Psoriasis (sedef hastalığı)Psoriasis (sedef hastalığı), deride kırmızı-pembe renkli, uzerinde sedef renginde kepeklenmeler bulunan plaklar ile karakterize, eklem ve tırnak bulgularına da yol acabilen, kronik bir hastalıktır. Dunya genelinde %1-3 oranında gorulur. Herhangi bir yaşta başlayabilmekle birlikte, sıklıkla 15-30 yaşları arasında başlar.
PSORİASİS NEDENLERİ
Hastalığın nedeni tam olarak bilinmemektedir. Genetik olarak yatkın bireylerde yaşamın herhangi bir doneminde tetikleyici faktorlere maruz kalma sonrasında ortaya cıktığı duşunulmektedir. Fiziksel ve ruhsal travma, enfeksiyonlar, iklim ve mevsimsel değişiklikler, bazı ilaclar, sigara kullanımı tetikleyici faktorlerin başlıcalarıdır.
PSORİASİSİN BELİRTİLERİ
Hastaığın farklı klinik gorunumleri vardır:
Psoriasis Vulgaris: Hastalığın en sık gorulen formudur. Deride oval veya yuvarlak, keskin sınırlı, kırmızı-pembe, uzeri sedef renkli kepekler ile kaplı plaklar bulunur. En sık diz, dirsek ve saclı deride yerleşir. Palmoplantar Psoriasis: El ici ve ayak tabanlarında kızarıklık ve yoğun kepeklenmeler gorulur. Psoriasis vulgaris ile birlikte veya tek başına gorulebilir.
Guttat Psoriasis: Genellikle cocuklarda, ust solunum yolu enfeksiyonu veya viral enfeksiyonları takiben ortaya cıkar. Deride damla şeklinde, pembe-kırmızı, deriden kabarık, uzerinde pullanmaların bulunduğu dokuntuler gorulur.
İnvers Psoriasis: Vucudun kıvrım bolgelerinde, canlı kırmızı plaklar şeklinde gorulur.
Pustuler Psoriasis: Yaygın veya vucudun belirli bir bolgesine yerleşen, kızarık, sivilce benzeri dokuntuler gorulur.
Eritrodermik Psoriasis: Hastalığın, vucudun %80’inden fazlasını kaplamasıdır.
Psoriatik Artrit: Genellikle 40 yaşlarında gorulur. En sık el eklemleri etkilenir. Eklemlerde ağrı, kızarıklık ve şişlik gozlenir.
Tırnak Psoriasisi: Tırnak yuzeyinde toplu iğne başı buyukluğunde cukurcuklar, tırnağın yatağından ayrılması, tırnak altında sarımsı renk değişikliği, tırnak kaybı ve tırnak altındaki deride kalınlaşma gorulebilir.
PSORİASİS TANISI
Hastalığın ozel bir laboratuvar bulgusu yoktur. Tanı genellikle klinik gorunum ile konur. Gerekli durumlarda deri biyopsisi yapılarak tanı kesinleştirilebilir.
PSORİASİS TEDAVİSİ
Psoriasisin kalıcı tedavisi yoktur. Tedavide amac hastalığı kontrol altında tutmak ve uzun sureli iyilik donemleri sağlamaktır. Az sayıda lezyon olduğunda genellikle yerel tedaviler yeterlidir. Yaygın psoriasis hastalarında sistemik tedaviler tercih edilir.
Yerel Tedavi:
1-Yerel Kortikosteroidler: Psoriasis tedavisinde en sık kullanılan ilaclardır. Lezyonlardaki kızarıklık ve kepeklenmeyi azaltır ve kaşıntıyı giderirler. Uzun sureli kullanımda deride incelme yaparlar. Ozellikle yuz, kıvrım bolgeleri gibi derinin ince olduğu bolgelerde dikkatli kullanılmalıdır.
2-Keratolitikler: Deri yuzeyindeki kepekleri uzaklaştırarak diğer ilacların etkinliğini arttırırlar.
3-Yerel kalsinorin inhibitorleri: Bu amacla Takrolimus ve Pimekrolimus kullanılır. Kortikosteroidler gibi deride incelme yapmazlar. Uzun donem kullanımda lenfoma riskini arttırabilirler.
4-Diğer Yerel Tedavi Ajanları: Katran, Antralin, Kalsipotriol
5-Lokal fototerapi: Ozellikle el-ayak psoriasisinde tercih edilir. Haftada 2 veya 3 seans olacak şekilde hastalıktan etkilenmiş bolgelere ultraviyole verilir.
Sistemik Tedavi:
1-Metotreksat: Yaygın psoriasiste en sık kullanılan ilactır. Haftada bir gun iğne veya hap şeklinde kullanılır. En sık yan etkisi bulantı-kusmadır. Karaciğer enzimlerinde yukselme yapabilir; bu yuzden belli aralıklarla kan tetkiki yapılmalıdır.
2-Siklosporin: Hızlı etki gosteren bir ilactır. Bu ilac bobrek fonksiyonlarında bozukluk ve tansiyon yuksekliğine sebep olabilir. Kullanım boyunca belli aralıklarla kan tetkiki ve tansiyon olcumu yapılmalıdır.
3-Asitretin: Tek başına veya diğer tedavilerle birlikte kullanılabilir. Gebelikte kullanımı bebeğe zarar vereceğinden, tedavi boyunca ve sonraki 3 yıl gebelikten korunulmalıdır. Karaciğer fonksiyonlarında bozukluk ve kan yağlarında yukseklik yapabilir.
4-Biyolojik Ajanlar (Adalimumab, Etanersept, İnfliksimab, Ustekinumab, Sekukinumab): Psoriasis icin ozel geliştirilen ilaclardır. Uc hekim raporu gerektiği icin genellikle Fakulte Hastanelerinden yazılır.
Fototerapi: UVB, dar bant UVB, PUVA şeklinde uygulanabilir. Haftada 2 veya 3 seans olacak şekilde uygulanır.
PSORİASİSİN SEYRİ: Psoriasis, alevlenme ve iyileşme donemleri ile seyreden kronik bir hastalıktır. 40 yaşın altında başlayan tip 1 psoriasis daha şiddetli iken, 40 yaş sonrası başlayan tip 2 psoriasis hastalarında hastalık seyri daha hafiftir.


[h=2]İstanbul Dermatolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]