Sersemlik HÂli Nedir? Bazı kişiler, denge sorunlarını, "kendilerini sersem hissetme, ayakta duramama, terelelli" gibi kelimelerle ifade ederler. Donme veya ivmelenme hissi olmadan, kendini dengesiz, guvensiz hissetme, bazen ic kulak probleminden kaynaklanır.
Baş Donmesi Nedir? Kişiler, kendilerinin veya cevrelerinin donduğunu soylerler. Baş donmesi, sıklıkla bir ic kulak probleminden kaynaklanır.
Denge Anatomisi: Baş donmesi ve sersemlik hissi, denge sistemleri ile ilgilidir. Bu sistemle kişi, vucudunun hangi yonde olduğunun, nereye donuk olduğunun, ne tarafa doğru hareket ettiğinin veya donduğunun bilincinde olur.
Denge hissiniz aşağıdaki sistemlerin karışık bir ilişkisi sonucu gercekleşir:
1-İc kulaklar (labirent), hareketin yonunu belirler; donme, on-arka, yan-yan, yukarı aşağı gibi.
2-Gozler, vucudun boşlukta nerede olduğunu (ayakta, ters donmuş gibi) ve hareketin yonunu gorur.
3-Doku alıcıları, eklem ve omurga gibi organlarda bulunur, vucudun hangi bolgesinin yere değdiğini algılar.
4-Kas ve eklem his alıcıları, vucudun hangi kısımlarının hareket ettiğini algılar.
5-Merkezî sinir sistemi (beyin ve omurilik), diğer dort sistemden gelen butun bulguları değerlendirerek, aradaki ilişkiyi sağlar.
Merkezî sinir sistemi, bu dort sistemden karışık veriler aldığı zaman, kişi, sersemlik veya baş donmesi hisseder.
Fırtına esnasında ucakta bulunduğunuzu ve ucağınızın hava boşluğuna girdiğini farzedin. Siz, sadece ucağın icini gorduğunuz icin, ucak dışındaki bu fırtınayı goremezsiniz. Bu durum, beyin algılarınızın karışmasına yol acar ve sizde "ucak tutması" gorulebilir.
Aynı şekilde yolda giden bir arabanın arka koltuğunda oturduğunuzu ve kitap okuduğunuzu farzedin. İc kulağınız ve his algılayıcılarınız bunu algıladığı halde gozleriniz sadece kitabı gormekte olduğundan, sizde de "araba tutması" gorulebilir.
Gercek bir hastalık orneğini verelim. Bir kafa travması veya kulak iltihabından dolayı, tek taraflı ic kulağınızın etkilendiğini farzedin. Etkilenen ic kulak, diğer kulak gibi, mesajları sağlıklı olarak beyine iletemez. Bu durumda beyninizin, deyim yerindeyse "aklı karışır" ve baş donmesi, bulantı hissedebilirsiniz.
Hangi Tıbbî Rahatsızlıklar Başta Sersemlik Hissi Yaratır?
1-Kan Dolaşımı: Dolaşım bozuklukları, sersemlik yaratan rahatsızlıkların başında gelir. Beyninize yeteri derecede kan gelmezse kendinizi sersem gibi hissedersiniz. Hemen hemen herkes, otururken veya yatarken anî şekilde ayağa kalktığında bunu hissetmiştir. Fakat bazı kimseler, surekli olan rahatsızlıklarının yol actığı dolaşım bozukluğuna sahiptirler. Yuksek kan basıncı, şeker hastalığı veya yuksek kan kolesterol duzeyi olan kişilerde, damar sertliği sık olarak gorulur. Kalp yetmezliği veya kan duşukluğu olan kişilerde de bazen gorulebilir.
Nikotin, kafein gibi bazı uyarıcılar ve ilaclar, beyin kan akımını azaltır. Diyetteki aşırı tuz da dolaşım azlığına yol acar. Psikolojik stres, gerginlik ve endişe gibi durumlar da, damarlarda spazm yaratarak, dolaşım bozukluğuna yol acar.
Şayet ic kulak beslenmesinde bir problem olursa, daha belirgin olan "baş donmesi" hissi ortaya cıkar. İc kulak, dolaşım bozukluklarına karşı cok hassastır ve beyinde olan dolaşım bozukluklarından da direkt olarak etkilenir.
2-Travma: İc kulağı etkileyen kafatası kırığı, belirgin ve dayanılması zor baş donmesi ile işitme kaybı oluşturur. Sersemlik haftalar surer; zamanla sağlam taraf, ic kulak gorevlerinin hepsini ustlenirken şikayetler hafifler.
3-İltihap: Basit nezle ve gribe yol acan virusler, ic kulağı ve beyine giden sinirleri etkileyebilir. Bu, baş donmesine yol acar, fakat işitme coğunlukla normal kalır. Mamafih, orta kulak iltihabına yol acan bakteri, ic kulağı tutarsa, hem ileri derecede işitme kaybına hem de baş donmesine yol acar. Sersemlik hissinin şiddeti ve suresi, kafatası kırıklarında olduğu gibidir.
4-Alerji: Alerjik oldukları yiyecek veya toz, mantar, cicek poleni gibi maddelerle karşılaşan bazı kişilerde, sersemlik hÂli veya baş donmesi olabilir.
5-Norolojik Hastalıklar: Multipl skleroz, frengi, tumor gibi sinirleri etkileyen hastalıklar, denge bozukluklarına yol acabilirler. Nadir gorulmelerine rağmen, doktorunuz, sizi muayene ederken bunları da duşunur.
Sersemlik Hissi İcin Hekim Ne Yapabilir? Hekim, sizin sersemlik hissinden ne kasdettiğinizi, ne kadar zamandır olduğunu, size ne gibi bir problem yarattığını, ne kadar surduğunu, bulantı veya kusma ile birlikte olup olmadığını soracaktır. Bu hissi başlatan ortamlar sorulabilir. Genel sağlığınız, kullandığınız ilaclar, kafa travmaları, son zamanlarda gecirdiğiniz iltihaplar ve kulağınız ile sinir sisteminiz hakkındaki diğer sorular size sorulacaktır.
Hekiminiz, kulak, burun ve boğazınızı muayene edecek, sinir ve denge fonksiyonları ile ilgili testler yapacaktır. Bazı vak'alarda, hekiminiz, kafa filmleri, bilgisayarlı, manyetik rezonanslı filmler, kulağa sıcak ve soğuk havanın verildiği denge testleri isteyebilir. Yine gerek gorulen vak'alarda, kan testleri ve kalp muayenesi yapılabilir.
Butun hastalar, bu testlerin hepsine ihtiyac gostermez. Kişinin bulgularına gore, buna hekim karar verir. Aynı şekilde hekiminizin tedavisi, teşhis edilen hastalığa dayanacaktır.
Sersemlik Hissini Nasıl Azaltabilirsiniz?
1-Yatarken birden ayağa kalkmak gibi anî hareketlerden kacının.
2-Aşırı baş hareketlerinden kacının.
3-Nikotin (sigara, puro...), kafein ve tuz gibi, kan dolaşımını engelleyen maddelerden kacının veya azaltın. Alkol kullanmayın.
4-Sersemlik hissinizi başlatan, stres, gerginlik gibi durumlardan ve alerjik olduğunuz maddelerden mumkun olduğunca uzak durun.
5-Sersemlik hÂliniz varken, araba veya makine kullanmak, merdiven tırmanmak gibi tehlikeli olabilecek işlerden kacının.
Yapılabilecek Egzersizler:
Yatakta uygulanabilecek egzersizler:
Goz hareketleri: Başlangıcta yavaş yavaş başlanmalı, sonra hız arttırılmalıdır. *Gozlerinizi, yukarı ve aşağı hareket ettiriniz. *Gozlerinizi, bir yandan, oteki yana hareket ettiriniz. *Gozunuzun karşısında tuttuğunuz parmağınızı yuzunuze yaklaştırıp uzaklaştırırken (30-90cm arasında), gozlerinizi bu parmak ucunda odaklaştırınız.
Baş Hareketleri: Başlangıcta yavaş yavaş ve gozler acık olarak başlanmalı, daha sonra hız giderek arttırılmalı ve en son olarak da gozler kapalıyken yapılmalıdır. *Başınızı one ve arkaya eğiniz. *Başınızı bir yandan oteki yana ceviriniz.
Oturur durumda uygulanabilecek egzersizler:
*Omuzlarınızı silkeleyiniz ve omuz başlarınıza daireler cizdiriniz. *Yere doğru eğilerek yerdeki bir cismi yakalamaya calışınız.
Ayakta dururken yapılabilecek egzersizler:
*Gozler acık ve kapalıyken, oturup kalkınız. *Goz hizasında ufak bir topu elden ele atarak yakalamaya calışınız. *Diz hizasında ufak bir topu elden ele atarak yakalamaya calışınız. *Yere comelip, doğrulunuz. Daha sonra, kendi cevrenizde tam bir tur atınız.
Hareket halindeyken yapılabilecek egzer-sizler:
*Once gozler acıkken, daha sonra kapalıyken oda icinde dolaşınız. *Once gozler acıkken, daha sonra kapalıyken bir yokuş inip, cıkınız. *Once gozler acıkken, daha sonra kapalıyken bir merdivene inip, cıkınız. *Eğilme ve gerilere hedef alma hareketlerini iceren basketbol veya bowling gibi herhangi bir oyunu oynayınız.

[h=2]İstanbul Kulak Burun Boğaz uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]