*Omuz Cıkıkları
*Dondurucu Manşet Yırtıkları
*Omuz Sıkışma Sendromu
*Donuk Omuz
*Biseps Tendiniti
*Omuz Bolgesi Kırıkları
Omuz Cıkıkları
Omuz eklemi, vucudunuzun en hareketli eklemidir ve bircok yonde hareket edebilir. Ancak bu geniş hareket kabiliyeti, eklemi oluşturan kemiklerin birbirinden ayrılması olasılığını da (cıkmak), diğer eklemlere gore daha yuksek hale getirir.
Eklem, kemiklerin iki veya daha fazlasının bir araya geldiği bir noktadır. Cıkık, eklemde meydana gelen, kemiklerin uclarının normal konumlarından zorlanarak cıktığı bir yaralanmadır. Bu yaralanma, ani ve şiddetli ağrı ile birlikte ekleminizi gecici olarak deforme eder ve hareketsiz hale getirir. Spor yaralanmaları, arac kazaları ve yuksekten duşme gibi travmatik olaylar omuz cıkığına sebep olabilir.
Yerinden cıkan coğu omuz eklemi, duzgun tedavi edildiği zaman, coğunlukla normal işlevine geri doner. Bununla birlikte bir kez omuzunuz cıktığında bunun tekrarlama olasılığı buyuktur. Ozellikle tekrarlayan omuz cıkıklarında hasar goren eklem cevresi yapıların cerrahi olarak onarılması gerekir.
Belirti ve Bulgular
Şiddetli ağrı
Hareket ettirememe
Eklemde duruş bozukluğu ve deformasyon (Apolet belirtisi)
Kolda uyuşma (Belirli durumlarda)
Omuz cıkığından şuphelenildiği durumlarda ne yapmalıyız?
Tıbbi yardım olacağınız en yakın birime başvurmanız gerekir. Bu sırada eklemi oynatmayın. Omuz eklemini, icinde bulunduğu konumda, bir askı veya bandaj ile sabitleyin. Omuzu hareket ettirmeye veya zorla yerine getirmeye calışmayın. Yaralanan ekleme soğuk uygulamak ağrıyı ve şişmeyi azaltmaya yardımcı olabilir.
Tanı icin neler yapılır:
Omuz cıkığının tanısı rontgen cekilerek konulur. Omuz cıkılarının buyuk coğunluğu one cıkık şeklindedir. Nadir gorulen arkaya cıkıklarda rontgende cıkıktan emin olunamayabilir. Bu durumda doktorunuz bilgisayarlı tomografi kesin tanıyı koyabilir.
MRI
Manyetik rezonans goruntulemede (MRI) yontemi ile doktorunuzun omuz ekleminiz etrafındaki yumuşak doku yapılarında meydana gelen hasarı değerlendirmek isteyebilir. Ozellikle tekrarlayan cıkıklarda MR incelemesi gereklidir.
Tedavi:
Başvurduğunuz ilk yardım unitesinde omuz ekleminiz bir tur kaldırac manevrası ile yerine konulup askı ya da bandaja alınacaktır. Eklemin yerine girmesi ağrının da dramatik bir şekilde kesilmesine yol acar. Bu işlem anestezi altında yapılabileceği gibi anestezisiz de yapılabilir. Bu secim genellikle başvurduğunuz sağlık kuruluşunun imkanları ile bağlantılıdır. Cıkık sonrası uygulanan bandaj ya da alcı maksimum uc hafta icinde cıkartılarak, rehabilitasyona başlanır. Omuzunuzun eski haline kavuşması, cıkık sırasında oluşan hasarın derecesine ve uygulayacağınız rehabilitasyon programına bağlıdır.
Bir kez omuzumuz cıkmışsa bir daha olmaması icin neler yapabiliriz:
Eklemlerinizde ve kaslarınızdaki kuvveti ve esnekliği korumak icin duzenli egzersiz yapın.
Duşmekten kacınmak amacıyla onlem alın.
Omzunuzun cıkmasına neden olan hareketi tekrar etmeyin ve acı verici hareketlerden kacınmaya calışın.
Yeterli kuvvetlenmeyi sağlayana kadar, ağırlık kaldırma veya baş uzerindeki konumlarda calışma hareketlerini sınırlayın.
Omuz Dondurucu Tendon Manşeti (Rotator Cuff) Yırtıkları
Omuz eklemi cok geniş hareket acıklığına sahip olmakla birlikte, eklemi oluşturan kemiklerin anatomik uyumu nispeten zayıftır. Eklemin stabilitesi buyuk oranda kıkırdak ve tendon destekleriyle sağlanır. Stabilitenin en onemli bileşeni, dondurucu tendon (Rotator Cuff) denilen ve dort tendondan oluşan manşet şeklindeki yapıdır. Bu yapı humerus (ust kol kemiği) kemiğinin ust ucundaki, omuz eklemini yapan baş kısmını cepecevre sarar. Omuz eklemini yerinde tutar ve omuzun ice-dışa donuş hareketlerini yaptırır. Kırk yaş uzerinde omuz ağrısı nedenlerinin en onemli nedenlerinden biri ‘rotator manşet’ yırtıklarıdır.
Rotator manşet yırtığı genclerde ve sporcularda ani bir harekette oluşabileceği gibi, tekrarlayıcı ozellikle kolun baş seviyesinin uzerindeki hareketlerinde zamanla da gelişebilir.
Omuz travması gecirenlerde, tekrarlayıcı baş uzeri hareketler yapanlarda (Fırlatma sporları vs) yırtık gorulmesi sıktır. Yine yaşlanmaya bağlı dejenerasyonu olanlar ve rotator manşetin bulunduğu aralıkta anatomik olarak daralma bulunanlar yırtık acısından riskli grupta yer alır.
Belirti ve bulgular
Omuz ağrısı (Ozellikle baş ustu seviyesinde yapılan hareketlerde artar. Zamanla devamlı bir hal alabilir.)
Gece ağrısı (Ağrıyan taraf uzerine yatmayı engeller.)
Adele gucsuzluğu (Ozellikle kolu kaldırmaya calışırken hissedilir.)
Omuz hareketleri sırasında takılma hissi, ses gelmesi.
Omuz hareketlerinde kısıtlılık (Genellikle hastanın ağırlıklı kullandığı kolunda olur.)
Tanı icin neler yapılır:
Doktorunuz, şikayetleriniz, hastalığın gelişme oykusu ve dikkatli bir muayene ile hastalığınıza dair fikir sahibi olur. Rontgen incelemesi kemik kaynaklı bulguların tespitinde yararlıdır. Kesin tanı genellikle MR incelemesi ile konulur.
Tedavi:
Rotator manşet yırtıkları parsiyel (tam olmayan) veya tam yırtık biciminde olabilir. Tendonun butun kalınlığınca olmayan parsiyel yırtıklar cerrahi olmayan tedaviye iyi yanıt verirler. Tedavinin ilk basamağı dinlenme ve antienflamatuar ilacların kullanımından oluşur. Ağrının azalması ile birlikte kuvvetlendirici egzersizlere başlanılması gerekir. İlac kullanımı ile ağrının azalmadığı durumlarda kortikosteroid enjeksiyonları uygulanır. Fizik tedavi metotlarından da bu aşamada yararlanmak faydalı olacaktır. Bu tur konservatif tedavilere yanıt vermeyen parsiyel yırtıklar ve tam kat yırtıklarda cerrahi tedavi gerekebilir. Cerrahi onarım coğunlukla artroskopik olarak sağlanmaktadır. Artroskopik cerrahi ile; yaklaşık 1 cm’lik kesilerden omuz eklemi ve cevre dokulara ait yapıların goruntulenmesi, yırtık bolgenin temizlenmesi ve onarılması mumkundur. Cok buyuk ve eski yırtıklarda acık tamir ile beraber doku transferi uygulamaları da gerekli olabilir.
Ameliyat sonrası donemde de yoğun bir fizyoterapi programı uygulanması sağlıklı bir iyileşme sureci acısından yardımcı olacaktır.
Omuz Sıkışma (İmpingement) Sendromu
Omuz eklemimizi saran dondurucu manşetin uzerinde, kurek kemiğinin bir parcası olan ve akromion adı verilen kemik yapı yer alır. Akromion ile dondurucu manşetin arasında da bursa denilen kayganlaştırıcı bir yapı bulunur. Kolumuzu omuz ekleminden yukarı doğru kaldırdığımızda, dondurucu manşet ile akromion arasındaki boşluk daralır. Bu bolgede oluşabilecek sorunlarda ise sıkışmaya yol acar.
Bursa denilen yağlayıcı keseceğin şişmesine bursit denilir. Dondurucu manşet tendonlarında odem ve iltihaplanma durumuna datendinit denilir. Bursit ve tendinit tabloları sıkışma semdromuna neden olabilen iki onemli sebeptir. Yine tendonlardaki aşınma ve yırtıklarda sıkışmaya yol acar. Bir diğer onemli sıkışma nedeni de akromionun uc kısmının bir gaga şeklinde uzamış olmasıdır.
Belirti ve Bulgular:
Genellikle başlangıcta hareketle oluşan hafif bir ağrı zamanla artar. Ozellikle kolun kaldırılması ve arkaya goturulmesi gibi aktivitelerle ağrı ortaya cıkar. Zamanla omuz hareketlerinde kısıtlılık ve baş uzeri hareketlerde artan ağrı meydana gelir.
Artan ağrı nedeni ile geceleri uyku duzensizlikleri başlayabilir. Ağrı oluşacak korkusu ile hastalar omuzlarını hareket ettirmek istemezler. Bu hareketsizlik, omuz kaslarında kısalmaya ve tendonlarda kontrakturlere neden olarak donuk omuz tablosuna yol acabilir.
Tanı:
Hastalığın oykusu ve muayene bulguları sıkışma sendromuna neden olan patoloji konusunda doktora onemli bilgiler verir. Tam teşhis icin oncelikle rontgen ile kemik yapılar incelenir. MR, kesin tanı acısından coğu hastada gerekli olur.
Tedavi:
Sıkışma sendromunda tedaviye odem-ağrı giderici ilaclar ve rehabilitasyon egzersizleri ile başlanılır. Ağrının devam ettiği durumlarda kortikosteroid enjeksiyonları ve fizik tedavi ile etkin bir rahatlama sağlayabilir. Bazen gecici olarak kol askısı kullanılması gerekebilir. Ağrı azalınca omuz guclendirme egzersizlerine başlanmalıdır.
Sıkışmayı oluşturan sebebe gore tedavi secenekleri de değişebilir. Kemiksel bir sıkışmanın olduğu durumlarda ya da konservatif metotlarla şikÂyetlerin gerilemediği hastalarda cerrahi tedavi gerekli onerilir. Genellikle artroskopik olarak yapılacak temizleme işlemi ile sıkışma ortadan kaldırılır.
Donuk Omuz (Adezif Kapsulit)
Donuk omuz, ağrı ve/veya eklem kapsülünde kontraktürlere bağlı, omuz ekleminin harekelerinde kayıp ile sonuclanan bir hastalıktır. Eklem kapsülunde kontraktür (kısalıp sertleşme) meydana gelir. Herhangi bir nedene bağlı olmadan oluşabileceği gibi, diyabet ve tiroid hastalıkları başta olmak uzere ceşitli sistemik hastalıklarla, gecirilmiş travmalara veya omuz cevresi hastalılarına bağlı olarak da gelişebilir. Temel olarak aktif, 40-60 yaş arası bireylerde gorulen ve gunluk yaşamı ileri derece kısıtlayan bu hastalıkta iyileşme sureci 3-10 yıla kadar uzayabilir. Bu nedenle, hastalar ve toplum acısından onemli sosyo-ekonomik kayıplara ve psikolojik sorunlara yol acabilen bir hastalıktır.
Belirti ve Bulgular:
Klinik olarak ağrı ve hareket kısıtlılığı temel şikÂyettir. Ağrı gunluk hareketlerle başlar. Zamanla geceleri de ağrı olur. Omuz hareketleri kısıtlanır. Donuk omuzda gelişen eklem hareket kısıtlılığı, hastalığın ilk donemlerinde kolunu baş uzerine kaldıramama ve dış̧a dondurme kaybını şeklindendir. Hastalar, sırtlarına ellerini goturememekten şikÂyet eder. Hastalığın ileri aşamalarında tum yonlerde hareket kısıtlılığı artarak devam eder.
Tanı:
Donuk omuz oyku ve fizik muayene ile tanı konulan bir rahatsızlıktır. Hastalar değerlendirilirken risk faktorlerine yonelik sorgulanmalıdır. Ozellikle altta yatan diyabet ve diğer sistemik hastalıklar araştırılmalı, eşlik eden sorunlar değerlendirilmelidir. Donuk omuzda görüntüleme yontemleri tanı koymaktan cok omuz ağrısı ve hareket kısıtlılığı yapan diğer nedenleri ayırmak icin kullanılır.
Tedavi:
Tedavinin amacı ağrıyı azaltmak, hareketi geri kazanmak ve bunu sürdürmektir. Tedavinin bireye kişiye olması ve hastalığın derecesi değerlendirilerek planlanması uygun olur.
Hastaların çoğu antienflamatuar ilaclar eşliğinde aktif-pasif germe egzersizlerinden fayda gorur. Fizik tedavi başlangıc aşamasında duşunulmelidir. Eklem icerisine kortikostreoid enjeksiyonları gerekebilir.
6 ay süre ile konservatif tedaviye yanıt vermeyen hastalarda genel anestezi altında manipulasyon ya da artroskopik gevşetme ameliyatları uygulanmalıdır.
Biseps Tendiniti
Pazı kası olarak da bilinen biseps kası, iki başa ayrılarak omuz bolgesine yapışır. Kasın devamında bulunan tendon kısmının bir tur enflamasyonu ile tendon iltihabı ‘tendinit’ tablosu oluşur. Bazen tendon uzerinde kalsifikasyon plakları oluşumu ile seyredenkalsifik tendinit de gorulebilir. Biseps tendiniti, sık karşılaşılmasına rağmen genellikle tek başına gorulmez. Genellikle dondurucu manşet tendiniti, sıkışma veya omuz ekleminde instabilite ile birliktedir.
Belirti ve Bulgular:
Özellikle omuz ön kısmında ağrı ile kendini belli eder. Ağrı daha cok kronik karakterdedir. Tendonun gectiği oluk uzerine bastırılması ile ağrı meydan gelir. Kolun belirli hareketleri de omuz cevresinde ağrı oluşturur.
Bisipital tendonun akromiyon ile sıkışması sonucu oluşan tenosinovit nedeniyle tendon ince ve fibrotik hale gelebilir, zamanla tendonda kendiliğinden kopmalar oluşabilir.
Tanı:
Genellikle muayene bulguları ile biseps tendinitinden şuphelenilir. Rontgen cektirilerek kalsifik tendinit ya da kemik patolojilerinin varlığı araştırılır. Şuphelenilen durumlarda MR ile kesin tanı konulabilir.
Tedavi:
Biseps tendiniti hastalarında tedaviye soğuk uygulamaları ve odem giderici ilaclarla başlanılır. Ağrı azalınca rehabilitasyon egzersizlerine gecilir. İlk basamak tedavileri ile sonuc alınamayan hastalarda kortikosteroid enjeksiyonları ve fizik tedavi yontemlerine başvurulur. Tendinit olgularında PRP (plateletten zengin plazma) uygulaması da tedavide kullanır.
Biseps tendinitine eşlik edebilen diğer ağrı sebepleri araştırılıp gerekli tedavileri duzenlenmelidir.

[h=2]İstanbul Ortopedi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]