerken dikkati dağıtmak
Yemek yerken kitap okumak, TV izlemek gibi herhangi bir şeyle meşgul olunmamalıdır. Boylesi bir durumda kişi neyi, ne kadar yediğinin farkına varamadan aşırıya kacabilir. Yemekler sakin bir ortamda, iyice ciğnenerek tuketilmelidir. Direkt olarak yemeğe konsantre olmakta yarar vardır.
Evde yuksek enerjili besinler bulundurmak
Gozden uzak olan gonulden ırak olur sozunden yola cıkaran evde enerjisi yuksek (tatlı, cips, kuruyemiş gibi) besinler bulundurmayın. Gerekirse goremeyeceğiniz şekilde dolaplara saklayın. Bir kereden bir şey olmaz psikolojisinden kurtulmak gerekir. Hele ki tuketilen besinler rafine şeker iceriyorsa bir sure sonra iradeyi tekrar zorlayacağı unutulmamalıdır.
Yemeğin tadına bakmadan tuz kullanmak
Tuz ve aşırı tuzlu besinler vucutta su tutar. Dolayısıyla kişi tartıldığında moralini bozabilir. Yemek ve ekmeklerden alınan tuz ile yetinmeye calışılmalıdır. En iyisi, masaya tuzluk getirmemektir. Gerekirse ceşitli baharatlarla yiyecekleri lezzetlendirmeye calışılmalıdır.
Rafine şekerden vazgecmemek
İnsulin seviyesinde ani değişikliğe yol acarak tekrar tatlı yeme isteği uyandıracağı icin rafine şekerden olabildiğince uzak durulmalıdır. Şekerin fazlasının vucutta yağa donuştuğunu unutmamalı. Kan şekeri uzerinde olumsuz etkilerinin olmaması ve enerji icermemeleri nedeniyle, rafine şeker yerine yapay tatlandırıcılar guvenle kullanılabilir. Medyada kanser, unutkanlık, Alzheimer yaptığına dair cıkan haberlere inanmamak gerekir.
Aşırı zeytinyağı tuketmek
Halk arasında sıvıyağların katı yağ ve margarinlerden daha duşuk enerji icerdiği goruşu yaygındır. Katı da olsa sıvı da olsa 1 gram yağın 9 kkal. enerji icerdiği bilinmeli, ona gore hareket edilmelidir. Ozellikle salataya eklenen yağların miktarına hic dikkat edilmemesi, sağlıklı diye ekmeğin zeytinyağına bandırılması kilo alınmasına neden olabilmektedir. Kullanılan yağ hakiki zeytinyağı da olsa kotunun iyisi olarak gorulmeli, aşırıya kacmadan kullanılmalıdır.
Tabak sıyırmak
Yemeklerin sularına ekmek bandırmak, tabak sıyırmak fazladan ekmek yenilmesine neden olduğu gibi farkında olunmadan yemekte bulunan yağın da tuketilmesine sebebiyet verir. 1 kg sebze yemeğine en fazla 2 yemek kaşığı sıvıyağ eklenmeli, hatta et ile pişen yemeklere yağ konulmamalıdır.
Abur cubur icin “bir taneden bir şey olmaz” şeklinde duşunmek
Pasta, kek, kurabiye, borek vb hamur işlerinde cok fazla yağ, şeker, un ve yumurta kullanıldığı icin bunlardan mumkun olduğunca az yenilmelidir. Biri de bir, bini de bir diye bir soz vardır. İkram edilen besin bitmek zorunda değildir. Sunulanın yarısını veya dortte birini yemek, sadece tadına bakmak bile nefsi koreltmek adına yeterlidir.
Egzersiz yapmamak
Sadece diyet yaparak sonuc almaya calışmak daha duşuk enerjili diyet uygulanmasını, tedavi suresinin uzamasını, metabolizma hızının yavaşlamasını, sabrın tukenmesini, kacamakların olmasını, verilen kiloların geri alınmasını sağlar. Aynı zamanda yağsız vucut kitlesinden ziyade yağ kaybını sağlamak adına da diyetin mutlaka egzersiz ile desteklenmesi gerekmektedir.
Mazeretler uretmek
· Egzersiz yapmak icin hic zamanım yok. Zaten cok yorgunum.
· Gunumun onemli kısmı mutfakta geciyor, surekli yemekle uğraşıyorum. Ben de yiyorum.
· Ev işleri zaten yeterince yoruyor. Camaşır, bulaşık, utu... Vakit mi kalıyor ki sanki?
Belirtildiği gibi, zaten bunların adı bahane. O nedenle kişi kendini kandırmaktan ziyade bahanelerini azaltma yoluna gitmelidir.
Posalı (yani lifli) besinler tuketmemek
Kurubaklagiller (kuru fasulye, nohut, mercimek, kuru barbunya), kepekli tahıllar (esmer ekmek, bulgur pilavı, kepekli pirinc / makarna / erişte / un), yulaf, sebze ve meyveler icerdikleri lifler sayesinde midede hacim sağlayarak uzun sure tok tutar ve diyete uyumu artırırlar. Ayrıca kan şekeri, kolesterol ve kan basıncını istenilen seviyelerde tutmaya yardımcı olmaktadır. Dışkılama sayısını ve miktarını artırarak kabızlığı onlemekte, kalın bağırsak kanserinden koruyucu etkiler icermektedir. Lif alımını artırmak adına soyulmadan yenilebilen sebze ve meyveleri kabukları ile birlikte tuketmekte yarar var. Gerektiğinde ise derin soymamaya ozen gosterilmelidir.
22. Yeterince su icmemek
Posalı besinlerin bahsedilen etkilerini gercekleştirebilmesi icin, gun icerisinde 10 - 14 bardak (yaklaşık olarak saat başı bir bardak) su icmek gerekir. Besinlerin sindiriminden metabolik atıkların vucuttan uzaklaştırılmasına kadar pek cok aşamada onemli gorevler ustlenen suyun %20’lik kaybı olumle sonuclanabilir. İcilen cay, kahve, gazlı icecek vb idrar sokturucu ozellikler taşıdığı icin suyun yerini tutmamaktadır.
Surekli tartılmak
Gun icerisinde birer saat ara ile tartıya cıksanız da 2 kere aynı rakama rastlamanız pek mumkun değildir. Sabah uyanınca tartıda gorulen rakam ile gece yatarken karşılaşılan değer arasında 1-2 kg fark gorulmesi olasıdır. İdeali; haftada bir gun, aynı kıyafetlerle, aynı baskulde, sabah ac karına, dışkılama sonrası tartmak ve ağırlığı bir kenara kaydetmektir.
Aşırı kafein almak
Cay, kahve ve gazlı iceceklerde bulunan kafein karaciğeri yoracağı icin fazla tuketimden kacınılmalıdır. Light da olsa gazlı iceceklerden fazla icilmemelidir. Aşırı tuketim durumlarında kansızlıktan osteoporoza kadar ceşitli sağlık problemlerine yol acabilmektedir. Aynı zamanda idrar sokturucu ozelliklerinden oturu su kayıplarına yol acmaktadır.
Her light urune inanmak
Baklavadan cikolataya, dondurmadan biskuvilere kadar geniş bir yelpazede karşımıza cıkan light urunler referans urunlere gore enerjilerinin en az %25 oranında azaltılmaları ile elde edilirler. Bireyler belirli yiyeceklerden kısarak bu urunleri tercih edebilirler. Ancak her light urunun de bir enerjisi olduğu ve serbest olarak tuketilemeyeceği unutulmamalıdır. Ne de olsa light duşuncesi ile aşırıya kacılmamalıdır.
Etiket okumamak
Bir urunu satın alırken icerdiği enerji, toplam yağ miktarı ve koleste

[h=2]Muğla Diyetisyen uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]