Sezaryen bugun dunya uzerinde en sık yapılan operasyondur.Gelişmiş anestezi ekipman,ilac ve teknikleri,cerrahi gelişmeler ve ameliyat sonrası bakımla riski son derece duşuk bir operasyon kabul edilebilir ancak yine de ‘buyuk ameliyat’ grubunda yeralır. Gerektiğinde hayat kurtaran bir mudahale olmasına karşın tıbbi bir gereklilik olmadan sezaryen uygulaması doğru değildir.
Sezaryen doğum eyleminin herhangi bir safhasında gerekli olabilir ve hemen her şartta acil olarak uygulanabilir.Boyle durumlarda bazı farklılıklar olsa da sezaryen operasyonunda işlemler buyuk oranda birbirine benzer.
Burada planlanmış (elektif- randevulu) bir sezaryende yaşayacaklarını hakkında bilgi vermeyi uygun buluyoruz.
Hastaneye giderken: Sezeryanların sabah saatlerinde yapılması genelde tercih edilir.Bunun nedeni operasyon oncesi kesin bir gereklilik olan aclık suresidir. En az 6 saatlik kesin bir aclık suresi gereklidir.Bu durumda oğleden sonra yapılacak bir sezeryanda anne adayının gun boyu ac kalması gerekir ki bu durum miadında bir gebe icin kolay katlanılabilir değildir.
Operasyon icin belirlenmiş saatten en az bir saat once hastanede bulunmanızda yarar vardır.Cantanızda ‘doğuma hazırlık’ başlıklı bolumumuzde anlattığımız eşyaların bulunması iyi olur.Planlanan anestezi turu ne olursa olsun (epidural ya da genel) sezaryen oncesi en az 6 saatlik aclık gereklidir.Bu kesin bir aclıktır ve en iyi (oruc gibi) şeklinde tanımlanabilir. Anestezi altında refleks kusma olabilir ve bu durumda mide iceriğinin akciğere kacması (aspirasyon) soz konusu olabilir.Aspirasyon tedavisi oldukca zor ve ağır olan ozel bir akciğer enfeksiyonuna (Aspirasyon pnomonisi) neden olur.Hastaneye giderken gebeliğiniz boyunca yapılan tetkikler ve takip bilgilerinizi iceren bir dosyanız varsa yanınıza almanız da onemlidir.
Hastanede hazırlık: Odanıza yerleştikten sonra dosyanızın sizinle ilgilenen hemşire tarafından doldurulması icin bazı bilgiler vermeniz gerekir. Ameliyat oncesi bazı rutin kan tetkikleri yapılabilir ve size yapılacak mudahaleyi( sezaryen operasyonu) icin doktorunuza izin verdiğinizi belirten bir onay formu imzalamanız istenir.Bu doktorunuzun sizi ameliyat edebilmesi icin kesinlikle gereklidir .Daha sonra anestezi uzmanı sizinle konuşur,gerekli muayeneleri yapar ve size operasyon sırasında uygulanacak anestezi yontemi hakkında bilgi verir.
Sezaryen oncesi lavman yapılması ve idrar sondası takılıp takılmayacağına doktorunuz karar verecektir.Lavman barsakların boşaltılması icin makattan bir miktar su veya krem tarzı ilaclar verilmesidir.Gerek lavman gerekse sonda takılması (tum duyduklarınızın aksine)cok acı veren bir uygulama değildir.Eğer bu konuda hassasiyetiniz varsa doktorunuzla bu durumu onceden konuşmanızda yarar vardır.İdrar sondası takılmayacaksa ameliyathaneye gitmeden once mutlaka mesanenizi boşaltmanız gereklidir.dolu bir mesane sezaryende cerrahın işini en cok zorlaştıran şeylerden biridir.
Ameliyathane ortamı: Ameliyathaneler ozel ortamlardır.Genelde hasta yakınlarının ameliyathaneye kabul edilmesi sozkonusu değildir ama bazı hastanelerde ozel durumlarda baba adayına izin verilebilir.Ameliyathane size kalabalık ve soğuk gelecektir.Sezaryen de normal doğum gibi bir ekip işidir.Ameliyat salonunda;
Anestezi ekibi (Anestezi uzmanı ve teknisiyen olmak uzere 2 kişi)
İki cerrah (biri kendi doktorunuz)
En az bir ameliyat hemsiresi
Cocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı ve bebek hemşiresi
En az bir ameliyathane teknisiyeni olmak uzere kalabalık bir ekip olacak.Ameliyat ekibinde herkes uzerine duşen gorevi en ince ayrıntısına kadar bilir.Sizin icin belki de hayatınızın en onemli olayı olan bu saatler onlar icin hergun yaşadıkları bir rutindir.Ama yine de bir bebeğin doğuşu tum ekip icin son derece mutlu bir olaydır.Genelde hastalıklar ,kazalar ve caresizliklerle uğraşan ameliyathanelerde sezaryen cok sevilen bir operasyondur.
Ameliyathanede operasyon sırasında tansiyonunuzu,kalp atım hızınızı ve kalp fonksiyonlarınızı,kanınızdaki oksijen miktarını surekli izleyebilmek icin goğus kısmınıza elektrodlar (ufak plastik plaklar),parmak ucunuza mandala benzeyen oksimetre cihazı, ve kolunuza tansiyon aleti takılır.Uygulanacak anestezi şekline gore anestezi uzmanı size tum detayları anlatarak gereken işlemleri tamamlar.Genel anestezi uygulamalarında coğu kez siz uyur uyumaz operasyona başlayabilmek icin tum hazırlıklar siz uyanıkken yapılabilir.bu bazen rahatsız edici olsa da karar doktorlarınıza aittir.
Karın bolgesi goğuslerden dizlere kadar antiseptik bir sıvı(genelde iotlu koyu renki bir sıvı)ile temizlendikten sonra sadece ameliyat sahası acıkta kalacak şekilde steril ortuler ortulur. Artık bebeğin gelişi icin herşey hazırdır.
Sezaryen: Tum hazırlıkların tamam olduğu doktorlar ve hemşire tarafından son kez kontrol edildikten sonra operasyon başlar Yasal olarak operasyonda en az biri uzman olmak şartıyla iki hekim hazır bulunmak zorundadır.
İlk once cilt kesilir. Kesinin yeri kasık bolgesinde ortadaki kemiğin iki parmak uzeridir.(Bu kesi Pfannenstiel olarak adlandırılır).Kesinin buyukluğu bebeğin başının zorlanmadan cıkabilmesi icin yaklaşık 10 cm kadardır. Ardından sırasıyla ciltaltı yağ dokusu ve karın duvarın en guclu tabakası olan kas kılıfı (fasya) kesilir. Daha sonra karın kasları (rektus kası) ve karın zarı (pariyetal periton) acılarak karın boşluğuna girilir. Rahimin uzerini orten ince zar tabakası (visseral periton) kesilerek rahim kasına (myometrium) erişilir. Ardından bu tabaka da acılarak bebeği cevreleyen keseye ulaşılır.Kese acıldıktan sonra bebeğin kafası ve ardından govdesi doğurtulur. Bebek doğurtulurken asiste eden doktor rahmin tepesinden bastırır.
Daha sonra doktorunuz plasentayı cıkartır ve rahimin icini temizler.Operasyonun başlamasından sonra bebeğin doğuşu yaklaşık 5 dakikalık bir surectir .Bebek doğduktan sonra kanama kontrolu yapılır.Bu donemde rahimin kasılması kanamanın durması icin cok onemlidir.Bunu sağlamak icin damar yoluyla ceşitli ilaclar uygulanır.Rahim kasları(myometrium) yeterince kasılamazsa tehlikeli kanamalar (atoni uygulaması)olabilir.
Kanama kontrolunden sonra heyecan en az duzeye iner.Toplam 7 tabaka tek tek dikilir. Bugun icin genelde cilt kesisi de vucudun eritebileceği (absorbable) nitelikteki dikiş materyaliyle ozel bir teknikle dikilir ve işlem bittiğinde dışarıda hic dikiş materyali gorulmez.Bu yontem kesinlikle ‘laser’ değildir.Laser kesmek,delmek,yakmak hatta buharlaştırmak amacıyla kullanılabilen bir enrji turudur.bugunku teknolojiyle laser kullanılarak bir cerrahi yarayı tamir etmek mumkun değildir.
Ameliyattan sonrası: Ameliyathaneden cıktıktan sonragenelde hasta ayılma odasında 15-30 dakika kadar gozlem altında bekletilir ve tum bulguların normal ve stabil olduğu gorulunce hasta odasına ve yatağına alınır.Hastanın odaya ilk gelişi sırasında hasta yakınlarının mumkun olduğunca olayın dışında kalması hastadan sorumlu hemşirenin onayı olmadan odaya girmemeleri uygun olur.Hastanın bakımı ve tıbbi gereklilikler yerine getirildikten sonra odaya yakınların girmesine izin verilir.Ancak oda asla kalabalık ve gurultulu olmamalıdır.
Operasyonun olduğu gun ameliyat sonrası (postop) sıfırıncı gun olarak kabul edilir. Odanıza geldiğinizde eğer idrar sondası takılmış ise idrarınız varmış gibi hissedebilrisiniz ancak busondanın verdiği bir histir.Bugunde damardan serum uygulaması devam eder. Postop donemde yaklaşık 3 litre sıvı alırsınız. Kendinizi iyi hissettiğinizde azar azar su icebilirsiniz.
Ameliyattan 6-8 saat sonra ozel bir durum yoksa ayağa kalkmanız istenecektir.İlk kalkış son derece zor olabilir ve ağrı hissedebilirsiniz. Kendinizi iyi hazırlayın hemşirelerinize ve kendinize guvenin.Sezaryen sonrası erken ayağa kalkmanız iyileşme sureci icin son derece olumludur.Bu konuda elinizden gelen gayreti gosterin.ağrınız varsa ağrı kesici isteyin ama ağrı olacak korkusuyla yataktan kalkmak ve yurumekten asla kacmayın.ayağa kalkmadan once genelde eğer takıldıysa idrar sondası cıkarılır ve sonrasında da sıvı gıda (cay,corba ya da meyve suyu olabilir) verilir.Hastanede iken sizden sorumlu hemşire ve doktorunuzun bilgisi olmadan asla hastaneden size verilen rejim dışında gıda almayın.
Ameliyatta barsak hareketleriniz durur.bu durumun normale donmesinde yurumeniz cok onemlidir.Elinizden geldiğince odanızda ve koridorda cok yuruyuş yapın.
Ağrı ameliyat sonrası hasta ve hasta yakınlarının en buyuk korkularından biridir. Eğer sezaryeniniz epidural anestezi ile yapılmışsa her şey daha basit olacaktır. Epidural kataterden surekli duşuk miktarda ağrı kesici verilmektedir. Eğer verilen miktar yeterli gelmez ise epidural katatere ilac gonderen cihazın duğmesine basarak kendiniz ek dozlar verebilirsiniz.ağrı kesiciler doktorunuz uygun gorduğu şekilde uygulanır ancak PCA(patient controlled analgesia, Hasta kontrollu ağrı giderimi) ozellikle genel anestezi ile yapılan ameliyatlar sonrasında uygulanır. Bu damar yoluna bağlanan ikinci bir boru yardımıyla ağrı kesici verilmesidir. Hortumun ucu PCA cihazına bağlıdır. Bu cihazdan cıkan bir duğme sizin elinize verilir. Ağrı hissettiğinizde bu duğmeye basarak PCA aletinin damar yolundan ağrı kesici ilac gondermesini kendiniz sağlarsınız. Cihazın belirli aralıklarla ve toplamda gonderebileceği azami ilac miktarı anestezi doktoru tarafından onceden ayarlanmıştır. Bu nedenle siz duğmeye fazla da bassanız cihaz ayarlandığı dozdan fazlasını vermez (PCA maliyeti arrtıran bir unsur olduğundan her doktor ve hastane tarafından rutin olarak uygulanmaz.Bazı hastanelerde ek ucret karşılığı sunulur). Eğer PCA uygulanmamışsa belirli aralıklarla kacdan size guclu ağrı kesici iğneler yapılır.
İlk saatlerde hemşireniz yanınıza cok sık gelir,her gelişinde tansiyon ve nabzınızı kontrol eder ve kanamanızı değerlendirir.Karın uzerine hafif bsarak yapılan kanama kontrolu oldukca ağrılı olabilir.
Sezaryenin en olumsuz taraflarından birisi bebek anne ilişkisinin biraz daha gec kurulması ve ilk emzirmelerin annenin ağrıları ve anestezi nedeniyle daha zor olmasıdır.ancak emzirmeson derece onemli bir konudur.Bebek hemşireleri bu konuda size yardımcı olacaktır.Emzirme konusunda da elinizden gelen gayreti gosterin ancak ilk gun sutunuz gelmezse bebeğinizin ac kalacağı korkusuna asla kapılmayın.
Onceden hem bebeğinizin hem de sizin doktorunuz olan kadın hastalıkalrı uzmanı bebekle ilgili sorumluluklarını doğumdan sonra cocuk hastalıkları uzmanına devreder. Bebeğinizin doktoru size odanıza gelip size bebeğinizle ilgili bilgiler verecektir.Ancak doğumunuzu gercekleştiren doktorunuz da bebeği kendi bebeği gibi sahiplenir ve genelde siz fark etmeseniz bile bebeğinizin durumunu arka planda izler,gerektiğinde cocuk hastalıkalrı uzmanıyla dialoğunuzun sağlamlaşmasına katkıda bulunur.
Genelde ameliyattan 2 ya da 3 gun sonra barsak hareketeriniz normale donmuş ve rahat yuruyebilir hale geldiğinizde,pansumanınız yapılmış olarak evinize donersiniz.
Eve donuş: Eve gittikten sonra doktorunuzla olan ilk kontrolunuze kadar bazı noktalara ozen gostermeniz onemlidir.
Fiziksel aktivitenizi iyi dengeleyin.surekli yatmak ta cok az yatmak ta doğru değildir.
Kanamanız rengi giderek acılarak 2-3 hafta devamlı surebilir, ara ara kesilip sonra tekrar başlayabilir. Bunlar tamamen normaldir.Genel olarak ilk 2 gunden sonra adet kanamasından az olması beklenir.
Doktorunuz taburcu olurken ağrı kesici bir ilac onerecektir.Bunu kullanmaktan cekinmeyin.Bebeğinizi duzenli olarak emzirin. Sutunuzun tam olarak gelmesi 2-3 gun alabilir endişelenmeyin.
Genelde eve doner donmez duş almanıza izin veilir.Pansuman sonrası bir spray ya da su gecirmeyen bir pansuman malzemesi ile yaranız ortulur ve ıslanması sorun yaratmaz.Duş almak rahatlamanızı sağlar,sutunuzun gelmesini kolaylaştırır.Oturarak yıkanmak ya da gollenmiş sıvıya girmek loğusalık doneminde uygun gorulmez.ayakta kısa duşlar hergun yapılabilir.Loğusalar cok terler.bu gebelik sırasında vucutta toplanan suyun atılma yontemlerinden biridir ve tamamaen normaldir.
Dilediğiniz herşeyi yiyip icebilirsiniz ancak birkac gun gaz yaptığı bilinen gıdaları tuketmekten kacının. Bol bol su icmeye gayret gosterin
Sorun olduğunu gosteren belirtiler
Kanama miktarının fazla olması
38 derecenin uzerinde olan ateş
Ağrı kesicilere rağmen devam eden ağrı
Kotu kokulu vajinal akıntı
Yara uzerinde ve cevresinde kızarıklık, şişlik ,ağrı veya kanama
Nefes almakta zorluk,soluma sıkıntısı
Bacaklarda bolgesel kızarıklık, sıcaklık ,sertlik ve ağrı
Olarak ozetlenebilir.Bu durumda cekinmeden doktorunuzu arayın.

[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]