Sıcak iceceklerKış mevsiminin etkisini iyice gostermeye başladığı şu gunlerde hava sıcaklığının azalmasıyla birlikte yaz ayları boyunca tercih edilen soğuk icecekler, yerlerini sıcak iceceklere bırakmaya başladı. Kuşburnu, ıhlamur, adacayı, zencefil, rezene, nar, ekinezya, kekik otu gibi bitki caylarının yaygın gorunen kış hastalıklarına karşı olumlu etkileri bulunmakla birlikte gunluk sıvı ihtiyacını karşılamak adına iyi birer sıvı kaynağı olarak gorulmektedir. Boğurtlen, elma, limon, cilek aromalı meyve cayları da oldukca lezzetlidir.
Ote yandan kafeinli iceceklerin, kafeinin idrar sokturucu etkisinden oturu iyi bir sıvı kaynağı olmadığı; cay, kahve ve gazlı iceceklerin idrar sokturucu etkiler gosterdiklerinden suyun yerini tutmadığı gibi goruşler artık tarih oldu. Tek seferde 250 - 300 mg ve uzeri kafein alınmadığı surece idrar cıkışını artırıcı etkiler gostermediği saptanmamıştır. Bu da 5 - 8 fincan cay ve 3 - 5 fincan kahveye eşittir.
Cay:Dunyada sudan sonra en cok tuketilen icecek caydır. İcerdiği polifenoller ve flavonoidler ile antioksidan etkinlik gostererek kronik hastalık risk faktorlerini azaltmaya yardımcı olmaktadır. Potasyum iceriği ile sinir ve kas sistemlerinin calışmasında gorev almaktadır. Son yapılan calışmalar icerdiği epikateşin sayesinde kısa sureli norolojik bozuklukları onlemeye yardımcı olduğunu, epigallokateşin3gallat iceriğinin ise metabolizmayı hızlandırdığını ve kilo kontrolune yardımcı olabileceğini gostermektedir. Ancak aşırı ve demli bir şekilde tuketilmesi durumunda demir emilimini olumsuz yonde etkileyebileceği unutulmamalıdır.
Hazırlanırken caydanlığa kireci az su konulup kaynatılır. Uzerine demlik icinde kaynar su katılmış cay eklenir. Kullanılan cayın kalitesine gore bir silme tatlı kaşığı caydan 2 - 4 cay bardağı cay yapılabilir. Ateş kısılarak arzu edilen surece demlenmeye bırakılır. Cay demlendikten sonra suzulerek bardak veya fincanlara konulur, arzu edilirse uzerine kaynar su da eklenir. Şeker, dilimlenmiş limon, hatta bazı toplumlarda sut veya krema ile birlikte servis edilmektedir.
Kahve:Kafein ve lezzet verici aromatik esanslar ve kafeol kahveye ozelliğini kazandırır. Kahvenin uyarıcı etkisi icerdiği kafeinden kaynaklıdır. Kafeol kahvenin ozel lezzetini oluşturur. Bu oğeler suda eridiğinden kahve yapımında suya gecerler. Cekildikten sonra uzun sure hava ile temas ederse bu maddeler kaybolmaya başlar ve lezzet azalır. O nedenle cekilmiş olan kahvelerin hava ile teması kesilecek şekilde paketlenmesi ve saklanması gerekir.
Bir fincan kahve icin bir cay kaşığı kahve cezveye konularak, şekersiz veya istenilen miktarda şeker eklenerek, uzerine fincanda dudak payı kalacak şekilde su eklenerek karıştırılır. Kabarıncaya kadar ısıtılır, ancak uzerinin kopuklu olması isteneceği icin kaynatılmaz.
Cay ve kahvenin konsantrasyonu artırmada ve ishalde olumlu etkileri olmasına karşılık, bazı kimselerde kalp carpıntısı, kansızlık veya ulser ağrılarını artırıcı etki yapabilirler. Birey kendi durumunu tanıyarak iceceği miktarı ayarlamalıdır. Kafein, santral sinir sisteminde uyarıcı etki gosterir. Bazı insanlar kahveyi sadece uyanık kalmak ve yorgunluğu onlemek icin icerler. Kafeinli icecekleri tuketmek bağımlılık değil alışkanlık olabilir. Aşırı kafein alımının etkileri kişiden kişiye farklılık gostermektedir. Kafein duyarlılığı bircok faktore bağlıdır. Bunlar; kafein alım sıklığı ve miktarı, vucut ağırlığı, fiziksel durum ve sinirlilik duzeyidir. Kafein toleransı uzun surede gelişir. Sağlıklı yetişkinlerde gunluk 200 - 300 mg kafein fiziksel bir problem oluşturmaz.
Hazır Kahve: Turk kahvesi dışında beslenme alışkanlıklarına dahil olan bir diğer secenek de hazır kahve ceşitleridir. Tek kullanımlık poşetlerde gerek sade gerekse sut tozu ve şeker ilaveli olanları hazırlama kolaylığı ve farklı lezzetler sunmaktadır. Ancak kafein idrar ve dışkı yoluyla cok az miktar kalsiyum kaybına neden olmaktadır. Bu kucuk ama olumsuz etkiyi ortadan kaldırmak adına, kahvenin daha cok sutten yapıldığı latte veya capuccino şeklinde tuketilmesi daha sağlıklı olacaktır. Hatta kopuklu olmasını sağlamak amacıyla tam yağlı sut yerine duşuk yağlı veya yağsız sutler de tercih edilebilir. Cayda olduğu gibi, kahvede de icerisine sut, şeker veya krema eklenmediği surece enerji değeri yoktur.
Kakao:İcecek olarak kakao hazırlanırken, kakaonun karışım icerisinden ayrılmasını onlemek amacıyla, bir buyuk fincan icin bir cay kaşığı kadar kakao biraz su ile kaynatılır. İstenen miktarda şeker ve bir fincan sut eklenerek tekrar kaynatılır. Sıcakken servis yapılır. Uyanık kalmak adına icilecek iyi alternatiflerden biri olan kakao, oldukca da lezzetlidir.
Bazı ilacların ana maddesi bitkilerdir. Bu nedenle birtakım bitki caylarının bazı tedavilerde etkin olması veya zıt etki yaratması soz konusu olabilmektedir. O nedenle tedavi goren bir kişi hekimine danışmadan bitki cayları kullanma konusunda dikkatli davranmalıdır.
Ekinezya:Bağışıklık sistemini guclendirme, soğuk algınlığı, grip, nezle, boğaz ağrısı, ust solunum yolları ve idrar yolları enfeksiyonlarının tedavisinde onerilmektedir.
Ihlamur: Yatıştırıcı, idrar sokturucu, dolaşımı duzenleyici, goğsu yumuşatıcı ve balgam sokturucu ozellikler iceren ıhlamur mide icin de faydalı etkiler gostermektedir.
Kuşburnu: Yuksek oranda C vitamini iceren kuşburnu, yaygın gorunen kış hastalıklarından koruyucu etkiler icermesinin yanında kanı temizler, bağırsakları yumuşatır, mide kramplarına iyi gelir.
Adacayı:Etkin oğesi salvion denen esans ve flavonoidlerdir. Ancak bileşiminde bulunan bu esans yuksek dozlarda alınırsa zehirli olabilir. Ote yandan sıvı gereksinimini karşılamaya yardımcı olduğu gibi bayanlarda adet donemlerinde rahatlatıcı etkileri mevcuttur.


[h=2]Muğla Diyetisyen uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]