Ses Nasıl Uretilir?
Larenks, kıkırdak, kas ve bağları iceren boğazımızda yer alan bir sistemdir.
Ses uretimi akciğerlerdeki hava yardımı ile başlar. Larinkse hava akımı yollayarak akciğerler ses uretimi icin gerekli enerjiyi sağlar. Akciğerlerden cıkan havanın kontrolu diyafram, interkostal, sırt ve abdominal kaslar ve goğus duvarının elastik yaylanması ile olmaktadır.
Larinks (ses kutusu olarak da anılır) nefes borusunun bir kısmını teşkil etmektedir.
Larenks kıkırdak dış duvarına "Adem elması" denir.
Ses telleri gırtlak icinde iki şerit “V" halinde bir kas oluşumudur.
Konuşmak, ses tellerini titreşir ve ses uretir.
SES KISIKLIĞI NEDİR?
Ses kısıklığı genellikle ses tellerinin tahriş olması veya yaralanması ile olur.
Ses kısıklığı ceşitli nedenlerden kaynaklanan kuru ve cızırtılı olmasıdır.
Normal ses, kişinin cinsiyetine, yaşına ve gorunuşune yakışandır.
SES KISIKLIĞININ NEDENLERİ NEDİR?
Ses kısıklığı anormal ses değişikliklerini tanımlayan genel bir terimdir.
Zaman zaman sesimiz boğuk, gergin olabilir. Ses değişimleri genellikle larenksin ses ureten parcaları olan vokal kıvrımlar ile ilgili bozukluklara bağlıdır. Solunum sırasında vokal kıvrımlar acık kalır. Konuşma veya şarkı soyleme anında, bir araya gelip aşağıdan akciğerlerden gelen hava yardımı ile titreşir.
Ses kısıklığı bircok nedeni vardır. En yaygın nedenleri genelde bir soğuk algınlığı, ust solunum yolu viral enfeksiyonu veya tahriştir. Orneğin futbol maclarında yapılan tezahurat ya da bebeklerin aşırı cığlık atması gibi aşırı ses kullanımı nedeniyle meydana gelen tahriş ses kısıklığı yapar.
Daha uzun sureli ses kısıklığı; uzun sure ya cok fazla, cok yuksek sesle, ya da yanlış bir kullanım şekli ile sesinizi kullanmaktan kaynaklanmaktadır. Orneğin bir oğretmenin gunde 6 saat ders anlatması gibi. Kişilerin yanlış ve uzun sureli ses kullanımları vokal nodulleri (ses tellerinde nasırlaşma da denilebilir)ne yol acabilir.
Vokal nodullerin oluşumunda, cocukların ve yetişkinlerin yanlış beslenme ve strese bağlı reflu hastalığı da etkendir.Bunun nedeni mide asidinin yutma borusu (ozofagus) kadar gelmesi ve vokal kıvrımları tahriş etmesidir.
Ses ile ilgili değişiklikler olduğunda bircok hastada mide ekşimesi belirtileri gorulmemektedir. Genellikle ses sabah kotudur ve gun icinde acılmaktadır. Bu kişilerin boğazında kendi boğazı duğumleniyormuş gibi, yapışıklık, geniz akıntısı veya boğaz temizlemek icin aşırı bir istek hissi olabilir.
Nadir olarak, vokal nodul kansere yol acabilir.
Sigara da ses kısıklığı en onemli nedenlerinden biridir. Since smoking is the major cause of throat cancer, if smokers are hoarse, they should see an otolaryngologist.
Ses kısıklığı icin diğer nedenler olarak, ancak nadir olarak alerji, tiroid problemleri, norolojik bozukluklar, gırtlak ve bazen normal adet dongusu ile odeme bağlı tahriş sayılabilir.
[h=3]Benim ses kısıklığımı kim tedavi edebilir?[/h]Ses kısıklığı bir soğuk algınlığı veya grip nedeniyle aile hekimleri, cocuk ve dahiliye doktoru tarafından değerlendirilebilir. Ses kısıklığı iki haftadan fazla surer ya da belirgin bir nedeni varsa, bir kulak burun boğaz doktoru tarafından değerlendirilmelidir. Ses ile ilgili sorunlarını, ses işlevlerini ve tedavisini profesyonellerinden oluşan bir ekip tarafından gercekleştirilmektedir. Bu profesyoneller, KBB doktoru, odyoloji ve konuşma bozuklukları uzmanı, konuşma / dil patologları ve şan oğretmenleridir.
Ne zaman bir kulak burun boğaz uzmanını (KBB doktoru) gormek gerekir?
Ses kısıklığı 2-3 haftadan fazla surerse
Ses kısıklığı aşağıdaki nedenler ile ilgili ise:
Şiddetli bir soğuk algınlığı ya da grip
Kanlı oksuruk
Yutma gucluğu
Boğazda bir yumru hissi
Birkac gunden uzun suren tam ses kaybı veya ciddi değişim var ise KBB doktoruna muayene olmanız zorunludur.
[h=3]Ses kısıklığı nasıl değerlendirilir?[/h]Bir kulak burun boğaz uzmanı ses kısıklığı ayrıntılı bir gecmişi ve genel sağlıkla ilgili sorular soracaktır. Sonra doktorunuz genellikle boğaz arkasına yerleştirilen bir ayna ile vokal kıvrımlara bakar, bazen de ışık kaynağı ile ağız icinden ses telleri muayenesi gercekleştirilir. Bazen cok kucuk ışıklı esnek kapsam (fiberoptik tup kapsam) vokal kıvrımları gorebilmek icin burun icinden sokularak muayene tamamlanır. Bu usul fazla rahatsız edici değildir ve coğu hasta tarafından tolere edilir. Bazı durumlarda, ses değerlendirmek icin tasarlanmış ozel testler (akustik analiz olarak da bilinir) tavsiye edilebilir. Bu analiz şekli ile ses duzensizlikleri, sesinin nasıl (akustik icerik) cıkartıldığı, solunum tipi, suresi, anketler tanı koymaya ve tedavi planlanmasına yardımcı olan diğer değerlendirmelerdir.
[h=3]Nasıl ses bozuklukları tedavi edilir?[/h]Ses kısıklığı tedavisi nedenine bağlıdır. En cok ses kısıklığı yalnızca ses istirahatı ile gecebilmektedir. Ancak kullanımda sorun var ise, nasıl kullanıldığı oğrenmek gerekebilir. Gunumuzde hemen hemen butun ses kısıklıklarında ses terapisi onerilmektedir. Kulak burun boğaz doktoru ve sizin ses kullanma davranışınız hakkında bazı tavsiyelerde bulunup, sizi ses terapisi verebilecek uzmana yoneltebilir.
Bu uzmanlar, bazı ses bozukluklarını ortadan kaldırmaya yardımcı olabilir. Bunun icin ses davranışını değiştirmeye yonelik egzersiz programına başlanır. Bu egzersizler haftada 1- 2 kez, 6- 12 seans arasında duzenlenebilir. Her bir seans hastanın yaşına ve uyumuna bağlı olarak 30- 45 dakika surmektedir. Bundan sonraki surecte şan teknikleri hastanın iyileşme surecini daha da pekiştirebilir.
[h=3]Ses Kısıklığını onlemek ve hafif ses kısıklığı tedavisi icin ne yapabilirim?[/h]Sigara icmeyiniz, sigara icilen yerlerde bulunmayın
Bol bol su icin
Cay, kahve ve kola gibi kafeinli icecek tuketmeyin
Evinizi nemlendirin
Baharatlı yiyecekler, salca, acı ve alkolu kullanmayın
Cok uzun ya da cok yuksek sesle sesi kullanmamaya calışın
[h=3]Ne zaman Ameliyat Olacağım?[/h]Ameliyatı, KBB doktorunuz gerekli olduğu zaman onermektedir. Her zaman ameliyat ses bozukluğu icin kesin cozum olmayabilir.


[h=2]Adana Konuşma Terapisti uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]