Ses kısıklığı nedir?
Normal ses kalitesindeki tum değişimler genel olarak ses kısıklığı olarak tanımlanmaktadır. Konuşma sırasında ses telleri arasından hava kacağı, ses frekansında değişme, sesin aralıklı kesilmesi gibi farklı patolojilerle farklı belirtiler oluşmaktadır.
Ses kısıklığını tetikleyen en onemli etkenler nelerdir?
Ses oluşumu akciğerlerden gelen havanın ses telleri arasından gecişi sırasında başlar. Gırtlak (larinks) kaslarının fonksiyonu ile birbirine yaklaşan ses telleri hava basıncının etkisi ile pasif olarak titreşirler. Bu titreşim yuzeyel dokuda (ses telini kaplayan mukoza ve mukozanın hemen altındaki gevşek doku) oluşur ve ortadan yanlara doğru hareket eden mukoza dalgası meydana gelir. Ses telleri seviyesinde oluşan ses boğaz, geniz, burun, sinus ve ağız boşluklarından oluşan rezonans (tını) cemberinde bicimlendirilerek son şeklini alır.

Ses bozuklukları gırtlak icindeki ya da normal ses oluşumunda fonksiyon goren gırtlak dışı organlardaki problemlere bağlı olarak meydana gelebilir.
Normal ses oluşumu icin ses tellerinin tum uzunlukları boyunca simetrik olarak birbirlerine yaklaşabilmeleri gereklidir. Ses teli felci ya da ses teli serbest kenarında yer alan buyuk kitleler yetersiz yaklaşma nedeni ile hava kacağı ve nefesli sese neden olurlar.

Ses tellerinin normal fonksiyonu icin titreşim yapan ic serbest kenarlarının yuzeyi duzgun olmalıdır. Bu bolgedeki polip, nodul, tumor gibi patolojiler ya da yuzeyel duzensizlikler de ses karakterini bozarlar.
Ses tellerinin şişmesine (odem) neden olan ses teli iltihapları (larenjit), boğaz ve sinuslerdeki enfeksiyonlar, sigara kullanımı, mide asit kacağı (reflu), sesin kotu kullanımı ve aşırı zorlanması gibi durumlar da ses kısıklığına neden olurlar. Aşırı zorlanma sonucunda ses teli icine kanama oluşarak ani ses kısıklığı yapabilir.

Ayrıca sesin şekillendiği rezonator cemberin herhangi bir yerindeki patoloji de sesi etkiler. Burun tıkanıklığında oluşan ses değişikliği hiponazal konuşma olarak, burun pasajının aşırı genişlediği hastalıklarda oluşan ses ise hipernazal konuşma olarak isimlendirilmektedir.
Boğazın arka ve alt kısmındaki kitleler “sıcak patates sesi” olarak isimlendirilen karakteristik bir ses değişikliğine neden olurlar.
Anatomi normalken gırtlak adalelerinin anormal fonksiyonuna bağlı ses bozuklukları oluşabilir.
Ses kısıklığında tanı nasıl konulur?
Ses kısıklığının tanısında oncelikle detaylı bir hikaye alınmalıdır. Problemin surekli ya da ara ara olması, sabah ya da akşam saatlerinde belirginleşmesi, sigara kullanımı, sesin aşırı zorlanması gibi detaylar tanıya yardımcı olmaktadır. Asıl tanı ise ses tellerinin muayenesi ile konulmaktadır. Muayene icin larinks muayene aynaları, sert endoskopik sistemler ya da burun yoluyla muayene imkanı sağlayan bukulebilir endoskoplar kullanılmaktadır. Bu şekilde tanı konulamayan hastalarda ses tellerinin titreşimini değerlendirmek icin laringostroboskopi ve ses tellerini detaylı olarak incelemek icin ameliyathane şartlarında mikroskop ile muayene yapılabilmektedir. Ses kısıklıkları, sigara kullanan hastalarda daha onemli olmak uzere, ses telinden koken alan ve tumore donuşme potansiyeli olan hastalıkların ve tumorlerin habercisi olabildiğinden şikayetlerin 4-5 gunde duzelmeye başlamaması halinde vakit gecirmeden muayene yapılmalıdır.
Ses kısıklığına bağlı olarak oluşan hastalıklar var mı?
Ses kısıklığının nedeni ses teli felci olan hastalarda aynı zamanda yutkunma sırasında alt solunum yollarının girişini kapatma fonksiyonuna katılan ses tellerinin tam calışmaması gıdaların ve tukuruğun akciğerlere kacmasına bağlı hastalıklar oluşturabilmektedir.
Yine ses teli felcleri ya da bu bolgeyi daraltan kitleler solunum yetmezliği ve buna bağlı efor kapasitesi kısıtlanması, yuksek tansiyon, kalp yetmezliği hatta boğulmaya neden olabilmektedir.
Ses kısıklığının tedavisi ve korunma yolları nelerdir?
Tedavi nedene yonelik olarak yapılmaktadır. Hemen tum tedavi yontemlerinin iceriğinde ses kullanımının azaltılması (ya da bir sure tam ses istirahati), sigara kullanımının kesin olarak bırakılması, gunluk sıvı alımının (ozellikle ılık su) artırılması ve mide asit salgısının azaltılması bulunmaktadır. Tumoral hastalıklar dışındaki patolojilerde “duşuk guclu laser tedavisi” son zamanlarda giderek daha fazla oranda kullanılmaya başlanmış olup ozellikle iyileşme sureclerinin kısaltılmasına yonelik başarılı sonuclar alınmaktadır.
Ses teli iltihaplarının tedavisinde antibiyotikler ve odem azaltan ilaclar kullanılmaktadır. Ses teli nodulleri icin oncelikle ses kullanma eğitimi uygulanırken polipler ve tumoral hastalıklar icin cerrahi yontemler gerekmektedir. Kotu huylu bazı hastalıkların tedavisinde erken donemde cerrahi yerine ışın tedavisi de tercih edilebilmektedir. Ses teli felclerinde yan pozisyonda hareketsiz kalmış ses telinin orta hatta yaklaştırılmasına yonelik cerrahiler ya da serbest kenara ceşitli enjeksiyonlar uygulanabilmektedir. Mide asit kacağı (reflu) tanısı konulan hastalarda gastroenterolojik muayene yapılmalıdır.
Ses teli kaslarının aşırı calışması nedeni ile oluşan ses hastalıklarında konuşma tedavileri ve botox enjeksiyonu gibi yontemler kullanılmaktadır.
Ne zaman doktora başvurulmalı?
Nedeni belli olmayan ses kısıklığı oluşması durumunda ozellikle sigara icen hastaların en kısa zamanda KBB uzmanına başvurmaları gerekir. Aşırı bağırma sonrasında ya da gribal enfeksiyonlarda oluşan kısıklıklarda 4-5 gunden sonra duzelme başlamaması durumunda muayene olmak uygun olur.
Ses kısıklığı konusunda dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Ses tellerini olumsuz etkileyen en onemli unsurlar mukozanın kuruması, sigara dumanı, mide asidi ve sesin aşırı ve zorlamalı kullanılmasıdır. Bu nedenle sigara icilmemesi, bol miktarda su icilmesi, mide asidi yuksek seviyede iken (yemek sonrası 2-3 saat) yatar pozisyona gecilmemesi, ozellikle yatak odalarında hava kuruluğunun onlenmesi, burun tıkanıklığı, sinuzit gibi ses tellerini olumsuz etkileyen problemlerin cozulmesi ve yuksek sesle ve uzun konuşmalardan kacınılması genel olarak ses kısıklığı riskini azaltacaktır.
Ses kısıklığı onemli hastalıkların habercisi olabildiği icin hastaların ses şikayetlerinin 4-5 gun icinde duzelmeye başlamaması durumunda bir KBB uzmanına muayene olmaları gereklidir.

[h=2]İstanbul Kulak Burun Boğaz uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]