Sertleşme bozukluğu (erektil disfonksiyon)Sertleşme bozukluğu (erektil disfonksiyon) en yaygın ve en cok sıkıntı veren erkek cinsel şikayetlerinin başında gelmektedir. Calışmalarda gosterilmiştir ki cinsel rahatsızlıklar icinde doktora en cok başvuru sebebi sertleşme bozukluğudur. Ozellikle bu rahatsızlık yaşlı erkekleri daha cok etkiler, bu oran 60 yaşın ustunde %50’lere kadar cıkmaktadır. Fakat tedaviye başvuranlar genellikle genc-orta yaşlı erkeklerdir. Ve son yıllarda bu rahatsızlığı olan erkeklerin ilk başvurdukları yer cinsel terapistten ziyade aile hekimi veya uroloji hekimleri olmaktadır.
Yazının tamamında da belirteceğim gibi sertleşme bozukluğunda dikkat edilmesi gereken ilk nokta bu rahatsızlığın organik bir sebebe yani şeker hastalığı, yuksek tansiyon gibi bir hastalığa bağlı mı yoksa psikolojik kokenlere mi bağlı olduğu ayrımının iyi yapılması gerekliliğidir. Elbette ki hem psikolojik hem de organik sebeplerin beraber rol aldığı bir cok hasta da bulunmaktadır.
Belirtileri
Sertleşme bozukluğu tanısı aynı erken boşalmada olduğu gibi hepimiz tarafından adından anlaşılmaktadır. Genel olarak tanımı hastanın cinsel performans icin yeterli ereksiyonu sağlama ve devam ettirme becerisiyle ilgili kişisel bildirimlere dayanılarak konulur1. Organik veya psikojenik sebeplere bağlı olarak ortaya cıkar. Kalp hastalıklarının ilk belirtisinin sertleşme bozukluğu olduğu hipotezini ortaya atan calışmalar bulunmaktadır. Psikojenik olarak depresyon hastalarında sık gorulen bir tablodur.
Riskler ve Sebepleri
Organik Sebepler
1) İleri yaş: Yaşla birlikte gorulme sıklığı artmaktadır. Coğu erkekte ilk olarak 40’lı 50’li yaşlardan sonra ortaya cıkar. 60-70’li yaşlarda belirgin olarak sıklığı artar.
2) Kardiovaskuler hastalıklar: Kalp hastalıklarının ilk belirtisinin sertleşme bozukluğu olduğu hipotezini ortaya atan calışmalar bulunmaktadır. Eşlik eden yuksek tansiyon ve yuksek kolesterol duzeyleri riski artırmaktadır.
3) Şeker hastalığı
4) Norolojik hastalıklar
5) Sigara ve alkol kullanımı
6) Obezite ve egzersiz yapmama
7) Urolojik hastalıklar
Psikolojik Sebepler
1) Eşlik eden depresyonun bulunması
2) Performans kaygısı: Bu kişilerde cinsel birleşmeden alınan hazza odaklanmak yerine cinsel performansın partnerini tatmin edip etmeyeceği duşuncesi on plandadır.
3) Bilişsel faktorler ve yuksek kaygı duzeyi
4) Eşler arasındaki sorunlar, anlaşamama
5) Cinsel uyarımın eş tarafından anlaşılmıyor olması: Yaşın artması ile birlikte erkeklerde sertleşmenin sağlanabilmesi icin daha cok fiziksel uyarım gerekmektedir. Oysa ki daha genc yaşlarda erkekler sertleşmeyi zihinsel uyarımla sağlayabilir. Erkeğin partneri tarafından bu bilginin bilinmiyor olması cift arasında sorun yaratacak, sertleşme bozukluğu yaşayan hastaların eşleri tarafından artık kendilerini cinsel acıdan cazip gormuyor olarak suclanabilecektir.
Tanısı2
A. Her cinsel etkinlikte ya da neredeyse her cinsel etkinlikte (yaklaşık %75-100’unde) (belirli durumlarda ya da yaygın ise her durumda) aşağıdaki uc belirtiden biri yaşanıyor olmalıdır.
1. Cinsel etkinlik sırasında sertleşme (ereksiyon) sağlamada belirgin gucluk cekme.
2. Cinsel etkinliği bitirene dek sertleşmeyi (ereksiyonu) surdurmede belirgin gucluk cekme.
3. sertlik duzeyinde belirgin azalma.
B. A tanı olcutundeki belirtiler, en az, yaklaşık altı aydır surmektedir.
C. A tanı olcutundeki belirtiler, kişide, klinik acıdan belirgin bir sıkıntıya sebep olur.
D. Bu cinsel işlev bozukluğu, cinsel kokenli olmayan bir ruhsal bozuklukla daha iyi acıklanamaz ya da ağır bir ilişki bozukluğundan ya da gerginlik yaratıcı onemli başka etkenlerden kaynaklanmamaktadır ve bir maddeye/ilaca ya da başka bir sağlık durumuna bağlanamaz.
O sıradaki ağırlığını belirtiniz:
Ağır olmayan: A tanı olcutundeki belirtiler az sıkıntı doğurur.
Orta derecede: A tanı olcutundeki belirtiler orta duzeyde bir sıkıntı doğurur.
Ağır: A tanı olcutundeki belirtiler cok sıkıntı doğurur.
Alt Tipleri
Yaşam Boyu: Bu bozukluk, kişi cinsel acıdan etkin olduğundan beri vardır.
Edinsel (Sonradan kazanılmış): Bu bozukluk, oldukca olağan bir cinsel işlevsellik evresinden sonra başlamıştır.
Yaygın: Belirli tur uyarımlar, durumlar ya da eşlerle sınırlı değildir.
Durumsal: Yalnızca belirli tur uyarımlar, durumlar ya da eşlerle ortaya cıkar.
Ayırıcı Tanısı
Hastalığın ayırıcı tanısında mutlaka neden kaynakladığı (psikojenik/organik/mikst) bulunmalıdır. Eşlik eden diğer cinsel işlev bozuklukları (cinsel istekte azalma, erken/gec boşalma gibi) mutlaka araştırılmalı ve saptanırsa tedavi edilmelidir.
Tedavisi
İlac Tedavisi:
Fosfodiesteraz inhibitorleri (viagra gibi) : Bu ilacların keşfi sertleşme bozukluğu yaşayan hastalar icin milat niteliğindedir. Cunku viagranın keşfinden sonra bu şikayeti yaşayan hastalar artık tedavi icin doktora başvurmaktan cekinmemeye başladılar. Fakat unutulmamalıdır ki gunumuzde bu tarz ilacların doktor recetesi olmadan kullanımı mevcut. Orneğin sizde yuksek tansiyon mevcut ve nitrat grubu bir antihipertansif ilac kullanıyorsunuz. Bu iki ilacın etkileşmesi ile cok ciddi sonuclar ortaya cıkabilir. Bu yuzden size onerimiz bu tarz ilacları doktorunuz değerlendirmesi sonucunda kullanınız.
Cerrahi yontemler:
Fosfodiesteraz inhibitorlerinin keşfinden once cok sık kullanılan cerrahi yontemler gunumuzde ilac tedavisi ve cinsel terapiye yanıt vermeyen hastalarda denenmektedir.
Cinsel Terapi:
Kısaca ozetlemek gerekirse hedeflenen temel olarak dort alana mudahale etmektir.
1) Kaygıyı azaltma ve kaygıyı duyarsızlaştırma
2) Bilişsel-davranışsal mudahaleler
3) Cinsel uyarımı artırma
4) Kişilerarası girişkenlik ve cift iletişimi eğitimi
Seyri
Tek başına ilac tedavisi kullanan hastalarda uzun sureli izlem calışmalarında bir sure sonra kişilerin onemli bir kısmının once doktorlarına gitmeyi bıraktıkları, sonrasında ise ilac kullanmayı bıraktıkları gozlenmiştir. Bunu şu şekilde acıklayabiliriz. Genellikle ciftler icin sadece sertleşmenin sağlanması yeterli olmamaktadır ve kullanılan ilac kesildiğinde şikayetler geri gelmektedir. Bu yuzden onerilen hem ilac tedavisinin hem de cinsel terapinin birlikte surdurulmesidir. Eğer sertleşme bozukluğuna yol acan psikojenik faktorler saptanır ve terapi ile duzeltilirse bu rahatsızlığın tekrarlama olasılığı cok duşuktur.
Uzman Dr. Fikret Poyraz COKMUŞ
Kaynaklar
1) Lue vd., 2004; Hatzichristou vd., 2004
2) Amerikan Psikiyatri Birliği (2013) Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı(DSM 5) (Cev. ed: E. Koroğlu) Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 2014
3) Cinsel Terapi ve Uygulamaları, Editor Sandra R. Leiblum, Ceviri Editoru Cebrail Kısa. Sayfa: 297-331

[h=2]Manisa Psikiyatri uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]